Vliegen voor de waarheid. Is dat niet zoiets als zwemmen voor gerechtigheid, of fietsen voor een betere wereld? Daar hadden ze bij het tegendraadse Pixar wel een paar goeie grappen uit weten te slepen. Zo niet bij het oerdegelijke Disney. 'Volo pro veritas' is namelijk het serieus bedoelde motto van de leermeester van Dusty Crophopper, de ster in Disney's nieuwste animatiefilm Planes.

Crophopper is een vriendelijk eenmotorig sproeivliegtuigje uit het agrarische middenwesten van de VS, dat dagdroomt van deelname aan een vliegrace rond de wereld. Met een beetje geluk, wat training en het opvoeren van zijn 1500 pk tellende motortje lukt het hem zich te kwalificeren. Volgen de etappes van de race: van New York naar IJsland, via Duitsland naar India, langs de Taj Mahal, over de Himalaya, richting Mexico en zo weer terug naar de States. Onderweg overkomt Dusty zo'n beetje alles dat op 's reizigers weegs placht te vallen. Van storm tot sabotage, lokale folklore, uitvallende gps en grensoverschrijdende amoureuze beslommeringen. Eerlijkheid, trouw, moed en geloof in dromen maken van deze laagvlieger zowaar een hoogvlieger.

'Boven de wereld van Cars,' luidt de slogan waarmee Planes wil meeliften op het succes van Cars ( 2006), de eerste film uit de stal van Pixar na de overname door Disney, en diens opvolger Cars 2 (2011). Nu met vliegtuigen in plaats van auto's, gemakzuchtig leunend op basisideeën van hun rijdende voorgangers, maar voor de rest gaat de vergelijking mank. Al leverde voormalig Pixar-chef en huidig Disney-hoofd creatie John Lasseter het uitgangspunt voor Planes aan, met de uitwerking had Pixar niets van doen: die kwam volledig in de Disney animatiestudio's tot stand, voor slechts een kwart van het budget dat aan Lasseters liefdesbaby Cars werd besteed . En dat is helaas te merken.

Planes is een merchandise-vehikel dat gegarandeerd box-office-succes boven creativiteit stelt en de Pixar-brille node mist. Een gebrek aan glans geldt zelfs letterlijk voor de wat matte, haast pastelkleurige vliegtuigen en matig uitgewerkte achtergronden. De personages zijn slappe, stramme aftreksels van Cars-karakters of stereotypetjes gebaseerd op nationaliteiten in een verrassingsloos avontuur dat als een invuloefening op z'n plaats valt.

Het meest storend is misschien wel het gebrek aan visualiteit; waar de tot in de reflecties op de lak uitgewerkte Cars-films een trucklading aan toffe visuele grapjes in huis hadden, alsook dynamische cuts en sierlijke camerabewegingen, slaat in Planes de actie meermaals dood door een gebrek aan drama, eindeloos geleuter en matige mopjes. Dat kan het 3D-effect, dat in de luchtscènes z'n werk doet, niet goedmaken. Dusty valt door open deuren en debiteert überbrave tegeltjeswijsheden als: 'Waar ik vandaan kom laat je iemand niet uit de lucht vallen.' Disney heeft in kwalitatieve zin van dit dubbeltje geen kwartje weten te maken, al zal dat aan de box-office vast wel weer lukken.