In het heerlijke vileine kostuumdrama The Favourite breekt regisseur Yorgos Lanthimos met diverse wetten van het genre. 'Tegelijkertijd moest het toch voelen als een kostuumfilm.'

De Britse actrice Olivia Colman herinnert zich dat ze ergens in Amerika met collega Emma Stone op een podium stond en het woord ‘cunt’ gebruikte. En hoe het vervolgens doodstil werd. Colman schold Emma niet uit, maar herhaalde gewoon een woord dat veelvuldig te horen is in het heerlijk vileine kostuumdrama The Favourite. Ze was alleen even vergeten dat ‘cunt’ zeggen in de VS taboe is. Stone redde haar collega door op te staan en tegen het verbouwereerde publiek te zeggen dat ‘cunt’ gewoon maar een woord is. Vervolgens riep ze iedereen op om het samen met haar te zeggen: ‘One, two, three … cunt!’

Colman moet hartelijk lachen wanneer ze eraan terugdenkt. Het is half oktober en we zijn in Londen voor interviews over The Favourite, de nieuwe film van de Griekse grootmeester Yorgos Lanthimos. We spreken met regisseur Lanthimos en met de drie hoofdrolspelers van zijn film: Olivia Colman, Emma Stone en Rachel Weisz. Colman is in The Favourite de wispelturige zeventiende-eeuwse Engelse koningin Anne, en Stone en Weisz zijn twee hofdames die met alle mogelijke middelen strijden om haar (seksuele) gunsten.

The Favourite is Lanthimos’ derde Engelstalige film (na The Lobster en The Killing of a Sacred Deer), maar zijn eerste kostuumfilm. Een genre dat hij meteen naar zijn hand zet. ‘Tijdens het schrijven van het scenario besloten we al vroeg dat we de taal niet zouden aanpassen aan hoe we denken dat er toen werd gesproken. Onze personages moesten modern Engels praten.’ Vandaar al die ‘cunts’, want dat woord is inmiddels gemeengoed in Engeland.

‘Yorgos houdt niet van uitleggen en wil ook niet de diepte in met je. En toch weet hij meteen wanneer je van je koers afwijkt.’

Emma Stone

Olivia Colman en Rachel Weisz in The Favourite

Dansje

Lanthimos breekt wel meer wetten van het genre. Zo waren de kostuums gemaakt van moderne materialen, en is ook de manier van bewegen anders dan we gewend zijn. Er zit in de film bijvoorbeeld een heel modern ogend dansje. ‘Ook dat is een van de onderdelen waarmee ik kan laten zien dat dit niet zomaar een kostuumfilm is. De consensus is dat mensen zich toen nogal stijf bewogen, maar daar ga ik juist tegenin. Dat was ook gelijk het moeilijkst van deze film. Aan de ene kant al die moderne invloeden, en tegelijkertijd moest het toch ogen en voelen als een kostuumfilm.’

Voor de opnamen begonnen hield Lanthimos eerst drie weken repetities met zijn belangrijkste acteurs. Volgens Emma Stone werden die drie weken vooral gebruikt voor een boel gekkigheid. ‘Veel dansen, rare geluiden maken en in je handen klappen. En ondertussen je teksten opzeggen. Het bracht ons dichter bij elkaar, omdat we ons niet langer schaamden voor elkaar. We hadden er na die drie weken geen enkel probleem meer mee om ons voor de ander voor schut te zetten.’

Olivia Colman voegt daar aan toe: ‘Het mooie van je teksten op die manier opzeggen, is dat je ze min of meer vergeet. Acteurs prakkiseren zich vaak suf over hoe ze een tekst moeten opzeggen en willen dit op de set eindeloos aanscherpen, maar dat wil Yorgos niet. Die wil dat je niet nadenkt over je teksten en ze er in één keer uitgooit. Recht uit je hart. Heerlijk.’

Emma Stone in The Favourite

Emoties

Dat betekent overigens niet dat Lanthimos zijn acteurs volledig vrij laat. Volgens Rachel Weisz is hij juist erg precies. ‘Yorgos is een soort dirigent en het is zijn belangrijkste taak om iedereen in dezelfde toonsoort te laten spelen. Een toonsoort die vaak wordt omschreven als verstild en droogkomisch. Ten onrechte, want ik denk dat Yorgos emoties juist diep voelt. Dat hij vindt dat in films meestal overdreven wordt geacteerd, is dan ook geen aanstellerij, hij is gewoon erg gevoelig. Maar dat is mijn theorie. Ik weet zeker dat hij hard moet lachen als hij dit hoort. Net als wanneer je met hem over je rol wil discussiëren of iets over de psychologische motivatie van je personage wil weten. Daar kan hij niets mee, dat vindt ie alleen maar erg grappig.’ Dat laatste bevestigen ook de twee andere actrices. Stone: ‘Yorgos houdt niet van uitleggen en wil ook niet de diepte met je in. En toch weet hij meteen wanneer je van je koers afwijkt en brengt hij je vervolgens weer soepel terug.’

Voor Colman is Lanthimos een genie. ‘Ik weet dat dit woord te vaak gebruikt wordt, maar Yorgos verdient die kwalificatie wel, want hij denkt op een heel andere manier na dan de rest van ons. Daarom weet je nooit goed wat hij van je wil. Maar dat houdt je scherp. Voor deze film zette hij bijvoorbeeld de camera’s veel lager neer dan ik gewend was. Mijn eerste reactie was afwijzend, want van onderaf gefilmd zie ik er juist verschrikkelijk uit. Maar gek genoeg werkt het fantastisch in deze film, omdat koningin Anne er eindelijk mag uitzien als een gewoon mens.’

Dat Lanthimos’ eigenzinnige keuzes de juiste waren, blijkt wel uit de vele prijzen die Colman al heeft gewonnen. Op de festivals van Venetië (waar de film in première ging) en Gijón werd ze uitgeroepen tot beste actrice, en ze won ook al een Bifa en een Gotham Award. En dan moeten de Golden Globes, Bafta’s en natuurlijk de Oscars nog komen