Politicus en jeugdboekenauteur Jan Terlouw schreef het avonturenverhaal Koning van Katoren in 1971 als maatschappijkritische fabel , vol D’66-gedachtegoed. Dat verhaal vertalen naar een 21ste-eeuwse film ging niet zonder slag of stoot.

Al in 2005 zou Martin Koolhoven het avontuur verfilmen van de zeventienjarige Stach, die koning wil worden van fantasieland Katoren en daarvoor van een groepje snode ministers allerlei gevaarlijke opdrachten moet uitvoeren. De film zou toen nog Engelstalig worden, naar een scenario van de Belg Jean-Claude Van Rijckeghem  (Kruistocht in Spijkerbroek) en met een budget van zo’n twaalf miljoen euro. Koolhoven haakte na een poosje af, werd opgevolgd door Pieter Kuijpers, en die later weer door Paula van der Oest.

Ten slotte werd Ben Sombogaart (De Tweeling , Abeltje) aangetrokken, bogen in totaal vier scenaristen zich over het project , werd de voertaal weer Nederlands en daalde het budget naar zo’n vijf miljoen euro. Na de opnamen volgden er ook nog geruchten over ruzie tussen producent Kees Kasander en de Italiaanse crew over vermeende wanbetalingen.

Is het moeizame productieproces af te zien aan het eindresultaat? Visueel niet per se – niemand zal Koning van Katoren verwarren met een Hollywoodproductie, maar voor een relatieve lowbudgetfilm zijn de fantasiedecors heel aardig gerealiseerd, zeker waar die in een fotogeniek buitenland zijn opgenomen. Wat wel opvalt is dat sommige scènes hypernerveus zijn gemonteerd – compensatie voor tegenvallende beelden, of gewoon een trucje om spanning te suggereren?

Zoals helaas vaker in Nederlandse films, gaat het mis op scenarioniveau. De dilemma’s en compromissen van al die verschillende schrijvers (onder wie Sander Burger en Bart Westerlaken, die eerder toch mooie dingen maakten) zijn voelbaar.  Van de hak op de tak gaat het verhaal, zonder dat hoofdpersoon Stach (Mingus Dagelet ) of zijn vriendinnetje Kim ( Abbey Hoes) ook maar een moment meer worden dan kartonnen archetypen.

Het is de vraag of het überhaupt een goed idee was, Koning van Katoren verfilmen. Met al die opdrachten is het boek meer een reeks korte verhalen dan één avontuur met kop en staart. En daarbij ligt de maatschappelijke boodschap er wel heel dik bovenop. Die is intussen best belegen: Stach moet het onder meer opnemen tegen farmaceutische oplichters en ruziënde kerkgenootschappen – niet de meest nijpende zorgen voor kids anno 2012. Hoe modern Stach en Kim ook in de weer mogen zijn met mobieltjes en internet.

Er zijn aardige episoden , zoals die rond de tovenaar van Ekilibrië, en op de soundtrack staan frisse songs van leuke Nederlandse bandjes, maar al met al is Koning van Katoren een warboel van een film.