'Het is tegenwoordig makkelijker om een film te draaien in China dan in Nederland,' zegt programmeur Gerwin Tamsma. 'Mensen denken dat er nog steeds streng wordt gecensureerd, maar er is de laatste tien jaar erg veel veranderd. Op het moment dat je in Beijing of Sjanghai met een camera de straat op gaat, zal je weinig in de weg worden gelegd. De overheid bemoeit zich niet meer zoveel met het maakproces, alleen nog met de vertoning van films. Zoals de filmkeuring vroeger bij ons.' Alternatieve Chinese filmmakers zijn dan ook driftig hun grenzen aan het verkennen, aldus Tamsma. 'Door de uitgebreide illegale dvd- handel is een levendige filmcultuur ontstaan, en daar komen allerlei kleinschalige initiatieven uit voort. Laatst is er even buiten Beijing een festivalletje georganiseerd met experimentele producties. Een mannetje van de filmkeuring hield in de gaten wat er wel en niet kon. Als hij een film afkeurde , draaiden ze een andere.'
David Verbeek herkent zich in het door Tamsma geschetste beeld, zegt hij telefonisch vanuit Sjanghai. 'Van censuur hebben wij bij het draaien van Melody Z geen last gehad. We kregen zonder probleem een shooting permit. We hebben een kleine aanvaring gehad met de politie, maar dat had meer met machtsvertoon en bureaucratie te maken. Voor de langere speelfilm die ik nu aan het maken ben, willen we ook een distribution permit aanvragen, en dan krijgen we wel met het filmbureau te maken. Misschien moet ik dan gaan knippen, of verschillende versies maken voor de Europese en de Chinese markt.'
Verbeeks verblijf in China komt niet uit de lucht vallen. Hij debuteerde in 2004 als 24-jarige student aan de Filmacademie met het voor vijfhonderd euro gemaakt Beat, dat een eerbetoon was aan Aziatische regisseurs als Tsai Ming-liang en Hou Hsiao-hsien. Nog hetzelfde jaar maakt hij voor VPRO's De Nieuwe Lola's de tv -film Yu-lan, over een Chinees meisje in Nederland dat vastzit tussen twee culturen. Tijdens het draaien van enkele scènes in Sjanghai, ontstond het idee om zich een paar jaar in de stad te vestigen en ter plaatse een speelfilm te maken.
Het in twee dagen opgenomen Melody Z, over een meisje dat zich in het nachtleven van Sjanghai stort, is een voorproefje van die film, legt Verbeek uit. 'Ik wil proberen een beeld te geven van de talloze levensstijlen die je in Sjanghai kunt aantreffen, en Melody Z gaat over een van de groepen die ik wil portretteren: de nieuwe middenklasse. Deze vaak jonge mensen hebben genoeg geld om te leven zoals ze willen, maar wat zijn de psychologische gevolgen daarvan? Het type meisje dat ik in de film laat zien, kom je hier heel veel tegen. Ze is losgescheurd van haar verleden en tradities, en heeft weinig of geen richtpunten in haar leven. Dat leidt, in combinatie met twijfel over de bestendigheid van de huidige economische voorspoed, tot veel onzekerheid en een hang naar bevestiging. Daarom struint ze 's nachts de clubs af en laat ze het niet bij één vriendje. Ze houdt haar opties open.'
Filmen in China was een ervaring op zich, zegt Verbeek. 'Het werkethos dat spreekt uit de snelheid waarmee al die steden hier verrijzen, zie je ook terug op de filmset. Niemand klaagde ooit over vermoeidheid of overuren. Ik was de regisseur, en dus per definitie de meest gemotiveerde persoon op de set. Maar na twee dagen draaien was ik duizelig van vermoeidheid en stond de rest er nog fris bij.' Ook inhoudelijk hoefde Verbeek de Chinese acteurs niets te leren: 'In eerste instantie dacht ik: dit wordt niks , want na lezing van het script reageerde niemand. Maar toen ik later inging op specifieke scènes, kwamen ze met hele gedetailleerde suggesties.'
De regisseur prijst zich dan ook gelukkig met deze kans, die mede mogelijk werd gemaakt door het Filmfonds. 'Natuurlijk besef ik hoe bijzonder dit is. Over het hedendaagse Sjanghai, dat meer inwoners heeft dan Nederland, zijn tot op heden geloof ik twee films gemaakt. Op dat maagdelijke terrein mag ik me begeven. Dat is een unieke positie en het is heel dankbaar werken.'