Chinese filmmakers worden niet geplaatst in stromingen, maar generaties. Jia Zhangke behoort samen met onder meer Zhang Yuan en Lou Ye tot de zesde generatie; een groep filmmakers die met beide benen in het China van nu staat, vooruit kijkt en zich zorgen maakt over het tempo waarin hun land moderniseert. Aanstaande donderdag gaat Still Life in première, vorig jaar de verrassende winnaar van de Gouden Leeuw op het Filmfestival van Venetië.

De feiten
Geboren: 29 mei 1970, Fenyang, China als Jia Zhangke (ook vaak geschreven als Zhang-ke).

Actief als oa: regisseur, scenarioschrijver en producent.

Eerste film: Pickpocket (1997).

Prijzen oa: New Currents Award (Pusan International Film Festival) voor Pickpocket in 1998; Gouden Leeuw-nominatie voor Platform in 2000; Gouden Palm- nominatie voor Unknown Pleasures in 2002; Gouden Leeuw-nominatie voor The World in 2004; Open Prize Filmfestival Venetië voor Dong in 2006; Gouden Leeuw voor Still Life in 2006.

Beste film
Still Life (2006). Regelmatig werd Jia tijdens prestigieuze filmfestivals genomineerd voor grote prijzen, maar met de verzilvering van de Gouden Leeuw in Venetië was het eindelijk raak. Volkomen terecht, want zijn meest recente film combineert documentaire en drama op sublieme wijze, en voegt daar - heel gedurfd - een aantal surrealistische momenten aan toe. In Still Life vormt de bouw van de Chinese Drieklovendam, binnenkort de grootste waterkrachtcentrale en dam ter wereld, een levendig decor waarin twee mensen op zoek gaan naar hun geliefden. Vol nostalgie en grote thema's, maar ook aangenaam klein en intiem. Ook zien: The World (2004), Unknown Pleasures (2002) en Platform (2000).

Slechtste film
Het enigszins onevenwichtige Dong (2006) komt pas in combinatie met Still Life helemaal tot zijn recht, maar het zou flauw zijn om de documentaire (!) daarop af te rekenen. Met een oeuvre van slechts vijf films heeft Jia zijn slechtste film nog niet gemaakt.

Handelsmerk
Sterke nadruk op de moderne ontwikkeling in China, vaak gekoppeld aan traditie om het contrast te illustreren. De verandering van politiek en maatschappij zijn opvallend aanwezig, maar het effect van deze verandering op gewone mensen staat centraal. Daarnaast een vast gevoel voor stijl, met veel trage camerabewegingen en overzichtelijke totaalshots, waardoor het publiek zelf een extra stapje moet zetten voor een emotionele band met de personages. Ook de vaste samenwerking met acteur Wang Hongwei, klasgenoot op de Beijing Film Academy, is een vertrouwd element in Jia's oeuvre.

Jia over Jia
'Ik denk niet dat je je geboorteplaats ooit kan verlaten. Je lichaam vertrekt misschien, maar je manier van denken, je emoties en angsten vertrekken nooit.'
( Senses of Cinema, 2001)

'Normaliter is het publiek erg passief en blasé. Ze denken alles al eens te hebben gezien en ze willen voortdurend verrast worden . Door te werken met een vaste camera en lange shots creëer je afstand ten opzichte van je personages. Het is aan de toeschouwer om ze te veroveren.'
(De Filmkrant, 2001)

'Van alle radicale veranderingen waar de Chinezen de laatste jaren mee geconfronteerd worden, zijn die op het gebied van de persoonlijke relaties het ingrijpendst.'
(The Guardian, 2003)

'Ik heb geen DV gebruikt omdat het goedkoper is dan film. Ik gebruikte het omdat ik een gevoel van leegte en eenzaamheid wilde combineren met beweging. De sets zien er nu abstract uit, en dat is precies hoe Datong zich in Unknown Pleasures voelt.'
(The Guardian, 2003)

'Ik denk dat je in de huidige Chinese maatschappij veel gebeurtenissen als theater kan omschrijven. Met de economie gaat het heel goed, maar overal waar je kijkt zie je vormen van theater die als een soort economische zeepbellen ons dagelijkse leven vullen. Dat onderwerp kan ik niet negeren.'
(Senses of Cinema, 2004)

'Als beginnende filmmakers mij om advies vragen vertel ik ze altijd dat ze moeten volhouden en hun examenfilm hoe dan ook moeten afmaken. Ook als ze halverwege de opname zeker weten dat het slecht is, moeten ze het toch afmaken, monteren en aan mensen laten zien. Films maken kan niet zonder ervaring. En de enige manier om ervaring op te doen is door zelf het hele proces te doorlopen.'
(Film Comment, 2005)

'Ik probeer de maatschappij met mijn films te veranderen. Ik wil zaken aankaarten die specifieke culturele verschillen overstijgen. Het gaat vooral over de vrijheid om persoonlijke keuzes te maken.'
(Xi-online, 2007 )

'Hoe de overheid zich voelt kan me niets schelen, want het kan de overheid ook niets schelen hoe ik me voel.'
(VPRO Gids, 2007)