Kelly doet haar raam open. Er scheert een stel meeuwen langs het kozijn. Ze steekt een sigaret op en kijkt naar buiten. Op de binnenplaats staat een speeltuin: een schommel, een zandbak, een glijbaan. De rook die Kelly uitblaast waait zachtjes door het raam weer naar binnen, waar de kleine Louis slaapt. Hij is twee dagen oud en gewikkeld in een gelig dekentje. ‘Eigendom gevangenis Brugge’, staat erop.
Gedetineerde moeders moeten het ziekenhuis verlaten zodra hun medische toestand dat toelaat. Nog geen 24 uur na haar bevalling zat Kelly weer in haar cel. Ze had een enkelband om toen haar kindje geboren werd. Haar vriend mocht erbij aanwezig zijn, maar niet voor lang. De kleine Louis zal hier op cel leren kruipen, leren praten en lopen, van de borst op vaste prakjes overgaan. Zoals Louis zijn er meer kindjes die samen met hun moeder in de gevangenis verblijven. Tot ze drie jaar oud zijn, en ze de gevangenis (en dus hun moeder) moeten verlaten.
‘Nog geen vijf procent van de gevangenisbevolking is vrouw,’ zegt actrice en radiomaker Katrin Lohmann in een interview met DS vandaag. ‘Een klein deel daarvan is of wordt mama.’ En nog een kleiner deel zit haar straf uit samen met haar kindje. In Vlaanderen zijn er op dit moment twee gevangenissen waar dat kan: in Hasselt en Brugge. De regels over de duur van dat samenzijn verschillen per gevangenis in Europa. ‘Maar in Vlaanderen mag het tot hun derde verjaardag,’ zegt Lohmann. ‘En geen dag langer.’
Lohmann verwierf in Vlaanderen onder meer bekendheid met Radio Begijnenstraat: een programma voor en door de geïnterneerden op de psychiatrische afdeling van de gevangenis van Antwerpen. Voor dagblad De standaard maakte ze samen met Wederik De Backer het drieluik Hier woont mama nu, waarvoor ze acht maanden doorbracht in de vrouwengevangenis van Brugge. Dat het voor kleine kinderen niet goed is om in gevangenschap op te groeien, wijst tal van onderzoeken uit. Maar dat het voor kinderen ook niet goed is om voor langere tijd van hun moeder te worden gescheiden, is misschien nog wel grondiger onderzocht.
‘Het schuldgevoel is iets dat bij alle mama’s overheerst,’ zegt Lohmann in DS vandaag. ‘Het kind zelf is niet gedetineerd. De straf – vrijheidsberoving – treft officieel alleen de mama. Maar toch is de realiteit dat het merendeel van de dag op cel wordt doorgebracht.’
De relatief korte podcastserie biedt logischerwijs geen oplossing voor de dilemma’s die aan de moeder-kindafdeling inherent zijn. Al schuwt Lohmann niet om zich pal achter de moeders te scharen: ‘Ook ik zou mijn kind zo lang mogelijk bij mij houden. Voor mij is dat evident.’