De Mexicaanse regisseur Michel Franco (1979) en de Amerikaanse acteur Tim Roth (1961) zien elkaar voor het eerst op het festival van Cannes. Het is 2012. Franco is daar met zijn tweede film, After Lucia, die geselecteerd is voor het programmaonderdeel Un certain regard. Roth is voorzitter van de jury en zal Franco aan het eind van het festival de eerste prijs geven.
Drie jaar later zijn beiden terug in Cannes. Voor Franco’s derde film, Chronic. Met Tim Roth in de hoofdrol.
In dit ingetogen drama speelt de Britse acteur, vooral bekend van de bepaald niet ingetogen Tarantino-films Reservoir Dogs, Pulp Fiction en The Hateful Eight, de rol van David, een verzorger van zwaar zieke en terminale patiënten. In het begin van de film is David nog een raadsel, maar nadat we hem bezig hebben gezien met verschillende patiënten, leren we hem steeds beter kennen.
Het idee voor Chronic ontstond op het feestje naar aanleiding van de eerste prijs voor After Lucia. Roth herinnert zich: ‘Ik vond dat een intelligente, aangrijpende film. Een kleine film over een groot onderwerp [pesten op school] en heel mooi gemaakt. Ik was zo onder de indruk dat ik aan Michel vroeg of hij al bezig was met een volgend project. Hij vertelde me dat hij iets wilde gaan maken over de verzorgster van zijn onlangs overleden oma. Hij had gezien hoe die twee vlak voor haar dood een heel bijzondere band hadden gekregen en wilde weten waarom die verzorgster had gekozen voor dat zware en intrigerende beroep. Ik zei tegen hem, maak van haar een man en ik doe het. Hij beloofde dat hij dat zou doen, en verdomd: hij deed het! Wat me nogal verbaasde, want meestal belooft iemand je iets op een festival en komt er vervolgens niets van terecht. Maar Michel hield zijn woord.’
Ook Michel Franco was verbaasd: ‘Ik weet nog dat ik Tim de eerste versie van het script stuurde. Ik verwachtte dat hij daar na een dag of wat op zou reageren , zoals meestal gebeurt, maar na twee uur kreeg ik al een mailtje. Hij had het gelezen en wilde er over praten.’
In Chronic speelt Tim Roth een verzorger van zwaar zieke en terminale patiënten. Regisseur Michel Franco: ‘Je zou het niet zeggen op basis van zijn andere rollen, maar ik zat tegenover hem en zag meteen David.’
Gesleuteld
De rol van de emotioneel erg ingehouden David is niet wat we van Roth gewend zijn, maar Franco zag hem meteen in de rol van verzorger. ‘Het hielp dat ik hem had ontmoet. Misschien zou je het niet zeggen op basis van zijn andere rollen, maar ik zat tegenover hem en zag meteen David.’
Franco had wel zijn bedenkingen of hij het verhaal, dat aanvankelijk gesitueerd was in Mexico, wilde verplaatsen naar Amerika. ‘Dat was een flinke ingreep, want de gezondheidszorg in Amerika is heel anders georganiseerd dan in Mexico.’ Maar de mogelijkheid om met de ervaren Roth te werken gaf de doorslag. ‘Tim begreep heel goed wat ik met Chronic wilde doen. Misschien nog wel beter dan ik zelf. We hebben samen twee jaar aan het script gesleuteld. Tim heeft me enorm geholpen, maar alleen zodat ik mijn eigen visie kon verwezenlijken. Hij heeft me nooit iets opgedrongen.’
De eerste patiënt die we David in de film zien verzorgen is de wel heel dunne aids-patiënte Sarah. Ze is zo uitgemergeld, dat je je bijna afvraagt of ze niet echt ziek is. Franco: ‘In de film zit niet één echte patiënt. Sarah wordt gespeeld door de Britse actrice Rachel Pickup, die speciaal voor de film vele kilo’s was afgevallen. Misschien had zij nog wel de moeilijkste rol, want Sarah is zo verzwakt dat ze zo goed als niets meer kan zeggen of doen, ze is alleen maar. En dat is heel moeilijk voor een acteur.’
Zwaar werk
De vanzelfsprekende, bijna mechanische manier waarmee David zijn patiënten verzorgt, kan ook niet makkelijk geweest zijn. Roth: ‘Ik heb maanden geoefend met verschillende verzorgers. Vooral vrouwen, want ik ben al die tijd maar twee mannen tegengekomen. Je moet toch mensen verzorgen, wassen en aanraken. En dat wordt door maar weinig mensen als mannelijk gezien. Met een van de mannen die ik ontmoette, heb ik intensief opgetrokken. Hij verzorgde uitsluitend terminale patiënten. Dat is extra zwaar werk, want hij wordt er alleen in de laatste maanden bij geroepen. In korte tijd bouw je dan een relatie op, die eindigt wanneer de patiënt dood gaat. Daarna ga je weer door naar de volgende.’
Wat in Chronic opvalt, is dat de familieleden, hoewel ze de zorg graag uit handen geven, toch niet blij zijn met iemand als David. Roth: ‘Weet je wat het is? Palliatieve verzorgers stappen een gezin binnen en richten zich volledig op de patiënt. Terwijl de gezinsleden dachten dat de verzorgers hun vader of moeder alleen maar zouden wassen en een pilletje tegen de pijn geven, zien ze hoe er een relatie tussen die twee ontstaat. Dat kan heel bedreigend zijn.’
Het meelopen met de verzorgers en het spelen van David maakte diepe indruk op de acteur: ‘Juist omdat ik zag dat niemand zich met de dood wil bezig houden, heb ik gemerkt hoe belangrijk het is dat je het einde van je leven zo veel mogelijk zelf regisseert. Daarom heb ik nu al een lijst gemaakt van mensen die ik per se aan mijn sterfbed wil hebben. Compleet met telefoonnummers en adressen . (lachend) Als zij niet eerder sterven dan ik, dan verwacht ik ze ook echt aan mijn bed!