De Poolse Netflixfilm Operation Hyacinth begint als spannende politiethriller, maar blijkt uiteindelijk veel meer dan dat.

Tussen 1985 en 1987 werd in communistisch Polen ‘Operatie Hyacint’ uitgevoerd. Het doel daarvan was om zo veel mogelijk homoseksuelen op te sporen en te registreren in zogenaamde ‘roze dossiers’, die de politie gebruikte als chantage- en intimidatiemiddel tegen de homogemeenschap. Maar liefst 11.000 mensen werden geregistreerd, de meeste dossiers zijn tot op de dag van vandaag nog steeds niet teruggevonden.

Tegen die achtergrond speelt de Poolse Netflixfilm Operation Hyacinth zich af, een spannend misdaaddrama over politieagent Robert (Tomasz Zietek). In het Warschau van de jaren tachtig, dat overtuigend in beeld wordt gebracht door cameraman Piotr Sobocinski Jr. (Corpus Christi), onderzoekt hij een reeks moorden op homoseksuele mannen. Zijn collega’s beschouwen de zaak als opgelost wanneer een van hen een verdachte zodanig toetakelt tijdens een verhoor dat die praktisch gedwongen wordt schuld te bekennen voor de moorden. Robert voelt echter dat er meer speelt, en besluit in het geheim het onderzoek voort te zetten.

Al vanaf de eerste scènes wordt duidelijk dat het politiekorps waar Robert werkt wordt bevolkt door homofobe en lakse agenten. Verrassend is het dan ook niet dat zijn collega’s de moordzaak ridiculiseren, maar Robert zelf raakt er des te meer door geïntrigeerd.

Al helemaal als hij Arek (Hubert Milkowski) ontmoet, een student die deel is van de homogemeenschap en een aantal van de slachtoffers kende. Robert besluit undercover te gaan in Areks kennissenkring en gebruikt hem als informant. Maar wat begint als undercoveroperatie, blijkt al snel het begin van een intieme vriendschap, waardoor Robert begint te twijfelen over zijn seksuele geaardheid.

Robert (Tomasz Zietek) in Operation Hyacinth

Operation Hyacinth blijkt daardoor naast spannende politiethriller ook een verhaal over liefde en identiteit. Bovendien belicht de film een belangrijke geschiedenis, die gezien het huidige politieke klimaat in Polen nog steeds erg relevant is. Zo werden in 2020 nog verschillende gebieden in het land omgedoopt tot ‘lhbti-ideologie-vrije zones’, is het voor homostellen niet mogelijk een kind te adopteren en is ook het homohuwelijk nog altijd een taboe.

‘Er is sinds de jaren tachtig niet veel veranderd’, vertelde regisseur Piotr Domalewski in een interview met de Poolse filmwebsite Movieway. ‘Misschien dat door dit soort verhalen de angst voor het onbekende afneemt, en de tolerantie groter wordt. We kennen deze geschiedenis, maar soms is het nodig iets in beeld te zien om te begrijpen waar het probleem ligt. Cinema heeft die kracht.’

Operation Hyacinth is nu te zien op Netflix

Meer tips voor Netflix

Meer over Operation Hyacinth