Natuurlijk staat O.J. Simpson ook in Nederland in het collectieve geheugen gegrift. Althans, de grote lijnen: de achtervolging op de snelweg, het integraal uitgezonden proces, de onwaarschijnlijke vrijspraak. Maar wat het leven van de gevallen footballster zegt over de Amerikaanse maatschappij, hoe alle gebeurtenissen gezien kunnen worden in de context van huidskleur, sociale klasse en de celebritycultuur, dat is een verhaal dat ook de fanatiekste cnn-kijker zal overdonderen. Het is op een meesterlijke manier verteld door documentairemaker Ezra Edelman, in een film die in totaal ruim 7,5 uur duurt. Een heel lange tijd om een verhaal te vertellen dat al honderden keren eerder is opgelepeld, en toch zet O.J.: Made in America je op het puntje van je stoel. De eerste week van januari wordt hij in dagelijkse delen van 90 minuten uitgezonden bij de vpro.
We spreken de maker, die hiervoor vooral sportfilms regisseerde, op het Idfa in Amsterdam. Edelman oogt vermoeid. ‘Twee lange jaren’ heeft hij aan zijn film gewerkt en hij zit nog steeds met de ‘emotionele kater’, vertelt hij. Van huis uit heeft hij veel meegekregen over de thema’s van zijn documentaire. Edelmans moeder is een zwarte burgerrechtenactiviste die nog voor Martin Luther King heeft gewerkt en een stichting voor minderbedeelde kinderen oprichtte. Zijn witte vader was hoogleraar aan de rechtenfaculteit van Georgetown University. Toch had hij de opdracht bijna aan zich voorbij laten gaan. ‘In het begin zag ik niets in het project. De zaak was al van zo veel kanten bekeken in de afgelopen twintig jaar. Dus mijn eerste gedachte was: wat heb ik hier als filmmaker nog aan toe te voegen? Maar ik raakte overtuigd omdat sportzender espn me vroeg een film van vijf uur te maken. Die vorm leek me heel interessant. Ik kon de tijdspanne uitbreiden en meerdere thema’s op inhoudelijk en historisch gebied uitdiepen. Toen raakte ik echt geïnteresseerd: ik kon een verhaal vertellen over een stad, een politiemacht, de zwarte gemeenschap in Los Angeles en wat voor dynamiek daarmee samenhing. En tegelijkertijd het levensverhaal van een personage uitdiepen, dat meer dan een halve eeuw omvat.’