De beste series van het jaar

1: Wolf Hall

Voor de toegewijde seriekijker, nu toe aan o.a. Homeland en American Horror Story seizoen 5, The Walking Dead en Downton Abbey seizoen 6 en Modern Family seizoen 7, is het ook wel eens prettig als iets gewoon niet zo lang duurt. Zoals bijvoorbeeld Top of the Lake (7 afleveringen), Mildred Pierce (5) of Olive Kitteridge (4). En, begin dit jaar, Wolf Hall. In zes afleveringen vertelt deze verfilming van de historische romans van Hilary Mantel het verhaal van macht en machinaties aan het hof van koning Hendrik viii, vanuit het perspectief van zijn raadsheer Thomas Cromwell. Langzaam kostuumdrama (we schrijven ca. 1535) van de bovenste plank, schitterend (stil) spel van Mark Rylance als Cromwell en alles wat je wilde weten over de afscheiding van de Engelse kerk van Rome (en over de afscheiding van het hoofd van Anna Boleyn). Hendrik wordt gespeeld door Damian Lewis: Brody uit Homeland in zwartepietkleren, dat is wel even wennen.

2 Mr. Robot

‘Waarom ben je zo teleurgesteld in de maatschappij?’ vraagt psychiater Krista aan de geniale hacker Elliot Alderson, hoofdpersoon van Mr. Robot. Elliot geeft geen antwoord, maar we horen wat hij denkt in een voice-over: hij walgt van de uitwassen van de consumptiemaatschappij. Hij verafschuwt social media-gebruik, dat volgens hem de plaats inneemt van echt menselijk contact: ‘Because we want to be sedated.’ Na een ontmoeting met de geheimzinnige Mr. Robot sluit Elliot zich aan bij een groep hackers die een machtig financieel-industrieel conglomeraat ten val wil brengen. Tussendoor worstelt hij met zijn stevige persoonlijkheidsstoornis. Mr. Robot is een spannende, relevante, buitengewoon boze serie, die aanhaakt bij Occupy Wall Street-achtige ideeën. Met goed spel, vooral van hoofdrolspeler Rami Malek. Bonus voor nerds: de serie laat zien hoe hackers werken, Elliots methoden om in computers in te breken worden ook in de echte wereld gebruikt. (mtb) 

3: The Unbreakable Kimmy Schmidt
Wie dit jaar begon aan The Unbreakable Kimmy Schmidt keek het eerste seizoen waarschijnlijk in één weekend uit. Aanstekelijk is dan ook het beste woord om deze Netflix-komedie te beschrijven, van het openingsdeuntje – dat nog lang na de laatste aflevering in je hoofd blijven zitten – tot aan de capriolen van de kleurrijke cast toe. Hoofdrolspeelster Ellie Kemper is geheel op haar plek als tragikomische heldin, een vrouw die na twintig jaar in een schuilkelder te hebben geleefd een nieuw leven moet zien te op te bouwen in de grote stad. Een wereldvreemd, doch onkreukbaar feministisch rolmodel waar net zo goed om als mee gelachen kan worden. De humor is scherp, absurdistisch, gevat en maatschappijkritisch, zoals we dat gewend zijn van bedenkster Tina Fey (30 Rock). Showsteler is Tituss Burgess als flamboyant homoseksuele straatartiest die droomt van Broadway. Pinot noir smaakt na The Unbreakable Kimmy Schmidt nooit meer hetzelfde.

1: Game of Thrones
Om slechts één schokkend, hartverscheurend of belachelijk spannende scène te kiezen uit het vijfde seizoen van Game of Thrones is gekkenwerk. Volg tijdens, na of zelfs voor een uitzending van deze kaskraker de hashtag #got en je wordt bedolven onder de omg’ s en wtf’s. Ook dit seizoen kwam er geen einde aan: van de bizarre martelingen onder leiding van de bastaard Ramsay Bolton tot de alles verbrandende manie van troonpretendent Stannis en de tergend lange, brute walk of shame van Cersei Lannister, menig kijker zat deze zomer met zijn hart in de keel op de bank. Om nog maar te zwijgen over het lot van Jon Snow, een cliffhanger die zelfs Barack Obama ertoe bewoog regisseur David Nutter aan zijn jasje te trekken: hij is toch niet dood? Afijn, het lange wachten is bijna voorbij: in april kunnen de liefhebbers weer op het puntje van hun stoel gaan zitten, om er weken niet van af te komen.

