Filmmaker Kees Hin (1936-2020) werd wel de dichter onder de Nederlandse filmmakers genoemd. Op de Eye Film Player zijn zes films uit zijn rijke en grillige oeuvre te zien.

‘Wij maken altijd hetzelfde soort filmpje’, lacht Kees Hin, recht in de lens. Achter de camera staat vriend en filmmaker Diego Gutiérrez. ‘Jij zegt altijd: “Wat bedoel je?”’, vervolgt Hin. Korte stilte. ‘Ik bedoel helemaal niks.’ Weer stilte. ‘Ik bedoel te weinig. Of ik bedoel te veel.’ Korte pauze. ‘Godverdomme.’

Vriendin en journalist Sandra van Beek schiet ervan in de lach. ‘Dit is Kees ten voeten uit’, zegt ze over de scène uit Leven, een droom. Zeven manieren om afscheid te nemen - een van de zes films uit het oeuvre van Hin die nu te zien zijn via de Eye Film Player. Waar bij de meeste van Hins films anderen worden geportretteerd, speelt hij in deze coproductie met zijn vriend Diego Gutiérrez zelf de hoofdrol. We volgen Hin in de laatste fase van zijn leven, dicht op de huid, als de ziekte Parkinson behoorlijk vat op hem heeft.

Van Beek werkte veel met Hin samen bij filmklussen, in allerlei functies. Ze hielp bijvoorbeeld bij het schrijven van filmplannen en moest dan, net als Gutiérrez, vaak om verduidelijking vragen. Aan haar de schone taak om zijn ‘onbegrijpelijke erupties’ om te zetten in taal die de mensen van het Filmfonds, of crewleden, zouden begrijpen. ‘Cameramensen keken regelmatig verbaasd op de set wanneer Kees weer eens vroeg “waarom ze de camera nou dáár neerzetten”, vertelt Van Beek. ‘Hij vond het dan te veel een ‘journaal-shotje’ en wilde een ander soort beeld, beeld dat je onthoudt. Hij wilde altijd alles anders. Hij was als een krab, hij ging altijd zijwaarts.’

Jacinta over haar vader

Hins oudste dochter Jacinta erkent dat haar vader vaak in raadselen sprak. ‘Hij was nooit direct. Maar als je hem kende, was hij goed te begrijpen. Leven, een droom gaat op een impliciete manier over de naderende dood en het machteloze van dingen die verdwijnen. Maar het gaat ook over het verlangen naar de plek waar hij het liefste was. En het is een reis door het gelukkige verleden.’

Eigenzinnig. Experimenteel. Grillig, met rafelranden – zo wordt het oeuvre van Hin vaak omschreven. ‘De dichter onder de Nederlandse filmmakers’ is misschien wel de meest treffende formulering. In Leven, een droom zien we Hin met een geblinddoekte papier-maché pop die hij ooit uit Mexico had meegenomen door zijn huis sjouwen, van het ene vertrek naar het andere. ‘Door de vragen die hij oproept, leeft hij’, zegt Hin over de pop. Om daarna veelbetekenend te stellen: ‘Wij zijn eigenlijk de pop en hij de levende.’

Hin compromitteerde zich nooit, stellen Jacinta Hin en Sandra Beek – ook al mopperde Hin soms gekscherend dat hij het vervelend vond dat de prijzen altijd maar naar Heddy Honigmann gingen. ‘Hij ging honderd procent zijn eigen weg,’ zegt Jacinta. ‘Hij was altijd met het idee bezig, en nooit met een groot publiek. De films van mijn vader hebben geen entertainmentwaarde. Maar hij had wel een belangrijke positie in de Nederlandse filmwereld en was inspirerend en bepalend voor jonge filmmakers die veel bij ons over de vloer kwamen. Hij stond niet als avant-gardist aan de zijlijn.’

Kees Hin en pop in Leven, een droom

Woorden omgezet in beelden

Hin was goed bevriend met dichter K. Schippers. ‘Mijn vader zocht altijd naar woorden’, vertelt Jacinta. ‘Hij stond bekend om zijn vele notitieboekjes, waarin hij zijn ideeën schreef. In taal. Dat werd dan weer omgezet in beeld. Heel dichterlijk. Dat was absoluut de klik met K. Schippers.’ De filmmaker en de dichter deelden met hun gezinnen een pand in de Amsterdamse Van Baerlestraat en werkten vaak samen, bijvoorbeeld voor het kunstprogramma Beeldspraak.

‘Kees kon zich met zijn experimenteerlust in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw uitleven op de Nederlandse tv’, schreef filmmaker Peter Delpeut in zijn I.M. voor Hin. ‘Voor mij persoonlijk, in de verre provincie, was de publieke omroep mijn culturele leerschool. Een vrijplaats waarin Kees samen met K. Schippers het ene pareltje na het andere onze burgerlijke huiskamer in slingerde. Ze presenteerden kunst als iets dat je kon amuseren en dat passie opriep. Kees droomde van een caméra-parlant. Een camera die de vrijheid van het spreken uitprobeerde: stamelend soms, orerend ook, of fluisterend, zwijgend zelfs, zonder dat hij daarbij de gestileerde precisie van het geschreven woord nastreefde.’

Hin begon na een studie psychologie zijn filmcarrière bij Bert Haanstra. Zijn diverse oeuvre bestaat uit speelfilms, documentaires, (kunst)portretten voor tv en uit commercieel werk in opdracht. Ook daarin tartte hij grenzen. Zijn film voor de Gasunie zou een kritisch commentaar op de goudkoorts om gas worden – uiterst actueel door de ogen van onze huidige tijd. Voor Grootstad, een film over vrijwilligerswerk voor het ministerie van Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur, liet hij vrijwilligers als lemmingen de zee in lopen. Van Beek lachend: ‘Daar maakte hij zich niet populair mee. Hij stak vaak de draak met dingen.’

Zijn achtergrond in psychologie kwam terug in de enorme belangstelling voor de mensen die hij portretteerde. ‘Mijn vader was enorm sociaal’, zegt Jacinta Hin. ‘Continu omringd door mensen, hoe meer hoe beter. Dat ging door de Parkinson niet meer. Leven, een droom was zijn manier om dat contact te houden. Het is zijn afscheidscadeau. En zichzelf van zo dichtbij geven – dat heeft hij nooit eerder gedaan. Dat kon bij hem alleen via film.’

Films van Kees Hin op de Eye Film Player:

Leven, een droom. Zeven manieren om afscheid te nemen (2021)

De fietser (2018).
Meditatieve film over fietsen, die ons op filosofische wijze doet nadenken over de cyclus van het leven.

De gevoelige plaat (1976)
Zwart-witportretten uit de periode 1913-1969 van de Amsterdamse fotostudio Merkelbach.

Roodkapje verteld door 160 Nederlanders (1976)
160 mensen vertellen elk in zes seconden vijftien woorden van het bekende sprookje, gewoon vanuit een stoel.

Het scherpe oog van Aat Veldhoen (2015)
Na een herseninfarct kan beeldend kunstenaar Aat Veldhoen zijn rechterhand niet meer gebruiken. Met zijn natuurlijke drang tot tekenen begint hij tijdens zijn revalidatie de mensen om hem heen met zijn linkerhand af te beelden.

Jaap Hillenius, poging om dichterbij te komen (2006)
Drieluik over het leven en werk van schilder Jaap Hillenius.

Meer over Kees Hin en zijn films