De Tien Geboden vrij bewerkt

Groots docuproject van de IKON

Tien zeer uiteenlopende creatieve documentaires van tien bekende in Nederland werkzame regisseurs is het resultaat van een eenvoudig idee: verfilm De Tien Geboden.

In het programmaonderdeel Special Screenings vertoont het IDFA, voor het eerst samen onder één dak, De Tien Geboden, een serie van tien 50 minuten lange documentaires, geïnspireerd op de Bijbelse geboden. De serie is een idee van producent Paul de Bont en Wessel van Hammen van de IKON. De films zullen de komende maanden op tv te zien zijn.

Helemaal origineel is het natuurlijk niet om de tien geboden als uitgangspunt voor een serie films te nemen. De Poolse regisseur Krzystof Kieslowski maakte in 1988 Dekalog, tien korte speelfilms voor tv, waarvan een tweetal in een langere versie in de bioscoop te zien waren. Kieslowski en zijn scenarist Piesiewizc analyseerden de afzonderlijke geboden op hun morele gehalte, gaven er een draai aan, en soms nog een, en formuleerden menselijke dilemma's, die ten grondslag aan de tien scenario's kwamen te liggen.

De Nederlandse regisseurs konden het aan hun toegewezen gebod naar believen interpreteren en dramatiseren. Soms zijn de interpretaties simpel. In Privé onderzoekt Heddy Honigmann de betekenissen van stelen, eigendom, ontnemen (van vrijheid, veiligheid etc.). John Appel pakt het gebod over doden anders aan. Hij wachtte net zo lang tot er een bericht in de krant verscheen dat er een dode gevonden was, die al lange tijd alleen thuis had gelegen. Hij construeert het levensverhaal en het verhaal van het sterven van een onbekende.

Het ene gebod werd wat 'documentairder' benaderd dan het andere. Pieter Fleury volgde NOS-Journaalverslaggever Gerri Eickhof naar Srebrenica voor het negende gebod: Beschuldig niemand op valse gronden. Thema: is het wel mogelijk om de waarheid te achterhalen en te vertellen? Paul Cohen maakte van het gebod van de zondagsrust een persoonlijke zoektocht naar de betekenis van de sabbat. Jos de Putter vertelt drie verhalen over het begeren van andermans eigendommen, en verbindt ze met een ezel uit de Pyreneeën, die zelf boodschappen kan doen.

Huib Stam