Hoe actueel is een documentaire uit 1993? Antwoord: in uitzonderlijke gevallen actueel genoeg om ook in 2000 op het IDFA gedraaid te worden. Het overkwam de Oostenrijkse documentaire Die Wahlkämpfer van Helmut Grasser. Daarin worden partijbonzen en aanhangers van het extreem-rechtse FPÖ gevolgd tijdens de verkiezingscampagne van 1992/1993.
De verrassende en alom veroordeelde regeringsdeelname van de FPÖ eerder dit jaar, en de resulterende internationale oorvijg voor Oostenrijk, betekende dat Grassers 'oude' film nodig afgestoft diende te worden. Resultaat: Die Wahlkämpfer: Neuer Version 2000.
Dat ' nieuw' moet niet al te letterlijk genomen worden. Nieuw zijn de inleidende titels (die vertellen dat door de recente overwinning van de FPÖ deze film actueler is dan ooit) en een aantal bijschriften waarin wordt verteld hoe de geïnterviewden van toen zijn terechtgekomen. Bij een van die geïnterviewden is dat niet nodig. FPÖ-voorman Jörg Haider kennen we inmiddels beter dan ons lief is.
Hoewel er vraagtekens zijn te plaatsen bij de vermeende actualiteit van de documentaire, staat een ding buiten kijf: Die Wahlkämpfer (de oude en nieuwe versie) geeft een onthullende kijk achter de schermen van de - toen nog tamelijk kleine en ongevaarlijke - Freie Partei Österreich. Om Haider heen dreutelen inwisselbare mannetjes, maar dat de onvermoeibare partijleider heilig gelooft in zijn eigen xenofobe waarheid en het charisma bezit om dat aan de man in de straat te verkopen, zal voor de mensen die de documentaire al in 1993 hebben gezien niet als verrassing komen. Als de versie uit 2000 dan al actualiteitswaarde bezit, dan dit: van Haider zijn we voorlopig nog niet af. De man heeft een missie en zal niet rusten voordat hij die heeft verwezenlijkt.
Die Wahlkämpfer: Neuer Version 2000 - Helmut Grasser
Oostenrijk 1993/
2000, 98 min.
Gerhard Busch