Twee jonge filmmakers, Jan Krüger en Jens Jonsson, werd gevraagd zich voor een korte film te laten inspireren door het werk van Michael Haneke. Hun filmpjes gaan in première in Rotterdam, waar ook Haneke's Caché te zien is.

'Je n'ai rien à cacher!' (Ik heb niets te verbergen!), schreeuwt de succesvolle tv-presentator Georges tegen het eind van het verontrustende Caché. En waarschijnlijk gelooft hij het nog zelf ook. Maar natuurlijk heeft Georges iets te verbergen. Iets wat verklaart waarom hij de laatste tijd bewakingstapes krijgt thuisgestuurd waarop alleen zijn luxueuze huis in Parijs te zien is. En wat duidelijk maakt waarom die tapes vergezeld gaan van morbide tekeningen van poppetjes die bloed overgeven of onthoofd worden.
Caché, winnaar van de European Film Award, is het meest recente meesterwerk van de Oostenrijkse regisseur Michael Haneke (Benny's Video, Funny Games, La pianiste). Een ondubbelzinnige aanklacht tegen de westerse arrogantie ten opzichte van de arme landen, en hoe die arrogantie na 9/11 is omgeslagen in haat, agressie en angst. Hoe ondubbelzinnig de aanklacht ook is, Haneke maakt hem nergens expliciet. Hij laat ons simpelweg getuige zijn van Georges' reacties op de onverwachte dreiging van buitenaf. Zodat de kijker zelf zijn conclusies kan trekken.

Naar aanleiding van de vertoning van Caché tijdens het IFFR werd twee jonge filmmakers gevraagd zich voor een korte film te laten inspireren door het werk van Haneke. De makers zijn de Duitser Jan Krüger (vorig jaar met Unterwegs winnaar van een VPRO Tiger Award) en de Zweed Jens Jonsson (in 2002 werden vijf van zijn korte films in Rotterdam vertoond). Hun korte films beleven tijdens het festival hun wereldpremière, maar nu alvast vertellen de makers wat zij hebben met Europa's intrigerendste regisseur.

Wat was de eerste film die jullie van Haneke zagen?
Jonsson: '71 Fragmente einer Chronologie des Zufalls. Ik was onder de indruk van het nuchtere realisme waarmee het verhaal verteld werd, en met Haneke's eigenzinnige invalshoek.'
Krüger: 'Volgens mij La pianiste . Ik weet nog goed hoe de film verschillende reacties opriep. Ik was in de war door wat ik zag, maar moest tegelijkertijd wel blijven kijken.'

Hoe heeft Haneke jullie beïnvloed?
Jonsson: 'De manier waarop hij tijd gebruikt en hoe hij een verhaal opbouwt. En de scherpe, compromisloze kijk op zijn medemens .'
Krüger: 'Haneke weigert simpel entertainment te bieden. Zijn verhalen zijn vaak non-lineair opgebouwd, en in elke film probeert hij wel wat nieuws uit .'

Hoe heet de korte film die u nu maakt, en wat is er zo Haneke aan die film?
Jonsson: 'De film heet Linerboard en het meest Haneke is nog wel dat ik het publiek vertrouw. Haneke vertrouwt er in zijn films altijd op dat zijn publiek het gedrag van zijn personages kan duiden of begrijpen, zonder dat hij alles hoeft uit te leggen.'
Krüger: 'Mijn Haneke-hommage heet Tango Apasionado en de belangrijkste inspiratie was Haneke's Code inconnu. In het bijzonder de befaamde castingscène waarin Juliette Binoche in een lege zaal een heel emotionele rol neerzet. Bovendien heb ik, voor het eerst, lange shots gebruikt, iets wat Haneke vaak doet, en dit zou wel eens de eerste dertien- minutenfilm kunnen zijn waarin de eerste negen minuten bestaat uit één enkele opname...'

Haneke schrijft altijd zijn eigen scenario's. Jullie ook?
Jonsson: 'Soms wel, soms niet. Het zijn twee verschillende manieren om je eigen film te maken. Ik vind beide leuk.'
Krüger: 'Ik vind schrijven belangrijk, het is immers de meest persoonlijke en uitdagende plek waar ik heen kan gaan. Tegelijkertijd ben ik nu bezig met een film die door iemand anders is geschreven , en daar zie ik ook erg naar uit. Films maak je sowieso nooit in je eentje.'

Haneke's verhalen zijn vaak gegrepen uit de werkelijkheid, die van jullie ook?
Jonsson: 'Vaak wel.'
Krüger: 'Absoluut. Net als Haneke zie ik mezelf niet als uitvinder. Ik rangschik de werkelijkheid en zo maak ik mijn verhalen persoonlijk.'

Haneke zal zijn films nooit uitleggen of toelichten. Met als gevaar dat hij verkeerd begrepen wordt. Zijn jullie daar bang voor?
Jonsson: 'Ik hoop natuurlijk dat ik begrepen word, als maker én als mens. Maar het is niet eenvoudig te zorgen dat anderen je begrijpen. Ik begrijp mezelf soms niet eens!'
Krüger: 'Als je iemand een verhaal vertelt is er altijd het gevaar dat je niet begrepen wordt. Ik vind dat iedereen het recht heeft zijn eigen verhaal te hebben bij een film. Als dat anders is dan wat een regisseur voor ogen stond, weet ik niet eens of je dan nog van verkeerd begrepen kan spreken.'

Tot slot, wat is Haneke's beste film?
Jonsson: 'Ik vind La pianiste erg goed.'
Krüger: 'Wie ben ik om dat te bepalen... Maar goed, ik hou erg van Code inconnu, van het collage-achtige van de film, en van de warmte die Juliette Binoche aan de film geeft.'

Linerboard, Tango Apasionado en Caché zijn achter elkaar te zien op het IFFR:
Dinsdag 31 januari, 19:30 uur , Pathé 7

Linerboard en Tango Apasionado:
Woensdag 1 februari 22:30 uur, Cinerama 7
Vrijdag 3 februari, 17:00 uur, Venster 1

Caché
Woensdag 1 februari, 19:00 uur, Pathé 1
Vrijdag 3 februari, 19:00 uur, Pathé 5