Na elke aflevering van Zomergasten wordt een film uitgezonden die is gekozen door de gast van die avond. VPRO Cinema blikt wekelijks vooruit op de keuzefilm en somt de leukste wetenswaardigheden op. Op 24 juli te zien: Philadelphia van Jonathan Demme.

De film in tien woorden
Rechtbankdrama over een ten onrechte ontslagen topadvocaat die aids heeft.

Gekozen door
Zomergast Humberto Tan is presentator, schrijver en fotograaf. Bij het grote publiek werd hij bekend als presentator van programma’s als NOS Studio Sport, RTL Late Night en de Champions League-voetbalwedstrijden. In 2016 won hij de Zilveren Televisier Ster voor beste presentator en ontving hij de Sonja Barend Award. De uitzending is op 24 juli 2022 vanaf 20.20 uur te zien op NPO 2.

Setverhalen
In een tijd dat aids nog niet goed behandelbaar was en de ziekte in de Verenigde Staten alleen al honderdduizenden slachtoffers eiste, was Philadelphia de eerste grote studiofilm in Hollywood die het onderwerp behandelde, en het stigma dat rondom de ziekte hing poogde te verminderen. Om de film zo waarachtig mogelijk te maken werd gefilmd in echte klinieken in Philadelphia die voor hiv-patiënten bestemd waren. En op de set werkten meer dan vijftig figuranten mee die positief testten voor de ziekte.

Ook Ron Vawter, een acteur in de film, had aids. Een van de betrokken productiemaatschappijen wilde een stokje steken voor het casten van de acteur, omdat het moeilijkheden zou opleveren bij de verzekering. Regisseur Jonathan Demme wilde echter per se Vawter hebben. Niet alleen omdat hij goed paste bij de rol, maar vooral ook omdat de film juist gaat over de moeilijkheden in de levens van hiv-patiënten, zoals bij het vinden van werk of het verliezen van je baan. Vawter niet casten vanwege zijn ziekte zou indruisen tegen de boodschap van de film. Zelfs toen de acteur net voor een opnameperiode ziek werd, paste Demme de planning aan, zodat Vawter toch mee kon doen.

© IMDb

Quotes van de makers
Demme, regisseur van onder andere B-films, muziek-documentaires en Oscar-winnaar The Silence of the Lambs, maakt graag films over onderwerpen die hem raken. In 1998 zei hij daarover in een interview met The Guardian: ‘Ik had nogal sterke gevoelens over verschillende onderwerpen, dus de kans krijgen om films te maken over zaken waar je zoveel om geeft, geeft een enorme kick. Het is geweldig om dat te kunnen doen.’

Nadat hij van dichtbij had gezien hoe een goede vriend door de ziekte werd getroffen, en hij tegelijkertijd merkte hoe in Amerika de angst voor en discriminatie tegen hiv-patiënten toenam, besloot Demme de film te maken. ‘We wilden geen film maken voor een publiek van mensen die zich al bekommerden om aids-patiënten”, vertelde Demme in een interview in 2013. “We wilden de mensen bereiken die niets gaven om mensen met aids, die op ze neerkijken. Dat was onze doelgroep.’

Prijzen
Philadelphia werd genomineerd voor vijf Oscars, waarvan er twee werden gewonnen: Tom Hanks, die de hoofdrol speelt in de film, sleepte de prijs voor beste acteur in de wacht (zijn eerste Oscar) en rockicoon Bruce Springsteen kreeg het beeldje voor het beste lied. Zijn nummer Streets of Philadelphia, dat in het intro van de film te horen is, leverde Springsteen daarnaast ook een Grammy en een Golden Globe op. Hanks won naast zijn Oscar ook een Golden Globe, een MTV-Award en een Zilveren Beer.

Buiten beeld
Demme richtte zich met zijn film dus bewust niet op de lhbtq-gemeenschap. Om een publiek te bereiken dat minder begaan was met aids-patiënten huurde Demme voor de soundtrack twee rocklegendes in. Zijn gedachte was: met muziek van Bruce Springsteen en Neil Young, ‘twee artiesten die toch vooral geïdentificeerd worden met testosteron en machismo’, zal gemakkelijker de juiste doelgroep bereikt worden, en dus liet hij hen twee nummer schrijven.

Het leek Demme daarnaast geen goed idee om het hoofdpersonage te laten kussen met zijn vriend. Het zou volgens hem ‘te schokkend’ zijn voor het algemene publiek, wat hem op heel wat kritiek kwam te staan vanuit de homogemeenschap. Dat we nu in een andere tijd leven, waarin kussende mannen in films veel gebruikelijker zijn, beseft Tom Hanks zich maar al te goed. In een recent interview met The New York Times stelt de acteur dat Philadelphia vandaag de dag niet op dezelfde manier gemaakt had kunnen worden. ‘Een van de redenen waarom mensen niet bang waren voor de film, is dat ik een homoseksuele man speelde. Die tijd zijn we nu voorbij, en ik denk niet dat mensen de onechtheid zouden accepteren van een heteroseksuele man die een homopersonage speelt.”

Meer over Philadelphia en andere films van Zomergasten