De inzet is dus hoog, maar hoe maak je al die Duitse, Franse, Engelse en Amerikaanse professionals in de zaal duidelijk dat ze hun geld in juist jouw project moeten stoppen? Je verkoopt dat project zo goed als je kan, en in filmjargon heeft dat verkooppraatje een naam: de 'pitch'.
Hoewel achter de meeste projecten die in Utrecht worden gepitcht ervaren makers steken (onder meer Magonia's Ineke Smits en Willem van de Sande Bakhuyzen, regisseur van Familie en Oud geld), mogen ook zij op kosten van het festival eerst hun pitchkunsten laten oppoetsen bij een speciale 'pitching coach'.
Die pitching coach is de Nieuw-Zeelander Marten Rabarts, 'head of studies' van het Amsterdamse Maurits Binger Film Institute. Rabarts (41) werkt al vanaf midden jaren tachtig in film en televisie, was gevestigd in New York, Los Angeles en Londen, en heeft heel veel pitches voorbij zien komen.
Ik spreek Rabarts in zijn kantoor in een vrijwel uitgestorven Binger (het is midden augustus, het seizoen is nog niet begonnen). Hij vertelt over zijn werk als assistant editor en creative producer voor onder meer Priscilla, Queen of the Desert en hoe hij - via het project Red Hot, waarvoor hij samenwerkte met Paul Ruven - naar Nederland kwam. En dat hij naast zijn werk voor Binger zelf ook bezig is met een filmproject, getiteld Modern. Voor de hand liggende vraag: hoe luidt de pitch van deze film?
Rabarts: 'Modern is een komedie over een hetero- en homo- stel die erg drukke, waarschijnlijk iets te uitbundige levens leiden. Het hetero -koppel is bezig met kinderen krijgen, maar als dat niet snel lukt komen ze erachter dat hij onvruchtbaar is. De twee denken dat al hun problemen zijn opgelost als zij seks heeft met een van de twee homojongens, maar dan beginnen de problemen pas, want vanaf dat moment is het evenwicht in de verschillende relaties totaal zoek. De film gaat erover hoe ze proberen dat weer allemaal bijelkaar te brengen, toch de baby krijgen, en onderweg niet hun vriendschap verliezen.'
Ik tel toch meer dan de spreekwoordelijke '20 words or less'
'Die twintig woorden zijn een cliché. Mensen kennen het uit Amerikaanse films
als The Player, maar in Europa moet je er niet mee aankomen. Je creëert er
alleen achterdocht mee. Veel Europeanen vinden het eng om te pitchen, denken dat
het typisch iets voor Hollywood is. Maar iedereen is continu bezig zijn project
te pitchen. Of het nou op een feestje is als iemand vraagt waar je mee bezig
bent, of op een filmfestival. Als je praat over je project ben je het aan het
pitchen.'
Bestaat er zoiets als de perfecte pitch?
'Nee. Wat voor
mij werkt, hoeft niet automatisch ook voor jou te werken. Waar ik in de
cursussen op hamer is dat je spontaan en enthousiast moet overkomen, ook al heb
je thuis nog zo veel voor de spiegel gerepeteerd. Schrijf de pitch daarom nooit
helemaal uit, want als je in een zaal voor honderd mensen staat en de zenuwen
slaan toe, is de verleiding groot om toch van papier af te lezen. En daar gaat
de spontaniteit.
Schrijf trefwoorden op, stip zaken aan, maar ga niet het
hele verhaal vertellen, want dat verveelt mensen. Een goede pitch duurt zo'n 30
tot 45 seconden. Als het goed is weet iedereen daarna wie de hoofdpersonages
zijn, wat de problemen zijn en welke kant het op gaat. Vergeet ook niet te
zeggen wat voor soort film het wordt, en - je gelooft niet hoeveel mensen dat
nog vergeten - noem de titel van je film.'
Is het een kunst of kan
iedereen het leren?
