‘Ik kan niet bepalen of jij nu heel slim bent of heel dom,’ verzucht FBI-agent Wendell Everett (Don Cheadle) op zeker moment tegen de Ierse politiebrigadier Gerry Boyle (Brendan Gleeson). De Amerikaan is naar een Iers kustplaatsje gestuurd om een internationale drugsbende op te rollen, en moet daar noodgedwongen samenwerken met deze onbehouwen smeris. Boyle reageert met een onpeilbare glimlach op zijn nieuwe collega, zichtbaar in zijn sas met diens onbegrip.

Ook voor de kijker is Boyle een mysterie. Een modelagent is hij allerminst, met zijn lakse houding, foute grappen en voorkeur voor escortdames en sterke drank, het liefst genuttigd onder werktijd. In de eerste vijf minuten van The Guard stuit Boyle op diverse doden – eerst een stel verongelukte jongeren, daarna een vermoorde man in een woning – maar het lijkt hem allemaal weinig te doen.

Dat Boyle wel degelijk een hart heeft, wordt geleidelijk onthuld. Hij geeft om zijn stervende moeder, leeft mee met een jonge weduwe, en bewijst zich ten slotte een deugdzamer agent dan al zijn Ierse collega’s. Dat wil wel iets zeggen – de Ierse politie komt er in The Guard niet best van af.

Maar om politieke statements is het debuterend regisseur John Michael McDonagh niet te doen. Zijn film biedt vooral verstrooiing, in de vorm van gevatte dialogen, absurde situaties en poëtische intermezzo’s.

Een western, noemt McDonagh de film zelf. Daar is iets voor te zeggen. Het desolate landschap , de stemmige muziek (van de Amerikaanse groep Calexico), de eenzame, fatalistische antiheld, de bloedige finale: allemaal geijkte western- ingrediënten, handig verplaatst naar de Ierse kust.

Tegelijk citeert McDonagh naar hartelust uit de misdaadcinema. De op elkaar aangewezen tegenpolen kennen we uit talloze Amerikaanse politiekomedies, de filosoferende gangsters uit het werk van Quentin Tarantino en Guy Ritchie. En dan is er nog die Ierse misdaadfilm van een paar jaar geleden: In Bruges. Ook daarin speelt Brendan Gleeson een ambivalente Ierse reus , en ook die film werd geregisseerd door een McDonagh: John Michaels jongere broer Martin.

Is Gerry Boyle nu heel slim of heel dom? En worden de misdaadclichés in deze film nu slim op de hak genomen of domweg gerecycled? Het blijft wat onzeker, maar vermakelijk is het allemaal wel. We geven The Guard – het personage én de film – met genoegen het voordeel van de twijfel.