De samenwerking met actrice Kristen Stewart beviel de Franse regisseur Olivier Assayas zo goed dat hij zijn film Personal Shopper speciaal voor haar schreef. Al had hij dat aanvankelijk zelf niet door.

Drie jaar geleden sprak VPRO Cinema met regisseur Olivier Assayas over het fraaie acteursdrama Clouds of Sils Maria. Die film gaat over de gevierde filmster Maria, die worstelt met ouder worden en de competitie begint te voelen van een jongere generatie. Maria wordt gespeeld door filmdiva Juliette Binoche, Maria’s persoonlijke assistent Valentine door de Amerikaanse actrice Kristen Stewart.

Hoewel Assayas en Binoche beiden Frans zijn, koos Assayas toch een Amerikaanse actrice voor de rol van Valentine. Dit gaf hij toen als reden: ‘Als ik tegenover Juliette een jonge Franse actrice zet, dan is dat nooit een geloofwaardige bedreiging voor Juliette. Maar als ik Kristen Stewart tegenover haar zet, die 24 is en de grootste ster van haar generatie, dan wordt het ineens heel anders. Daar zou ze best een beetje bang van kunnen worden.’

In datzelfde interview loftrompetterde Assayas ook nog over Stewart: ‘Ze is zo praktisch en zo helder. Bij haar is weinig ruimte voor nuance. Wat juist heerlijk is voor een regisseur, want ze weet precies wat ze wil en wat ze doet.’

Nu worden regisseurs wel vaker verliefd op hun actrices, maar deze liefde hield stand, want vorig jaar ging in Cannes Assayas’ nieuwste film, Personal Shopper, in première, met een absolute hoofdrol voor Kristen Stewart. Stewart speelt in deze curieuze mix van psychologisch drama en horrorfilm Maureen, de personal shopper uit de titel. Ze koopt namelijk de juwelen en kleren voor een beroemd model, maar Maureen is ook een medium dat, wanneer haar tweelingbroer plotseling sterft, wanhopig contact zoekt met gene zijde. Want in de echte wereld is Maureen moederziel alleen.

‘Kristen is een actrice die op een punt in haar carrière is aanbeland waarop er geen grenzen zijn aan wat ze kan’

Olivier Assayas

Toen we het over Sils Maria hadden was wel duidelijk dat u weer met Kristen Stewart wilde werken. Schreef u Personal Shopper speciaal voor haar?
Olivier Assayas: ‘Onbewust wel, denk ik. Ik ben na Sils Maria eerst druk bezig geweest met een misdaaddrama, maar vlak voordat de opnamen in Canada zouden beginnen trok de belangrijkste geldschieter zich terug. Ik ging teleurgesteld terug naar Parijs, waar ik woon, en deed iets wat ik al heel lang niet meer had gedaan: ik begon gewoon met schrijven. Normaal bereid ik me eerst heel goed voor en maak ik uitvoerig aantekeningen, maar na het echec in Canada wilde ik een verhaal schrijven dat zich afspeelt in mijn eigen stad, in het hier en nu. En met een jonge vrouw als het centrale personage. Hoewel ik het script in het Frans schreef wist ik op dat moment nog niet of ik de film in het Frans of het Engels wilde maken. Toen ik het script bijna af had, was Kristen toevallig in Parijs. We spraken af iets te gaan drinken en toen ik ging zitten, besefte ik ineens: mijn God, ik schrijf deze film voor haar! Ik weet zeker dat ik dit personage nooit had verzonnen als wij samen niet eerst een film hadden gemaakt.’

‘Kijk, haar rol in Sils Maria had ik niet speciaal voor haar geschreven. Dat was een bijrol die in feite ook een Amerikaanse actrice had kunnen spelen. Op papier was het personage ook veel eendimensionaler. Dat heeft Kristen natuurlijk fantastisch ingevuld, maar ik wist ook dat ik haar in die film nog lang niet de ruimte had geboden om te laten zien wat ze allemaal kan. Want zij is een actrice die op een punt in haar carrière is aanbeland waarop er geen grenzen zijn aan wat ze kan.’

© IMDB

Kristen Stewart in Personal Shopper

En dan schrijft u voor haar een film waarin alles draait om eenzaamheid.
(lacht) ‘Inderdaad. Ik wist daarom ook niet zeker of Kristen de film zou willen doen. Ik wist niet of ze bereid was zo diep af te dalen in haar gevoelens. Bovendien is Personal Shopper best een experimentele film. Het is bepaald geen mainstream Hollywoodfilm. Sterker nog, het is niet eens een Europese auteursfilm! Zelfs naar die maatstaven is Personal Shopper te weird.’

Kristen Stewart: ‘Toen ik het script kreeg en Olivier me vertelde dat hij het speciaal voor mij had geschreven, kreeg ik het gelijk doodsbenauwd. Want wat als ik er niks aan vond en hij dus zijn tijd verpest had. Ik vind hem namelijk een schat van een man, en zou hem nooit willen teleurstellen. Gelukkig vond ik het prachtig. Zowel qua vorm als qua inhoud.’

Maar alles draait in de film om eenzaamheid...
‘Het was inderdaad het meest grotesk-eenzame scenario dat ik ooit gelezen heb.’

Waarom wilde u er dan toch in spelen?
‘Je maakt geen films om je er comfortabel bij te voelen. Je maakt films omdat er vragen zijn die het waard zijn gesteld te worden. Ik ken het verlammende gevoel van vastzitten in je eigen hoofd wel. Dat je soms geen contact kan maken met je eigen lichaam. Dat je heen en weer schiet tussen heel actief bezig zijn en je je het volgende moment niet eens kan bewegen. En dat is precies waar deze film over gaat.’

Meer over Personal Shopper