Voor Nederlandse regisseurs en producenten die voor hun projecten op zoek zijn naar extra, buitenlands geld, is tijdens het Nederlands Film Festival een speciaal platform opgericht. Ten overstaan van ruim honderd mensen uit de internationale filmwereld kunnen projecten aan de man worden gebracht. Liefst zo pakkend mogelijk, want zoveel potentiële geldschieters in één zaal is zeldzaam.

De inzet is dus hoog, maar hoe maak je al die Duitse, Franse, Engelse en Amerikaanse professionals in de zaal duidelijk dat ze hun geld in juist jouw project moeten stoppen? Je verkoopt dat project zo goed als je kan, en in filmjargon heeft dat verkooppraatje een naam: de 'pitch'.

Hoewel achter de meeste projecten die in Utrecht worden gepitcht ervaren makers steken (onder meer Magonia's Ineke Smits en Willem van de Sande Bakhuyzen, regisseur van Familie en Oud geld), mogen ook zij op kosten van het festival eerst hun pitchkunsten laten oppoetsen bij een speciale 'pitching coach'.

Die pitching coach is de Nieuw-Zeelander Marten Rabarts, 'head of studies' van het Amsterdamse Maurits Binger Film Institute. Rabarts (41) werkt al vanaf midden jaren tachtig in film en televisie, was gevestigd in New York, Los Angeles en Londen, en heeft heel veel pitches voorbij zien komen.

Ik spreek Rabarts in zijn kantoor in een vrijwel uitgestorven Binger (het is midden augustus, het seizoen is nog niet begonnen). Hij vertelt over zijn werk als assistant editor en creative producer voor onder meer Priscilla, Queen of the Desert en hoe hij - via het project Red Hot, waarvoor hij samenwerkte met Paul Ruven - naar Nederland kwam. En dat hij naast zijn werk voor Binger zelf ook bezig is met een filmproject, getiteld Modern. Voor de hand liggende vraag: hoe luidt de pitch van deze film?

Rabarts: 'Modern is een komedie over een hetero- en homo- stel die erg drukke, waarschijnlijk iets te uitbundige levens leiden. Het hetero -koppel is bezig met kinderen krijgen, maar als dat niet snel lukt komen ze erachter dat hij onvruchtbaar is. De twee denken dat al hun problemen zijn opgelost als zij seks heeft met een van de twee homojongens, maar dan beginnen de problemen pas, want vanaf dat moment is het evenwicht in de verschillende relaties totaal zoek. De film gaat erover hoe ze proberen dat weer allemaal bijelkaar te brengen, toch de baby krijgen, en onderweg niet hun vriendschap verliezen.'

Ik tel toch meer dan de spreekwoordelijke '20 words or less'
'Die twintig woorden zijn een cliché. Mensen kennen het uit Amerikaanse films als The Player, maar in Europa moet je er niet mee aankomen. Je creëert er alleen achterdocht mee. Veel Europeanen vinden het eng om te pitchen, denken dat het typisch iets voor Hollywood is. Maar iedereen is continu bezig zijn project te pitchen. Of het nou op een feestje is als iemand vraagt waar je mee bezig bent, of op een filmfestival. Als je praat over je project ben je het aan het pitchen.'

Bestaat er zoiets als de perfecte pitch?
'Nee. Wat voor mij werkt, hoeft niet automatisch ook voor jou te werken. Waar ik in de cursussen op hamer is dat je spontaan en enthousiast moet overkomen, ook al heb je thuis nog zo veel voor de spiegel gerepeteerd. Schrijf de pitch daarom nooit helemaal uit, want als je in een zaal voor honderd mensen staat en de zenuwen slaan toe, is de verleiding groot om toch van papier af te lezen. En daar gaat de spontaniteit.
Schrijf trefwoorden op, stip zaken aan, maar ga niet het hele verhaal vertellen, want dat verveelt mensen. Een goede pitch duurt zo'n 30 tot 45 seconden. Als het goed is weet iedereen daarna wie de hoofdpersonages zijn, wat de problemen zijn en welke kant het op gaat. Vergeet ook niet te zeggen wat voor soort film het wordt, en - je gelooft niet hoeveel mensen dat nog vergeten - noem de titel van je film.'