2: How To Get Away with Murder
Een goed moordmysterie draait uiteindelijk om drie simpele regels: stel veel vragen, geef spaarzame antwoorden en zet je kijker altijd op het verkeerde been . How To Get Away with Murder – nu in zijn tweede seizoen – is wat dat betreft een masterclass in spannende televisie: zeker niet foutloos, maar ook nooit saai . Wie de les volgt van advocate Dr. Annalise Keating (Emmy-winnares Viola Davis ) en haar elitegroepje leerlingen komt nimmer tekort aan moord, verraad en intrige. Mysterieminnend Amerika schrok daarbij collectief op toen de hoofdrolspeelster aan het begin van het nieuwste seizoen zelf in een poel bloed op de grond lag. Inmiddels is na lang getouwtrek tussen heden, verleden en toekomst de dader bekend, maar zijn er al lang weer nieuwe vragen opgedoemd. Wat nu? In februari wordt de serie hervat en krijgen we dan die langverwachte antwoorden. Maar hopelijk nog niet te veel.

3: Downton Abbey
Als een televisie- of filmpersonage een kuchje ontwikkelt, of regelmatig over de maagstreek wrijft (en tegen zijn ongeruste omgeving zegt: ‘Het is niets.’), dan weet je meestal wel hoe laat het is. We maakten ons dan ook ernstige zorgen over de kwakkelende Robert Crawley, graaf van Grantham, hoofdbewoner van het keurige kostuumdrama Downton Abbey. Een prachtige rol van Hugh Bonneville in een serie met louter meesterlijke rollen. Maar hoe Roberts maagzweer (want dat was het) zich openbaarde, daar waren we toch bepaald niet op voorbereid. Tijdens een sjiek diner, bijgewoond door niemand minder dan minister Neville Chamberlain, verhief his lordship zich met verkrampt gezicht van zijn stoel en sloeg vervolgens voorover op tafel, bloed spugend over het tafelzilver en het witte damast. Een oh my god!-moment dat herinneringen opriep aan een zekere scène in sfhorrorklassieker Alien. Butler Carson, terwijl Robert met spoed werd afgevoerd : ‘Life is short, death is sure. That is all we know.’

1: Orange Is the New Black

Sorry, not sorry. Laat er geen twijfel over bestaan: de dames voor en achter de schermen van dit gevangenisdrama verontschuldigen zich nergens voor. Orange Is the New Black is waarschijnlijk het meest diverse programma dat er momenteel op televisie (nou ja , Netflix) te zien is. Of het nou gaat om wit, zwart, dik, dun, jong, oud, heteroseksueel, homoseksueel en/of transgender; in de Litchfield-gevangenis is men van alle markten thuis – zelfs van een paar mannen. Dat klinkt misschien niet heel bijzonder, maar in een wereld waarin zelfs het progressieve Girls nog altijd draait om vier mooie, witte, middenklassedames met een twintigerscrisis, geldt Orange als een prestatie van wereldformaat. Bedenkster Jenji Kohan behoorde dan ook vorig jaar samen met transgenderactrice Laverne Cox tot Time’s ‘meest invloedrijke mensen’. Orange Is the New Black laat zien dat er voor iedereen een plekje is aan tafel. Daarnaast is de serie natuurlijk ook gewoon nog heel goed en vooral grappig – ook niet onbelangrijk.  

2 : The Walking Dead

In het zombiegenre zet The Walking Dead (gebaseerd op de gelijknamige strip van Robert Kirkman) nu al zes seizoen op rij een nieuwe standaard. Het beeld dat wij hebben van dood en leven van de zombie is door de serie ingrijpend veranderd. Om met het eerste te beginnen: there must be fifty ways to kill a zombie – als je maar zorgt dat de hersenpan grondig wordt ingeslagen, het liefst met veel gespetter. Smashing pumpkins, kent u die uitdrukking? Persoonlijke favoriet op dit gebied was de achterbakmethode : open de achterklep van de auto, plaats de zombie met alleen het hoofd in de auto en sla de achterklep toe. Brrr. Maar naast grensverleggende gruwelijkheid biedt The Walking Dead ook een nieuw, rijker beeld van de zombie als (voormalig ) mens: we zien het diep tragische van deze wezens, die geen anonieme horrormonsters zijn, maar herkenbare individuen, getroffen door het noodlot en gedoemd te dolen.

