In Jayro Bustamantes indringende derde speelfilm La Llorona wordt de bekende Guatemalteekse folklorelegende van de huilende vrouw omgetoverd tot urgent politiek commentaar.

La Llorona leent rijkelijk uit de gelijknamige Latijns-Amerikaanse folklorelegende, waarin een huilende vrouw in de nachtelijke uren wenend ronddwaalt, op zoek naar de kinderen die ze zelf heeft vermoord. De Guatemalteekse regisseur Jayro Bustamante plaatst haar in zijn film in de huiveringwekkende recente geschiedenis van Guatemala. Hij laat haar los in het statige pand van ex-generaal Enrique (Julio Diaz), die onmiskenbare overeenkomsten deelt met dictator Efraín Ríos Montt, voormalig president van Guatemala en sleutelfiguur in de burgeroorlog en de volkerenmoord op de Maya's.

La Llorona is het slotstuk van een urgent en veelzijdig filmdrieluik, een aanklacht tegen hardnekkige vormen van discriminatie in Guatemala. Debuutfilm Ixcanul (2015) toont hoe de uit de Kaqchikel-stam afkomstige María (María Mercedes Coroy, in La Llorona speelt ze Enrique’s mysterieuze, nieuwe dienstmeid) wordt uitgehuwelijkt. Temblores (2019) laat zien hoe het leven van de welgestelde Pablo (Juan Pablo Olyslager) instort nadat zijn familie zijn homoseksuele geaardheid ontdekt. In La llorona zien we hoe de door Guatemala rondwarende geest van het communisme met staatsgeweld is onderdrukt.

Beeld uit La Llorona

Indiaan, homoseksueel, communist; de onheilszwangere films van Bustamante tonen de wanstaltige manieren waarop in Guatemala minderheden worden weggecijferd. De metaforen die Bustamante inzet om dat over te brengen zijn niet bepaald subtiel, maar werken uiteindelijk ontzettend goed door zijn beheerste regiestijl. Zo staat een nabijgelegen, actieve vulkaan in Ixcanul symbool voor het innerlijke conflict van María. En Pablo’s teloorgang gaat in Temblores gepaard met hevige aardbevingen.

Ook de metaforische laag van La Llorona zal niemand ontgaan. Al toont Bustamante zich hier wel van een nieuwe kant. La llorona combineert Latijns-Amerikaanse folklore op ingenieuze wijze met elementen uit bovennatuurlijke horrorfilms om opzwepend politiek commentaar te leveren. Met zijn derde speelfilm bevestigt hij zo zijn status als een van de meest talentvolle en veelzijdige filmmakers uit Midden-Amerika.

Meer over La Llorona