Na eerst als boer en fabrieksarbeider te hebben gewerkt, studeert Zhang Yimou (1951) pas in 1982 af als filmmaker. Samen met Chen Kaige behoort hij tot de belangrijkste vertegenwoordigers van de Vijfde Generatie, de groep filmmakers die na de Culturele Revolutie brak met de strenge richtlijnen van de Chinese, communistische cinema. Inmiddels draait Zhang Yimou al twee generaties mee aan de top van de Aziatische cinema. Aanstaande donderdag gaat zijn nieuwste film, Curse of the Golden Flower, in première.

De feiten
Geboren: 14 november 1951, Xi'an, China.

Actief als: regisseur, cameraman, acteur.

Eerste film: One and Eight (1983) als cameraman, Red Sorghum (1987) als regisseur.

Prijzen oa: Zilveren Beer in 2000 voor The Road Home; Grote Juryprijs Cannes in 1994 voor Lifetimes; BAFTA Beste niet-Engelstalige film voor Lifetimes in 1995 en Raise the Red Lantern in 1993; Gouden Beer in 1988 voor Red Sorghum; Beste Acteur Tokyo Filmfestival in 1987 voor Old Well; Gouden Leeuw voor Not One Less in 1999 en The Story of Qiu Ju (1992).

Beste film
Raise the Red Lantern (1991). Prachtig geschoten drama over tegen haar zin uitgehuwelijkte vrouw (gespeeld door Zhang Yimou's toenmalige echtgenote Gong Li ) is tegelijkertijd politieke parabel over het moderne China, en werd door de Chinese autoriteiten dan ook streng afgekeurd. Ook zien: Hero, Yimou's antwoord op de fraaie vechtballetten uit Ang Lee's wereldwijde succes Crouching Tiger, Hidden Dragon.

Slechtste film
Codename Cougar ( 1989), doorsnee thriller met Gong Li als stewardess die te maken krijgt met een vliegtuigkaping. Eigenaardig tussendoortje die in weinig herinnert aan de visuele pracht en de emotionele diepte van Yimou's belangrijke films uit de jaren negentig.

Handelsmerk
Zhang Yimou regisseerde misdaadfilms, komedies, een opera en martial arts-producties, maar in een opzicht blijft hij stijlvast: hij is trouw aan de kleur rood. Van de slaapkamers in Raise the Red Lantern tot de massageruimte in Happy Times is er steeds een rode gloed in zijn werk aanwezig. Vaak roept hij daarmee passie en jaloezie op, zoals in de rode episode uit Hero, maar in zijn doorbraak, Het rode korenveld [Red Sorghum-red.], staat de kleur voor revolutie en verzet.

Zhang Yimou over Zhang Yimou
'Alles wat ik wilde was het halen van een universiteitsdiploma. In de tien jaar van de Culturele Revolutie heb ik drie jaar als boer gewerkt en zeven jaar als fabrieksarbeider. Na de Culturele Revolutie werkte ik nog steeds in de fabriek, maar ik wilde geen nachtdiensten meer draaien. Het was een zwaar en moeilijk leven. De beste manier om daar aan te ontsnappen was door naar de universiteit te gaan.'
(CNN, 2005)

' Er zijn mensen in China die beweren dat ik een regisseur ben die films maak voor een niet-Chinees publiek. Maar als ik de kans krijg leg ik ze uit dat ik geen Engels spreek en mijn films maak voor een Chinees publiek. Al vanaf mijn allereerste film, Red Sorghum, hebben mijn films winst gemaakt. Niet alleen in het buitenland, maar ook in China.'
(FAN - Fukuoka Alive-Now!, 2002)

'Ik hou het meest van de Chinese manier van visuele presentatie. Als ze over twintig jaar, als ik nog veel meer films heb gemaakt, over mij een zin in een boek schrijven, ben ik tevreden als ze schrijven: "De stijl van Zhang Yimou is sterk visueel op een kenmerkende Chinese manier".'
(Time, 2004)

' Uiteraard heb ik geen totale artistieke vrijheid. Je moet je voortdurend realiseren dat je woont en werkt in een land met een traditie van censuur. Ik heb gemerkt dat bruuskeren niet veel zin heeft, dus doe ik ook wat aan zelfcensuur. Maar het gaat de goede weg op, het regime is losser dan vroeger.'
(De Standaard, 2005)

'Ik wil niet zeggen dat ik me conformeer aan een westerse invalshoek. Het is eerder zo dat de wereld kleiner en kleiner wordt en dat daardoor ook morele waarden veranderen. En het valt niet te ontkennen dat er momenteel steeds meer belang wordt gehecht aan het individu. Mensen streven in toenemende mate naar een persoonlijke zingeving van hun leven. Dus is het ook natuurlijk om in een film dit aspect van de menselijke evolutie te reflecteren.'
(Het Parool, 2005)

'Ik was 16 toen de Culturele Revolutie begon en 26 toen die was afgelopen. Er zijn prachtige verhalen uit die tijd, maar die zijn nooit verteld. Het lijkt wel alsof er een taboe op rust. Die stilte zou ik willen doorbreken.'
(De Telegraaf, 2004)