De Spaanse film Yo, también van Álvaro Pastor en Antonio Naharro gaat over een jongeman met het downsyndroom die verliefd wordt op een ‘gewone’ vrouw.

Zelfs op een ‘moeilijk’ filmfestival als Rotterdam, waar cinefiele meesterwerkjes van Aziatische en Oost-Europese auteurs het licht zien, gaat de publieksprijs in de regel naar een film waar om gelachen en gehuild kan worden. Niets menselijks is het Rotterdamse publiek vreemd. De winnaar van de IFFR publieksprijs ging dit jaar naar het Spaanse Yo, también (letterlijk: ‘ik, ook ’).

Over Daniel, een jongeman met het downsyndroom die verliefd wordt op een ‘gewone’ vrouw. Daniel heeft gestudeerd en heeft een reguliere baan . Hij voelt zich niet thuis in de afgeschermde wereld van de andere downpatiënten, maar wordt niet voor vol aangezien in de gewone wereld. En dat terwijl de hormonen door zijn lijf gieren en Daniel toe is aan een relatie.

Makers van dit komische drama zijn Álvaro Pastor en Antonio Naharro, die er ondanks het onderwerp in slaagden geen sentimentele, politiek correcte film af te leveren. De problemen van Daniel zijn echt en gemakkelijke oplossingen zijn er niet. De film is vooral het verhaal van Naharro, die zelf een zus heeft met het downsyndroom en in de film de broer speelt van Daniel. Maar dat hij de film samen met Pastor zou maken was een gegeven.

Naharro: ‘We kennen elkaar achttien jaar en maken al zestien jaar samen films. Pastor vult aan: ‘ Waarom we samenwerken weet ik eigenlijk niet, maar het gaat gewoon goed samen.’ Yo, también is hun speelfilmdebuut en ging er al op verschillende festivals met de publieksprijs vandoor. En dat terwijl er aanvankelijk niemand in geloofde.

Naharro: ‘We konden maar met moeite geld voor de film vinden. Zelfs de televisie was niet geïnteresseerd.’ Het idee voor de film begon met de zus van Naharro, die in een speciaal groepje danste. Die groep moest het uitgangspunt van de film worden, maar dat veranderde radicaal toen de makers een televisieprogramma met Pablo Pineda zagen. Pineda, die uiteindelijk de rol van Daniel zou spelen, is de eerste persoon met Down die een studie aan een reguliere universiteit afrondde.



‘Wat ons raakte was het feit dat hij zich zo bewust was van zijn eenzaamheid. Dat hij besefte dat hij gevangen zit tussen twee werelden,’ zegt Naharro. ‘En tegelijkertijd had hij zo veel capaciteiten. Die combinatie bood Antonio mogelijkheden. Het duurde even voor Pineda ja zei.
‘Hij dacht eerst dat wij gek waren,’ lacht Pastor . ‘Maar toen we terugkwamen met een script waarin veel van zijn eigen levensverhaal verwerkt was, begon hij te twijfelen. En uiteindelijk stemde hij toe.’

Beste acteur
Net als zijn filmpersonage heeft Pineda ouders die hem hebben opgevoed alsof hij een normaal kind was. Pineda ging naar een normale school, speelde met normale kinderen, en zijn ouders – zijn moeder vooral – probeerden hem op alle mogelijke manieren te stimuleren. Maar een goede opleiding betekent nog niet dat Daniel ook door iedereen geaccepteerd wordt als gelijke. Zodat een vertwijfelde Daniel in de film uitroept: ‘Waarom al deze moeite als ik toch niet gelukkig kan zijn?’ Het ligt voor de hand dat ook Pablo Pineda met hetzelfde probleem worstelt.

Naharro: ‘Het is inderdaad Pablo’s werkelijkheid, maar eigenlijk van de hele mensheid, toch? Pablo is slim en weet precies wat hem overkomt. Het was voor hem heel belangrijk dat hij kon laten zien wat zijn gevoelens waren. Dat ook hij behoefte heeft aan seks en liefde.’

Op het filmfestival van San Sebastian kreeg Pineda de prijs voor beste acteur. Her en der gingen stemmen op dat hij die prijs niet verdiende, omdat hij in feite zich zelf speelde.
Beide makers resoluut: ‘Pablo is acteur! Als hij niet zou acteren was dit geen film, maar een documentaire.’

Maar Luisa en Pedro dan? Twee leden van het dansclubje die verliefd zijn op elkaar.
Naharro: ‘Die acteren ook. Pedro heeft in werkelijkheid een andere vriendin, die ook in de film meespeelt. Die zei ook steeds tegen Luisa: jij bent de filmvriendin, ik ben de echte. Maar dit is precies wat we hoopten, dat het publiek zich zou afvragen of ze nou aan het acteren zijn of niet.’

Bekende actrice
Pineda is een beginnend acteur, en dat gaf nog wel eens problemen. Maar dat geldt volgens Pastor voor alle beginners. ‘Pablo kon zijn emoties openstellen en weer afsluiten, zodat hij precies kon spelen wat we wilden. Er was eigenlijk maar één echte beperking. Hij kon niet rennen. Haha.’

Daniel wordt in de film verliefd op Laura, die prachtig wordt gespeeld door Lola Dueñas, bekend van de Almodóvar-films Hable con ella, Volver en Los abrazos rotos. Haar rol was bijna nog belangrijker dan die van Pineda, want als we haar sympathie/genegenheid voor Pineda niet geloven, was de hele film onderuit gegaan.

Naharro: ‘Bij de audities voor de rol van Lola keken we vooral hoe Pablo op de actrices reageerde, en bij Lola was er al meteen een heel duidelijke interactie. Ze reageerde ook nooit uit de hoogte op hem. Ze waren gelijken vanaf het begin dat ze elkaar ontmoetten. En omdat Lola al een bekende actrice was, gaf dat Pablo meer zelfvertrouwen.’ De film is inmiddels uitgekomen in Spanje en heeft veel reacties losgemaakt.

‘ Mensen zijn echt anders gaan denken over de infantilisering en deseksualisering van mensen met Down,’ zegt Naharro. ‘Maar dat was niet per se de bedoeling van de film. Ik geloof niet dat cinema didactisch moet zijn. Daniel wil geaccepteerd worden, niet langer alleen zijn. En daar kan iedereen zich in herkennen.’

En hoe gaat het verder met Pablo Pineda?
‘Hij stopt met acteren. Hij speelde in Yo, también vanwege het verhaal, maar is nu klaar met acteren,’ weet Pastor. ‘In de film wil Daniel een gewone vriendin, eentje met 46 chromosomen. In het echte leven doet ook Pablo daar nog elke dag zijn best voor. Maar na de film staat hij ietsje meer open voor meisjes met Down. Hij vindt nog steeds niet dat hij speciaal is, maar hij snapt nu dat je in het echte leven ook niet altijd de topmodellen kan scoren.’