Happy ending

De laatste aflevering van De kijk van Koolhoven gaat volgens het programmaboekje over ‘erotica’, maar zo klinisch hoef je het met deze presentator natuurlijk niet te verwachten. Het gaat vanavond gewoon over seks en dan vooral over hoe je dat al dan niet in beeld brengt. Voorbeelden komen onder andere uit 800 Balas, Dressed to Kill en Amarcord. Een hoofdrol is er voor regisseur Paul Verhoeven: van hem zien we niet alleen Basic Instinct, maar ook Keetje Tippel, Flesh + Blood en Elle. De laatste film is ook direct na deze Kijk van Koolhoven te zien.

Het is natuurlijk niet zo gek om juist in deze aflevering in te zoomen op films van onze eigen regisseurs. In Nederlandse films is altijd wel een blote bil of tiet te vinden, zo luidt het cliché. Maar eigenlijk moet je het nog veel sterker stellen: seks is de reden dat de Nederlandse film überhaupt bestaat. In 1971 liepen de bioscopen vol voor achtereenvolgens Mira (Fons Rademakers), Wat zien ik!? (Verhoeven) en Blue Movie (Wim Verstappen). In de een vond je nog meer vrije liefde dan in de ander: miljoenen kaartjes werden verkocht, de Nederlandse filmindustrie – tot dan toe vooral een verzameling losse flodders – stond plots als een huis. Een blote bil of tiet (en in het geval van Blue Movie ook een piemel) kan dus zo zijn waarde hebben.

Dat seks niet altijd zaligmakend is, spreekt daarbij voor zich. Zoveel bewees wel de erotische dramafilm De overgave (2015),  een Nederlandse variant op Fifty Shades of Grey die al voor uitgave zo finaal de grond in werd geschreven dat vrijwel geen bioscoop of bezoeker zich daar nog aan wilde branden.

‘Als seks in een film alleen maar wordt gebruikt om te laten zien dat ze neuken, dan is het saai,’ zei Paul Verhoeven al eens tegen NRC. Sex sells, ja, maar dan moet er wel een goed verhaal omheen zitten. Al dat bloot heeft van ons ook kritische kijkers gemaakt. Daarom nogmaals de meester aan het woord: ‘Je moet mij niet vragen waarom er zoveel seks in mijn films zit, maar waarom andere regisseurs zo weinig seks in hun films doen. Met seks kun je iets uitdrukken wat je niet met woorden kunt uitdrukken, net als muziek, of schilderkunst. Wat je in de ogen ziet tijdens seks, dat is onzegbaar.’

Aflevering zes van De kijk van Koolhoven is op vrijdag 9 november te zien op NPO 3, 21.20-22:10 uur. Aansluitend wordt Elle van Paul Verhoeven uitgezonden.