Artdirector Curt Enderle over Isle of Dogs en samenwerken met Wes Anderson

‘Die metalen kick-rail hier ga ik in de toekomst gebruiken. Heel interessant. Het zegt iets over het gebruik van deze plek. Industrieel, niet ceremonieel. De meeste mensen zullen het niet eens zien, maar voor mij maken dergelijke dingen een ruimte specifieker, helderder. En dat vind ik interessant.’ Aldus de Amerikaanse artdirector Curt Enderle.

Ons interview vindt half april plaats in een van de kelderruimtes van art-decobioscoop Pathé Tuschinksi in Amsterdam en Enderles oog valt op een metalen rand van een decimeter breed, die aan de onderkant van een tegelmuur bevestigd is. Iets wat mij inderdaad nog niet opgevallen was.

De 54-jarige Enderle is in Amsterdam vanwege Playgrounds, een festival waarop de laatste ontwikkelingen op het gebied van bewegend beeld centraal staan, maar ik spreek hem vooral vanwege zijn werk voor Isle of Dogs, de nieuwe film van Wes Anderson. Een heerlijke animatiefilm over een groepje honden dat moet zien te overleven op een eiland waar al het vuilnis van de fictieve Japanse stad Megasaki City wordt opgeslagen. Alle honden worden naar dat eiland verbannen door de gemene burgemeester, kattenman Kobayashi. Het is uitgerekend Kobayashi’s twaalfjarige stiefzoon Atari die het voor de honden gaat opnemen.

Dat klinkt allemaal misschien als een kinderfilm, maar in handen van Anderson is zelfs zo’n avontuurlijk jongensboekverhaal een existentiële lofzang op eigenzinnigheid. Veel meer gericht op volwassenen dan op kinderen. Net als zijn vorige animatiefilm, Fantastic Mr. Fox (2009). Anderson koos, net als bij Fantastic Mr. Fox, weer voor de stop-motiontechniek. Dus geen beelden uit de computer, maar foto’s van poppen (of voorwerpen) die bij elk plaatje een heel klein beetje verschoven worden. Curt Enderle had voor Isle of Dogs nog niet eerder met Anderson samengewerkt, maar stop-motion kende hij wel. Zo was hij ook artdirector voor De Boxtrollen, van stop-motiongigant Laika (Coraline, ParaNorman).

Wat is toch die aantrekkingskracht van stop-motion?
Enderle: 'Twee dingen. Ik kom uit de theaterwereld, waar ik me altijd bezig heb gehouden met decorontwerp. Ik vind het dus heerlijk om zelf een omgeving te creëren. En het mooie van stop-motion is dat je alles zelf mag maken. Al betekent dit ook dat je alles zelf móet maken. En nummer twee is de tastbaarheid van de objecten. Het licht dat op een echt object valt in een echte ruimte heeft een diepte en schoonheid die je nooit uit een computer zal kunnen halen.'

Hoe kwam u bij Isle of Dogs terecht?
'Anderson begon in maart 2015 met production designer Adam Stockhausen aan de eerste ontwerpen voor de film. Daar werkten ze zo’n zes maanden aan. Toen werd Adam weggekaapt door Steven Spielberg voor Ready Player One en werd zijn rol overgenomen door Paul Harrod. Da’s een goede vriend van mij, dus zodoende.'

Hoe zit het ook alweer met production designer en artdirector?
Wie doet wat?
'De production designer werkt nauw samen met de regisseur. Samen bepalen ze in schetsen de look and feel van een film. Die geven ze dan door aan de artdirector, en die mag er dan voor zorgen dat alles eruitziet zoals zij het voor ogen hadden. Ik bouw enorme, heel gedetailleerde poppenhuizen, waarin de personages mogen leven en gefotografeerd worden. Ik speel voor mijn werk met poppen, zeg maar.'

Wat leerde u van werken met Wes?
'Dat iets moois maken vaak rommelig tot stand komt, niet zoals je verwacht of gepland had. Lang niet altijd is het eerste idee ook het beste idee. Ik dacht bij Wes altijd dat zijn ideeën helemaal af en briljant zouden zijn. Soms was dat ook zo, maar soms moesten we nog veel werk verrichten.'

Anderson heet een controlfreak te zijn en ik las dat hij tijdens de opnamen meer dan 12.000 mailtjes heeft verstuurd.
'De Wes Notes… We hebben ze allemaal achter elkaar gezet in een database.'

Slaan ze ergens op?
(lacht) 'Loopt de opname nog? Dat heeft weer te maken met het feit dat creëren niet altijd vanzelf gaat. Soms krijg je een mailtje en ga je aan de slag. En soms sla je een weg in die niet de juiste was. Het is zijn film, dus dan zorg je dat je alsnog de juiste weg vindt.'

Is het fijn om onderdeel te zijn van circus Wes Anderson, of was het ook weleens vervelend dat hij overal iets op aan te merken heeft?
'Het was een feest. Echt. Er zijn projecten geweest waarbij ik veel meer te zeggen had, maar hierbij was het vanaf het begin meteen duidelijk, dit wordt honderd procent Wes. Elke pixel is van hem. Het was dan ook zijn beslissing om niet te letten op continuïteit. Die wordt namelijk vaak doorbroken in deze film. Dan stond er wanneer we vanuit een bepaalde hoek fotografeerden iets in beeld en liet hij dat weghalen wanneer we vanuit een andere hoek schoten. Omdat Wes vond dat dat ding het totaalplaatje verstoorde.'

Dus zelfs de fouten in de film zijn opzettelijk?
'Ik kan je verzekeren, alle fouten in deze film zijn opzettelijk. En je hebt fouten nodig. Want zonder fouten is een kunstwerk levenloos.'