De Green Screen-documentaires verhalen over zaken als de opslag van nucleair
afval in een tunnelstelsel uitgehakt in een Finse rots (Into Eternity), een
Amerikaans dorp waar de plaatsing van windmolens tot grote consternatie onder de
inwoners leidt (Windfall), en drie eilandbewoners in de Pacifische Zee die de
gevolgen van de temperatuurstijging aan de hen omringende zee kunnen aflezen (
There Once Was an Island). We zien de zorgen in de wereld van de bijen (Queen of
the Sun, gemaakt door de regisseur van publieksfavoriet The Real Dirt on Farmer
John in 2005) en volgen de amusante pogingen om de productie van een speelfilm
‘groen’ te maken (Greenlit). Goed doen, groen zijn, het is zo makkelijk nog
niet.
Dat maakt ook
Cool It duidelijk. Deze Amerikaanse documentaire van Ondi Timoner neemt het
gelijknamige boek uit 2007 van de Deense politicoloog Bjørn Lomborg als
uitgangspunt. Dat boek was een reactie op Al Gore’s An Inconvenient Truth. Onder
andere. Werd die film mondiaal binnengehaald als een serieus te nemen
waarschuwing waar niemand onderuit kon, Lomborgs twijfels bij de erin genoemde
feiten en cijfers leverden hem behalve aanhangers, een stortvloed aan kritiek op
. Hij zou goede bedoelingen ondermijnen en in plaats van de planeet redden, ‘m
verder te gronde richten.
Wat is hier aan de hand? Een ruzie tussen
de groenste jongetjes van de klas?
Lomborg – natuurliefhebber, vegetariër
, milieuactivist – stuitte eind jaren negentig op werk van Julian Simon waarin
deze Amerikaanse econoom betoogde dat we het juist nog nooit zo goed gehad
hebben. Het leek universitair docent Lomborg propaganda van de rechtervleugel,
en hij besloot met zijn studenten alle feiten uit het boek te controleren. De
conclusie: veel klopte, en Lomborg schreef zijn eerste boek, The Skeptical
Environmentalist.
Het aanbod van documentaires over milieu, duurzaamheid en biodiversiteit neemt toe. Reden voor het IDFA om een nieuw competitieprogramma in het leven te roepen: Green Screen. Twaalf geselecteerde films strijden om de IDFA Award for Best Green Screen Documentary, een prijs van € 2500.
Cool it
Lomborg betoogt
dat de media een niet aflatende stroom doomscenario’s over ons uitstorten, en
dat mensen daarom geneigd zijn de geldverslindende plannen voor het omlaag
brengen van de temperatuur voor zoete koek te slikken. Maar, zegt Lomborg, en
dat maakt hem omstreden, laten we eerst de grootste problemen aanpakken waar we
wél iets aan kunnen doen – armoede, een ziekte als malaria – in plaats van ons
blind te staren op die klimaatstijging.
Het up-tempo en rijk
geïllustreerde Cool It toont een bevlogen, inmiddels invloedrijke wetenschapper
die met economen berekent hoe en waaraan geld het best besteed kan worden. Hij
bezoekt uitvinders die zich bezighouden met de ontwikkeling van apparaten die
wolken compacter maken zodat ze zonlicht terug de ruimte in reflecteren. Want de
opwarming van de aarde is zeker zorgelijk, Lomborg zal de laatste zijn om dat
te ontkennen.
Zijn advies is: laten we ons vooral goed informeren,
in plaats van op stang te laten jagen. En zó bang hoeven we nu ook weer niet te
zijn; de mens is als geen ander in staat tot aanpassing.