De podcast bestaat inmiddels twintig jaar. Wat is de allerbeste die in de afgelopen twee decennia is verschenen?

In 2004, twintig jaar geleden dus, gebruikte journalist Ben Hammersley in een artikel in The Guardian voor het eerst de term ‘podcast’. Een jaar later voegde Apple het onderdeel toe aan de populaire muziekbibliotheek iTunes en riep de New Oxford American Dictionary de term uit tot woord van het jaar. Toch stond het nieuwe medium lange tijd vooral op het punt van doorbreken.

Pas toen de meeste mensen een smartphone hadden met internet dat snel genoeg was om audio te streamen nam podcast echt een vlucht. In 2013 liet Apple weten dat een miljard mensen geabonneerd waren op de podcastdienst van het bedrijf en in 2014 was daar Serial. Hierin nam Sarah Koenig – een ervaren verslaggever van de toen al legendarische podcast- en radioshow This American Life – de luisteraars wekelijks mee in haar onderzoek naar een moordzaak uit de jaren negentig. Mensen raakten onmiddellijk verslingerd aan het spannende verhaal en de podcast is inmiddels honderden miljoenen keren gedownload.

Ook in Nederland ontsteeg het medium in de jaren daarna de niche. Met hits als Bob (2017) en De brand in het landhuis (2019) bereikte de podcast het grote publiek. Inmiddels is er over vrijwel elke moordzaak wel een podcast gemaakt en heeft iedere BN’er zijn eigen babbelshow. Volgens onderzoek van Markteffect luistert momenteel 49 procent van de Nederlanders naar podcasts.

Tweede laag

De VPRO Podcastgids vindt het na twintig jaar een mooi moment om de balans op te maken en schrijft een verkiezing uit voor de beste podcast aller tijden. Dat is per definitie appels met peren vergelijken, maar om het iets makkelijker te maken laten we de echte ‘chatcasts’ buiten beschouwing en richten we ons op de zogenaamde ‘verhalende podcasts’ uit binnen- en buitenland.

Dat zijn er natuurlijk nog steeds ontelbaar veel en daarom heeft de Podcastgids een commissie in het leven geroepen van echte podcastexperts. Die bestaat uit radiopresentator Mischa Blok, podcastmaker Arco Gnocchi, artistiek leider Lieven Heeremans van het Podcastnetwerk en podcastredacteur Elja Looijestijn van de VPRO Gids. Op een maandagmiddag in februari kwamen ze samen om hun favorieten van de afgelopen twintig jaar te delen en te zorgen dat er geen belangrijke titels ontbreken op de longlist.

© VPRO Gids

De commissie: Mischa Blok, Arco Gnocchi, Lieven Heeremans, Elja Looijestijn

‘Mijn eerste podcast vergeet ik natuurlijk niet,’ zegt Gnocchi zwijmelend. ‘Dat was Hardcore History van Dan Carlin. Een Amerikaanse presentator die een soort audiocollege geeft, met heel sfeervol geluid en muziek. Hij neemt je zó mee in dat verhaal, dat kende ik niet van een ander medium. Ik was daar enorm van onder de indruk. Ik werkte toen als televisieformatontwikkelaar bij BNNVara, maar kon eigenlijk alleen nog maar aan podcasts denken.’ ‘Ik was een echte Applenerd en luisterde op mijn iPod Touch naar One More Thing, een podcast die alleen over Apple ging,’ vertelt Heeremans. ‘Later kwam ik in aanraking met This American Life en Radiolab en toen was het hek van de dam. Nu luister ik ongeveer tachtig uur per maand.’

Wat maakt een podcast nou eigenlijk goed? Daar heeft Mischa Blok wel een antwoord op. ‘Als ik podcastworkshops geef aan makers, zeg ik altijd: “Een goede podcast gaat over dít, maar eigenlijk gaat het over dát.” Er zit altijd een tweede laag in. En als het over persoonlijke dingen gaat, vind ik het mooi als het verhaal klein begint en breed herkenbaar eindigt. Dat is de podcast waar ik zelf van hou.’ ‘En als er geen betere vorm is waarin het verhaal verteld had kunnen worden dan audio,’ vult Gnocchi aan. ‘Het ultieme voorbeeld daarvan is wat mij betreft het Vlaamse De kunst van het verdwijnen.’

De experts kunnen nog wel even doorgaan met het noemen van hun favorieten, maar waar houdt het Nederlandse publiek van? Daar zullen we de komende weken achter komen. Vanaf 15 maart kan er gestemd worden tot 15 april en op 17 april wordt bekendgemaakt wat de beste podcast aller tijden is.

de podcastgids in je mailbox?

schrijf je in