De feiten
Geboren: 13 augustus 1955, Cheam, Surrey,
Engeland.
Actief als: regisseur, scenarioschrijver, producent.
Eerste film: Ressurected (1989) over een Britse soldaat die wordt achtergelaten op de Falklandeilanden na de oorlog met Argentinië.
Prijzen: Oscarnominatie en BAFTA voor United 93 (2007), Gouden Beer en British Independent Film Award voor Bloody Sunday (2002), kristallen ster Brussel Internationaal Film Festival voor The Theory of Flight (1999), Gouden Hitchcock Dinard Brits Film Festival voor Bloody Sunday (2002), nominatie Empire Award voor The Bourne Supremacy (2005), In Spirit for Freedom Award Jerusalem Film Festival voor Bloody Sunday op het (2002), Beste Script San Sebastián International Film Festival voor Omagh (2004).
Beste film
United 93. Bijna realtime verslag van wat er aan boord plaatsvond van vlucht 93
van United Airlines op 11 september 2001. Veel kijkers zetten hun nagels in de
leuningen van hun bioscoopstoel, anderen beleefden de ingetogen en feitelijke
zwarte-doos-aanpak als te klinisch. Vlucht 93 was die bewuste ochtend het vierde
gekaapte vliegtuig. Het had zich in het Witte Huis moeten boren, maar crashte
door toedoen van de passagiers in een weiland in Pennsylvania. De Britse
regisseur stak zijn nek uit met de eerste fictiefilm over 9/11, maar tijdens het
Tribeca filmfestival in New York lieten publiek, nabestaanden van de passagiers
én journalisten de tranen gezamenlijk vloeien. Greengrass' United 93 versloeg
ook met een straatlengte het iets later uitgebrachte, bombastische World Trade
Center van nationale traumaturg Oliver Stone.
Ook zeker zien: Bloody
Sunday (2002), waarin de omstandigheden die tot het bloedbad in het Ierse
Londonderry leidden adembenemend en schrijnend in beeld gebracht zijn. En Omagh
(2004), over de IRA-bomaanslag die in 1998 aan 29 mensen het leven kostte.
Greengrass schreef het script en produceerde.
Slechtste film
In zijn beginjaren maakte Greengrass een reeks heel geslaagde televisiefilms.
Open Fire, The One That Got Away en The Fix waren allemaal gebaseerd op ware
gebeurtenissen en zeker niet slecht, maar Greengrass' bioscoopwerk is beter in
balans.
Handelsmerk
Documentairestijl. Verwacht
geen technicolour, aanzwellende muziek of opgepoetste acteurs in Greengrass'
films. Inspiratie voor zijn onderwerpen haalt Greengrass meestal uit de krant,
waarna uitgebreide research en gesprekken met getuigen volgen. Greengrass is een
van de weinige regisseurs die handheld camera's goed weet in te zetten. Door
daarmee dicht op de huid te filmen verhoogt hij nog eens het realisme van zijn
waargebeurde (fictie)verhalen, waarin antimilitarisme en -establishment vrijwel
altijd thema's zijn. In Bloody Sunday, Omagh en United 93 zet Greengrass de -
beleving van - de gewone man in politiek gevoelige gebeurtenissen voorop. In de
Bourne-serie is de einzelgänger Jason Bourne verheven boven het kille CIA-
instituut.
Greengrass over Greengrass
'Ik geloof
in cinema. Ik vind dat cinema meer moet doen dan alleen entertainen; films
moeten ook commentaar geven op de wereld waarin we leven. Ik moest een film over
9/11 maken, omdat al onze politieke beslissingen daar nu door worden bepaald.
Ik heb eerder films gemaakt over de conflicten in Noord-Ierland, zoals Bloody
Sunday en Omagh, en die films zouden weinig zin hebben gehad als ik nu geen film
over 9/11 had gemaakt, een veel groter en tegelijkertijd vergelijkbaar probleem
.'
(Cinema.nl, 2006)
'Toen ik studeerde waren Potemkin en Battle
of Algiers de twee grote films over politiek activisme. En over geweld en
anarchie, hoe het ontstaat en dat er altijd een wisselwerking bestaat tussen de
collectieve wil en het individuele moment. Die dingen zaten allemaal in mijn
hoofd. Ik wilde een film met veel mensen erin. Een claustrofobische film met
heel veel mensen.'
(Combustible Celluloid, 2006)
'Wat ik duidelijk
probeer te maken, is dat samenzweringstheorieën geruststellend zijn, want
daarin wordt de wereld tenminste bestuurd door kwade krachten. De waarheid is
veel beangstigender. Als je het nuchter bekijkt, kun je zeggen: op die bewuste
ochtend kaapte een kleine groep mensen vier vliegtuigen en kreeg een volledig
civiel en militair systeem binnen een uur op de knieën.'
(over de
complottheorieën rond 9/11, Filmstew, 2006)
'Ik heb altijd gezegd: als je
politiek geweld wilt begrijpen moet je met de direct betrokkenen praten. Want
wanneer je leven is verwoest door politiek geweld, ga je heel goed nadenken over
de oorzaken en wat we eraan kunnen doen. Twee vragen die ons momenteel erg
zouden moeten bezighouden. Maar de meeste mensen willen die vragen helemaal niet
stellen. Als zij zeggen: de film komt te snel, dan bedoelen ze: te snel voor
ons. Als familielid van de slachtoffers word je boos door die afwijzing. Het is
alsof anderen bepalen wanneer je wel of niet mag rouwen. De slachtoffers eisen
gehoord te worden, en dat verdienen ze ook. Deze film geeft de families een stem
.'
(Cinema.nl, 2006)
'Ik wilde een inspirerende film maken, geen
John Wayne vehikel. Ik herinner me dat ik naar het schilderij Guernica van
Picasso keek en er iets van een Rorschach-test in zag. Voor Sergei Eisensteins
films geldt dat ook, denk ik. Ze zijn meervoudig geconstrueerd, volgen niet een
personage. En ze zijn poreus, ze hebben een open textuur. Je kunt erin zien wat
je wilt zien. Je verlangens, je angsten en je dromen. Dat is wat ik wilde. [
United 93, red] moest open genoeg zijn om je te kunnen grijpen, waar je ook
stond in het politieke spectrum, maar gesloten genoeg om je te confronteren,
waar je ook stond.'
(Combustible Celluloid, 2006)