Producent/scenarist
Paul Ruven, die boeken schreef als Rijk door 1 zin - Het gouden filmidee, en
regisseur/scenarist/producent Ate de Jong, die toen hij enkele jaren geleden
als commercieel intendant voor het Filmfonds werkte een ‘stresstest’ bedacht
waarmee een prognose kan worden gemaakt van de bezoekersaantallen van
publieksfilms, zagen in deze tragische gebeurtenis de ideale basis voor wat in
Amerika een ‘high concept’-film wordt genoemd. Een combinatie van een
avonturenfilm en een onmogelijke liefdesgeschiedenis, à la
Titanic, of
De storm, om wat dichter bij huis te blijven.
Hun Bombardement
begint in het heden, met plaatjes van de pracht en praal van Rotterdam. In een
verzorgingshuis kijkt de stokoude Vincent de Graaf naar het nieuws, waarin wordt
gemeld dat in Rotterdam een niet-ontplofte Duitse brisantbom is gevonden. Als
vanzelf gaan Vincents gedachten terug in de tijd. ‘Het bombardement is het
ergste wat me ooit is overkomen,’ zegt hij in voice-over. In beeld verschijnt
een titelkaart: ‘10 mei 1940. Vier dagen voor het bombardement’. Niemand maakt
zich zorgen, zoveel wordt direct duidelijk. Nederland is neutraal.
Vervolgens ontrolt zich een verhaal over klassenverschillen, opoffering en de
liefde, waarin de jonge Vincent centraal staat: een talentvolle bokser die niet
alleen van arme komaf is maar tevens rondloopt met een nauwelijks verwerkt
jeugdtrauma. Zijn love interest is een welgesteld Duits-Nederlands meisje, dat
om haar familie te redden heeft ingestemd in een huwelijk met een
eendimensionaal slechte Rotterdamse zakenman.
Voor de rol van de
ondanks alles blijmoedige Vincent lieten De Jong en Ruven hun oog vallen op de
Volendamse zanger Jan Smit, die zich op dezelfde manier door Het bombardement
beweegt als in de realitysoap Gewoon Jan Smit. De eveneens debuterende Roos van
Erkel speelt het object van zijn begeerte. Bijrollen en cameo’s zijn er voor
Bekende Rotterdammers als
Gerard Cox (‘Dan hebt ik nog wel een gers ideetje’) en
Koos Postema. Nieuwendammer
Aart Staartjes verzorgt de voice-overs (‘In Utrecht gonsde de stad van de
geruchten’).
Indrukwekkend archiefmateriaal wordt afgewisseld met
goed gemaakte ‘oude’ zwart-witbeelden, die langzaam kleur krijgen, waarna het
avontuur weer doorgaat: in tegenlicht badende bakvissenromantiek wordt
afgewisseld met digitale bommen en granaten. De hortende en stotende
raamvertelling is ‘vakkundig’ dichtgesmeerd door een overdaad aan violen op de
geluidsband van
Fons Merkies.
Zijn ‘stresstest’ heeft De Jong niet willen
toepassen op Het bombardement, maar uit de losse pols komt hij op een ondergrens
van 500.000 bezoekers en een bovengrens van 1,2 miljoen. Daarbij maakt het he-
le-maal niets uit dat er van alles op de kwaliteit van Het bombardement valt aan
te merken. De film bevat – dat kun je de makers wel toevertrouwen – immers álle
factoren die bepalend zijn voor succes: een basiselement dat breed bekend is,
iets typisch Nederlands, en een razend populaire hoofdrolspeler.
Dat Jan Smit een van de bekendste gezichten is van de Tros is een mooie
bijkomstigheid. ‘De grootste familie van Nederland’, die als coproducent bij de
film is betrokken, is al weken bezig met een gericht publiciteitsoffensief en
zal ook de making of uitzenden.
14 mei 1940, rond de klok van half twee, werd de binnenstad van Rotterdam platgebombardeerd door de Duitsers. Binnen een mum van tijd vonden achthonderd Rotterdammers de dood, tachtigduizend werden dakloos. Het Duitse dreigement dat er andere steden zouden volgen, leidde een dag later tot de capitulatie van Nederland.