Lore – doopnaam Hannelore – is een veertienjarig meisje dat, terwijl het Derde Rijk begin ’45 uit elkaar begint te vallen, geconfronteerd wordt met de verschrikkingen van de oorlog. Niet als slachtoffer, maar als dader. Soort van.

Lore is de oudste dochter van een volbloed Duits nazi-gezin van zeven. Vati zit bij de Einsatzgruppen, Mutti is de toegewijde echtgenote. Maar dan pleegt Der Führer zelfmoord en worden beide ouders door de geallieerden gevangen gezet . En ineens is Lore verantwoordelijk voor haar broertjes en zusjes, en moet ze iedereen veilig van Beieren (Zuid-Duitsland) naar Hamburg (Noord-Duitsland) brengen. Waar Omi woont.

Wat volgt is een intrigerende mix van coming-of-age-film, roadmovie en WO II-drama. Onderweg ruilt Lore tafelzilver voor een homp brood en moeders trouwring voor een glas water. En ziet ze ook – voor het eerst – foto’s van de concentratiekampen. ‘Bedrog,’ roepen omstanders . ‘Acteurs in pyjama’s!’ Maar de twijfel is gezaaid.

De zekerheid van haar vorige bestaan wordt helemaal onderuitgehaald als Lore Peter ontmoet, een joodse jongen die Lore en haar broertjes en zusjes helpt als ze onderweg Amerikaanse soldaten tegenkomen. Als goede nazi-dochter veracht Lore de joodse Peter, maar tegelijkertijd voelt het veertienjarige, seksueel ontluikende meisje zich tot hem aangetrokken.

Lore is de tweede film van de Australische Cate Shortland (1968). Die slaagde erin een genuanceerde film te maken over een oorlog waarover ook bijna zeventig jaar later nog vooral in termen als goed en slecht wordt gedacht. Natuurlijk is Lore slachtoffer. Van haar ouders en van de tijd waarin ze leeft. Maar de film is geen apologie voor haar gedrag. Als Lore iets leert tijdens de helletocht van Beieren naar Hamburg is het dat ze verantwoordelijk is voor haar eigen handelen en voor haar eigen gedachten.

Shortland laat ons meegaan met Lore door ons onder te dompelen in haar werkelijkheid. Veel close-ups, handgehouden camera, en lange, observerende shots. De film lijkt wel een documentaire. Dramatisch, maar zonder opgelegd sentiment. Dat we ook mee wíllen gaan is de verdienste van hoofdrolspeelster Saskia Rosendahl, die met Lore haar speelfilmdebuut maakt.

De zeventienjarige Rosendahl was eigenlijk voorbestemd om ballerina te worden ( ze danst al vanaf haar derde). Haar iets hogere leeftijd en de zelfverzekerde houding van de getrainde ballerina passen prima bij haar personage. Aan het begin van de film is Lore een baken van Arische onverzettelijkheid. Niet snel van haar stuk of haar gelijk gebracht, en gehard door het feit dat ze is opgeroeid in de oorlog.

Dat ze uiteindelijk toch aan het wankelen wordt gebracht, geeft de film des te meer zeggingskracht.

Meer over Lore