‘Jesse zit in mijn dna. Ik fantaseer er graag over hoe het is om een zestienjarig meisje te zijn en de reis door te maken die Jesse doormaakt.’ Aan het woord, via de telefoon vanuit Los Angeles, is de Deense regisseur Nicolas Winding Refn (1970). De zestienjarige Jesse waar hij het over heeft , is het hoofdpersonage in zijn nieuwe film The Neon Demon, die eerder dit jaar in Cannes in première ging. In deze kleurrijke combinatie van horror- en coming of age-film komt de onervaren Jesse naar Los Angeles om het te maken in de meedogenloze modellenwereld.
In Refns film is die wereld ook letterlijk meedogenloos, want twee oudere modellen reageren nogal extreem op het snelle en overweldigende succes van Jesse .
Er was in Cannes zowel gejuich als boegeroep voor de film. De tegenstanders wonden zich op over het gestileerde geweld in de film, over het masturberen van de door Jesse afgewezen Ruby bovenop op het lijk van een opgebaarde vrouw, en over een uitgekotste oogbal. De voorstanders smulden ervan . Zij wisten wat ze konden verwachten van de maker van extreme films als Bronson, Valhalla Rising, Drive en Only God Forgives.
The Neon Demon van Nicolas Winding Refn is een kleurrijke combinatie van horror- en coming of age-film. Bij de première in Cannes gingen voor- en tegenstanders met elkaar op de vuist. 'Prima! Dat is de functie van kunst!'
The Neon Demon speelt zich af in de wereld van de supermodellen. Kende u die wereld of moest u research doen?
Refn: ‘ Het is geen moeilijke wereld om te onderzoeken. Je hoeft alleen maar een tijdschrift open te slaan. Bovendien heb ik afgelopen jaren wat commercials gemaakt, dus ja, ik ken die wereld wel.’
In de film heeft Jesse ‘ that thing’. Wat is ‘that thing’?
‘Iets dat meteen opvalt, maar je niet kunt uitleggen of leren. Je bent ermee geboren. En maar heel weinig mensen hebben het.’
Wie, bijvoorbeeld?
‘Ryan Gosling [ hoofdrolspeler in Refns Drive en Only God Forgives] en Elle Fanning, natuurlijk , die Jesse speelt. Ik heb honderden meiden gezien voor de rol van Jesse. Eindeloos veel prachtige jonge vrouwen. Beroemd en nog niet beroemd. Maar wat ik nodig had, was zo specifiek en uniek dat ze er niet tussen zat. Tot ik een fotoreportage van Elle zag in een modetijdschrift. Ik wist meteen dat zij het was. We hebben afgesproken en ik vertelde haar dat ik een horrorfilm over schoonheid wilde maken. Ik weet nog dat ik haar vroeg of ze vond dat ze mooi was . Ze was nogal verrast door de vraag, maar ik drong aan, want ik wilde het echt weten. Vind je jezelf mooi? En toen zei ze ja. Door dat eerlijke en zelfbewuste antwoord viel voor mij alles op zijn plek, want ik was nogal aan het worstelen met het script. Ik wist ineens wat de film moest worden. Kort daarop begonnen we met de opnamen.’
De film roept extreme reacties op. In Cannes zijn voor- en tegenstanders met elkaar op de vuist gegaan…
‘Prima! Dat is de functie van kunst! Reacties oproepen. Goed of slecht bestaan niet in mijn wereld. Het gaat er alleen om dat je echt tot iemand doordringt. Dat is de essentie van creativiteit.’
Hoe doet u dat?
‘Door alleen films te maken die ik zelf wil zien. Singulariteit. Het enige dat je niet kan worden afgenomen.’
Singulariteit…?
‘Dat je iets op je eigen manier doet. Zonder excuses, zonder compromissen.’
Moet je steeds extremer worden om tot mensen door te dringen?
‘Ja, omdat er zoveel afleiding is. De meeste mensen willen consumeren, maar dat heeft niets met ervaren te maken. Dat is de tijd doden. En we hebben maar een klein beetje tijd. Het is zonde dat te verspillen.’
Wilt u met uw films de kijker veranderen?
‘Je verandert altijd als je ergens op reageert. Dat is wat kunst met je doet. Het leidt tot een gedachte en een gedachte verandert je altijd. Dat kan een tiende van een milligram zijn, en soms duurt het ook even voor iets binnenkomt. Dan denk je er jaren later aan terug en ga je iets vanuit een ander perspectief bekijken.’
Drive was een hit, maar uw heeft dat succes nooit verzilverd door een grote publieksfilm te maken. Waarom niet?
‘Drive was een hit, maar in wezen niet anders dan mijn andere films. Dus waarom zou ik veranderen?’
Omdat succes verslavend kan zijn…
‘Ik ken die gevaarlijke weg en blijf liever trouw aan mijn eigen visie. The Neon Demon heeft nog geen zeven miljoen dollar gekost. Met zo’n budget loop je nauwelijks financieel risico en kun je doen wat je wilt. Bijvoorbeeld iemands hoofd tot moes slaan in een lift [ zoals in Drive]. Had ik die film voor 200 miljoen gemaakt, dan had ik dat nooit kunnen doen.
Daarmee wil ik niet zeggen dat een grote Hollywoodfilm ook een slechte film is. Ik heb heel veel goede studiofilms gezien. Maar creatief gezien is het wellicht een minder interessante ervaring. Al weet ik dat natuurlijk niet zeker, want ik heb het nog nooit geprobeerd. Ik zal het je laten weten als het zover is.’
Afgesproken. En nog bedankt voor uw tijd.
‘Wacht! Je hebt nog niet gezegd wat je van de film vindt.’
Ik ben fan van al uw films. Niet omdat ze mij aan het denken zetten, maar omdat ik ze voel in heel mijn lichaam.
(lachend) ‘Nou, graag gedaan.’
Ik hoop niet dat ik u nu heb gekwetst...
‘Integendeel. Weet je hoe moeilijk het is om films te maken die je voelt? Het is veel makkelijker om films te maken die je aan het denken zetten. Films die je raken zijn zeldzaam.