3: Homeland

Hoewel Homeland zeker niet zonder manco’s is – vrij recent nog bleek de ‘realistische’ Arabische graffiti in de serie te vertalen als ‘Homeland is racistisch’ –, gold de spionagethriller zelfs in zijn donkerste dagen als niet-te-missen-televisie. Spannend, actueel, ambigu: Homeland bood en biedt nog steeds alles wat voorgangers als 24 niet deden. Dag, patriottistische machoheld Jack Bauer en welkom getroebleerde, geregeld manische en uiteindelijk vooral menselijke Carrie Mathison (meervoudig Emmywinnares Claire Danes). Zeker nu de serie definitief het juk van Brody (de verder voortreffelijke Damian Lewis) en de aanverwante romance van zich af heeft geworpen, bevindt Homeland zich opnieuw op het snijvlak van fictie en al te bekende realiteit. Van bommen in Pakistan en de aanslagen in Europa tot klokkenluiders à la Edward Snowden en de spierballenpolitiek van Rusland: Homeland leeft dicht op – en voor de serieliefhebbers, maakt – de krantenkoppen.

1: 1992 (Italië)

In 1992 schudde Italië op zijn grondvesten door operatie Mani Puliti (schone handen), een omkoopschandaal dat het establishment decimeerde en tevens de opkomst inluidde van de partij van Silvio Berlusconi. Niet dat het ‘b-woord’, zoals de voorzichtige makers de beruchte politicus steevast noemen, zelf de hoofdrol op zich neemt in dit tiendelige drama: we zien de ontwikkelingen door de ogen van zes uiteenlopende personages, van een reclameman tot een zich omhoogwerkende golddigger. Een van hen, de rechercheur Luca Pastore, leidt daarbij aan hiv, een ziekte die in de laars van Europa ook twintig jaar later nog in de taboesfeer leeft. De slepende ziekte zonder definitieve genezing dient daarbij handig als metafoor voor de diep gewortelde corruptie die Italië kent. Niet zomaar een zaak van geld, maar leven of dood. Het tiendelige 1992 behoort zonder meer tot het scherpste televisiedrama dat ooit is gemaakt over de Italiaanse politiek.

2: The Bridge (Zweden, Denemarken)
De eerste pianotonen van de tune bij de Zweeds-Deense politieserie Bron/Broen (The Bridge) zijn onheilspellend, duister en naargeestig. De sfeer is duidelijk. Op de kilometerslange brug tussen Zweden en Denemarken gebeuren onfrisse zaken. Precies op de helft van de brug wordt een doormidden gezaagd lijk gevonden, wat de politie van beide landen dwingt om nauw samen te werken. De Zweedse inspecteur Saga Norén, een tof wijf met lang blond haar, steevast in leren broek , rijdend in een olijfgroene Porsche, leidt samen met de joviale Deense inspecteur Martin Rohde het onderzoek. De samenwerking begint aanvankelijk stroef. Maar de verstandhouding tussen de sociaal onhandige Saga die, zo wordt gesuggereerd een vorm van het syndroom van Asperger heeft, en familieman Martin , met zo zijn eigen demonen, gaat steeds beter. De beklemmende sfeer in de serie grijpt je op een fijne manier bij de strot. Nordic noir op zijn best. (jr) 

3: Engrenages (Frankrijk)
Het Franse Engrenages (radarwerk, een verwijzing naar de machinaties van Justitie) dreigt in Nederland ondergesneeuwd te raken door alle Scandinavische thrillers. De serie vergt misschien wat meer concentratie – het archaïsche Franse rechtssysteem is vrij complex – maar de beloning is een ijzingwekkende trip door het grofkorrelige schemergebied waar criminelen, politie en justitie elkaars pad kruisen. Openbaar aanklager Pierre Clément, zijn baas, ‘juge’ Roban, en inspecteur Laure Berthaud lopen elkaar naarstig voor de voeten bij hun pogingen keiharde misdaad aan banden te leggen, terwijl de roodharige advocaat Joséphine Karlsson zand in de raderen strooit. Achter het mondaine masker van modestad Parijs blijkt een wereld schuil te gaan die ongemeen rauw en grauw is, en qua verdorvenheid doet het gezag niet onder voor het misdaadgilde. Een sterke maag is een pre, maar wie genoeg heeft van happy endings of Noorse breipatronen kan zich nagelbijtend aan vijf seizoenen Engrenages laven.