Is het een kunst of kan iedereen het leren?
'Iedereen kan het leren, absoluut. Maar het is belangrijk dat je trouw aan jezelf blijft. Ga niet iemand imiteren die je in Rotterdam, op tv of in The Player hebt gezien. Mensen prikken daar zo doorheen. Tijdens de training doe ik het ook nooit voor, ik plaats hooguit wat verkeersborden. Hier niet heen, dat vermijden.'

Hoe ziet zo'n cursus eruit?
'Cursus is een groot woord. We hebben ieder jaar twee trainingssessies, in voorbereiding op de festivals in Rotterdam en Cannes, die elk een paar dagen duren. We doen veel rollenspelen. En zelfs voor een groep van tien, vijftien studiegenoten, zullen de meesten verschrikkelijk zenuwachtig zijn. Mijn advies als je gaat trillen: grijp je handen vast. Laat niemand zien dat je bang bent, want je verkoopt niet alleen een verhaal, ook jezelf. Je moet laten zien dat jij iemand bent die in staat is het project tot een goed einde te brengen.'

U gaat voorafgaand aan het festival in Utrecht een tiental ervaren makers coachen
'Het is niet gezegd dat ze ook allemaal komen opdagen. Sommigen hebben het niet meer nodig, anderen willen toch de do's & dont 's nog eens doorlopen. Ze zullen daar toch voor honderd, honderdvijftig man hun lang gekoesterde dromen moeten verkopen.'

Hoe bereidt u ze voor op die wellicht zenuwslopende ervaring?
'Ik vertel ze dat je niet moeten pitchen met het idee dat je alleen iets komt halen. Je komt ook iets brengen. Jij hebt iets waar de ander veel eer aan kan beleven en wellicht veel geld mee kan verdienen. Ik vertel ze ook dat ze in een zaal met uitsluitend professionals zitten, die allemaal weten hoe het is om te moeten pitchen, en daarom begrip zullen hebben voor je armzalige lot. Maar stel hun geduld niet op de proef. In Utrecht zal voornamelijk worden gewerkt met een langere pitch, waarin ook informatie over het budget en de gewenste cast wordt gegeven. Zeg van tevoren hoeveel tijd je denkt nodig te hebben, zodat de mensen in de zaal die tijd voor je reserveren. Houd je daar ook aan, want anders worden ze onrustig. En weet wie er in de zaal zit en richt je pijlen speciaal op hen.'

Hoe belangrijk is de pitch eigenlijk
'Het is een voet tussen de deur, de opstap naar verdere gesprekken. Als je dat station eenmaal bent gepasseerd, kan je nog honderduit over je film praten, want geen enkele studio zal een film willen maken op basis van alleen een pitch.'

Ik las op het internet over een vrouw die het idee had voor een film over een man die leeft in het hoofd van het vrijheidsbeeld, en dat idee aan een grote Hollywoodstudio verkocht voor $100. 000. Fact or fiction?
'Tsjaa. Het klinkt een beetje als de baby in de magnetron, het broodje aap. Ik heb het tijdens mijn trainingen over hoe de zaken meestal gaan. Het is net als met scenarioschrijven. Veel te vaak wordt mij gevraagd waarom wij op Binger cursussen scenarioschrijven geven, terwijl Quentin Tarantino in een videotheek werkte en zonder enige hulp het script voor Reservoir Dogs schreef.'

Toch niet zo'n gekke vraag. Als je mensen opleidt krijg je vooral veel van hetzelfde
'Nee nee nee, een goede opleiding betekent dat je mensen vaardigheden leert waarmee ze hun eigen richting beter kunnen vinden. De mensen die naar Binger komen zijn allemaal heel gemotiveerd en gepassioneerd. En dat moet ook terug te vinden zijn in hun pitch . Wáárom willen ze deze film maken? Zonder enthousiasme en passie kan je geen enkel idee verkopen.'

Het Holland Production Platform vindt plaats van 27 tot en met 29 september in Grand Hotel Karel V in Utrecht