'Iedereen kan het leren, absoluut. Maar het is
belangrijk dat je trouw aan jezelf blijft. Ga niet iemand imiteren die je in
Rotterdam, op tv of in The Player hebt gezien. Mensen prikken daar zo doorheen.
Tijdens de training doe ik het ook nooit voor, ik plaats hooguit wat
verkeersborden. Hier niet heen, dat vermijden.'
Hoe ziet zo'n cursus
eruit?
'Cursus is een groot woord. We hebben ieder jaar twee
trainingssessies, in voorbereiding op de festivals in Rotterdam en Cannes, die
elk een paar dagen duren. We doen veel rollenspelen. En zelfs voor een groep van
tien, vijftien studiegenoten, zullen de meesten verschrikkelijk zenuwachtig
zijn. Mijn advies als je gaat trillen: grijp je handen vast. Laat niemand zien
dat je bang bent, want je verkoopt niet alleen een verhaal, ook jezelf. Je moet
laten zien dat jij iemand bent die in staat is het project tot een goed einde te
brengen.'
U gaat voorafgaand aan het festival in Utrecht een tiental
ervaren makers coachen
'Het is niet gezegd dat ze ook allemaal komen
opdagen. Sommigen hebben het niet meer nodig, anderen willen toch de do's & dont
's nog eens doorlopen. Ze zullen daar toch voor honderd, honderdvijftig man hun
lang gekoesterde dromen moeten verkopen.'
Hoe bereidt u ze voor op
die wellicht zenuwslopende ervaring?
'Ik vertel ze dat je niet moeten
pitchen met het idee dat je alleen iets komt halen. Je komt ook iets brengen.
Jij hebt iets waar de ander veel eer aan kan beleven en wellicht veel geld mee
kan verdienen. Ik vertel ze ook dat ze in een zaal met uitsluitend professionals
zitten, die allemaal weten hoe het is om te moeten pitchen, en daarom begrip
zullen hebben voor je armzalige lot. Maar stel hun geduld niet op de proef. In
Utrecht zal voornamelijk worden gewerkt met een langere pitch, waarin ook
informatie over het budget en de gewenste cast wordt gegeven. Zeg van tevoren
hoeveel tijd je denkt nodig te hebben, zodat de mensen in de zaal die tijd voor
je reserveren. Houd je daar ook aan, want anders worden ze onrustig. En weet wie
er in de zaal zit en richt je pijlen speciaal op hen.'
Hoe belangrijk is
de pitch eigenlijk
'Het is een voet tussen de deur, de opstap naar
verdere gesprekken. Als je dat station eenmaal bent gepasseerd, kan je nog
honderduit over je film praten, want geen enkele studio zal een film willen
maken op basis van alleen een pitch.'
Ik las op het internet over een
vrouw die het idee had voor een film over een man die leeft in het hoofd van het
vrijheidsbeeld, en dat idee aan een grote Hollywoodstudio verkocht voor $100.
000. Fact or fiction?
'Tsjaa. Het klinkt een beetje als de baby in de
magnetron, het broodje aap. Ik heb het tijdens mijn trainingen over hoe de zaken
meestal gaan. Het is net als met scenarioschrijven. Veel te vaak wordt mij
gevraagd waarom wij op Binger cursussen scenarioschrijven geven, terwijl Quentin
Tarantino in een videotheek werkte en zonder enige hulp het script voor
Reservoir Dogs schreef.'
Toch niet zo'n gekke vraag. Als je mensen
opleidt krijg je vooral veel van hetzelfde
'Nee nee nee, een goede
opleiding betekent dat je mensen vaardigheden leert waarmee ze hun eigen
richting beter kunnen vinden. De mensen die naar Binger komen zijn allemaal heel
gemotiveerd en gepassioneerd. En dat moet ook terug te vinden zijn in hun pitch
. Wáárom willen ze deze film maken? Zonder enthousiasme en passie kan je geen
enkel idee verkopen.'
Het Holland Production Platform vindt plaats van 27 tot en met 29 september in Grand Hotel Karel V in Utrecht