Het moet een nachtmerrie zijn voor alle publiciteitsbureaus. Wint je film eind mei de Gouden Palm in Cannes, en dan nog moet je alle zeilen bijzetten om positieve publiciteit te genereren. Want wat gebeurde er? Op 1 september laten de twee hoofdrolspeelsters van Palmwinnaar La vie d’Adèle zich tegenover de Amerikaanse nieuwswebsite The Daily Beast negatief uit over hun regisseur Abdellatif Kechiche. Hij gedroeg zich tijdens de opnamen als een tiran en ze willen nooit meer met hem werken.
Een paar dagen later slaat Kechiche terug tijdens een persconferentie voor de film in Los Angeles. De actrices zijn verwende nesten. Ze weten niet half hoe goed ze het hebben. Waarop een van de actrices – Léa Seydoux – in tranen uitbarst. En prompt gaat het in de media niet meer om de film, maar om deze storm in een glas water.
En dat na de zegetocht in Cannes, waar de journalisten maar niet uitgepraat raakten over dit integere en aangrijpende liefdesdrama over de vijftienjarige Adèle, die tot haar eigen verbazing verliefd wordt op de iets oudere, vrijgevochten Emma. De film volgt hun verhouding van het stormachtige begin tot het bijna onvermijdelijke einde (Adèle is volks, Emma artistiek).
Gouden Palm-winnaar La vie d’Adèle zorgde voor een vertrouwenscrisis tussen regisseur Abdellatif Kechiche en zijn hoofdrolspeelsters. Maar hij heeft wel weer een meesterwerk afgeleverd.
Expliciete seksscènes
Het spel van de twee – vooral van nieuwkomer Adèle Exarchopoulos in de titelrol – is zo naturel dat je je moeiteloos door het drie uur durende drama laat meevoeren. In die drie uur toont Kechiche ons langdurige en expliciete seksscènes. Bedoeld om de hevigheid van de relatie weer te geven. De scène waarin de twee voor de eerste keer seks hebben duurt bijvoorbeeld een kleine tien minuten en laat niets aan de fantasie over.
Voor de journalisten was het nog even de vraag of een jury onder leiding van Steven Spielberg zoveel functioneel naakt wel aan kon, maar die angst bleek onterecht toen de Gouden Palm niet alleen aan regisseur Kechiche maar ook aan de twee actrices werd uitgereikt. Voor het eerst in de geschiedenis van Cannes moest een regisseur zijn Palm delen met zijn hoofdrolspelers.
Honderd keer over
Daags na de wereldpremière van de film – dus nog voor de toekenning van de Gouden Palm – spreek ik het drietal in Cannes.
Vooral voor de negentienjarige Exarchopoulos, die als Adèle haar eerste grote rol speelt, was het een hele ervaring de film in gezelschap van familie en vrienden te zien: ‘We hadden zo veel materiaal gedraaid, dat ik geen idee had wat wel en niet de film gehaald had. Die seksscènes duren nogal lang, inderdaad. We hadden het van tevoren wel over die scènes gehad, en ik ben er ook trots op, maar ik zat er toch wel een beetje mee vanwege mijn familie.’
Later zou ze tegenover The Daily Beast bekennen dat ze tijdens de seksscènes haar ogen had dichtgedaan en zich voorstelde dat ze ergens ver weg op een eiland zat. De 27-jarige Seydoux, die voor La vie d’Adéle in ruim twintig films speelde, wist beter waaraan ze begonnen was. Maanden had ze zich samen met Kechiche op haar rol voorbereid. Net als filmpersonage Emma had ze haar haar blauw geverfd, zodat ze er alvast aan kon wennen.
Bang voor de seksscènes was ze niet. ‘Nee, want je weet wat je kunt verwachten. Seks is seks. Het is intens en je moet je helemaal geven. Want er zit waarheid in de choreografie van lichamen.’
Toch had vooral de ervaren Seydoux het zwaar. ‘Heel zwaar. Abdel heeft de hele tijd ideeën. Hij creëert de film met behulp van het moment. Als hij wat ziet wat hem bevalt, past hij zijn plannen aan en begint te filmen. Daarom schoten we ook chronologisch, zodat we het verhaal konden blijven aanpassen.’
Die associatieve manier van filmen resulteerde in een opnametijd van bijna zes maanden. ‘En aan het eind schoten we wel zeven dagen per week. Dus ik heb eigenlijk een half jaar lang aan één stuk gewerkt. Als je zo lang achter elkaar moet spelen heb je geen tijd je op het personage voor te bereiden. Je moet het personage worden. Of eigenlijk, het personage wordt jou. Aan het einde droomde ik zelfs van meisjes. Heel verwarrend allemaal. En ik denk dat Abdel die verwarring gebruikt heeft voor de film.’
Een paar maanden later in het interview met The Daily Beast is Seydoux minder toeschietelijk naar haar regisseur. ‘Kechiche was altijd maar aan het zoeken, omdat hij niet wist wat hij wilde.’ Sommige scènes moesten honderd keer over, en de opnamen voor de fameuze seksscène duurden tien dagen. Het was verschrikkelijk, zegt ze, en ze wil nooit meer met hem werken.
Vertrouwen
In Cannes is de 52-jarige Kechiche zich nog van geen kwaad bewust. Hij heeft ook nooit gedacht dat hij geen actrices zou kunnen vinden voor die expliciete seksscènes.
‘In Frankrijk is dat geen probleem.’ Het vertrouwen van de actrices winnen was voor hem dan ook niet het belangrijkst. ‘Vertrouwen moet van twee kanten komen. Ik had er juist behoefte aan dat ze mijn vertrouwen wonnen. Want alleen als iedereen op de set, de regisseur, de actrices , maar ook de cameraman, de man met de microfoonhengel, de man van de rekwisieten... alleen als iedereen een eenheid vormt en in dezelfde richting werkt kan je in de buurt van iets komen dat waarachtig is. En als je dat bereikt , of als je het gevoel hebt in de buurt te komen, dan nog is het heel moeilijk om te zeggen hoe en waarom je in de buurt bent gekomen. Ik denk zelfs dat ik het niet meer nodig zou vinden om films te maken, als ik daar het antwoord op wist .’
Het is maar te hopen dat hij dat antwoord niet snel vindt, want Kechiche, die eerder het fenomenale La graine et le mulet (2007) maakte, heeft met La vie d’Adèle weer een meesterwerk afgeleverd.
Iets wat ook Seydoux zich realiseert, want na de publieke schrobbering door haar regisseur in Los Angeles, haastte ze zich te zeggen dat ze Kechiche nooit heeft willen bekritiseren. ‘Het was juist mijn droom om met hem te werken, omdat hij een van de beste regisseurs in Frankrijk is.’ En zo is het maar net. Tiran of geen tiran.