Stel: je bent boer en hebt een lege loods. Op een dag benaderen criminelen je, omdat ze drugs willen produceren in die loods. Zulke louche zaken wil je niet op je terrein, maar wat als je er ruim voor betaald wordt? Of als ze je bedreigen als je nee zegt?
Vijftien procent van alle boeren in Nederland heeft weleens zo’n verzoek gekregen. We weten dat in de zuidelijke westelijke provincies veel drugs wordt geproduceerd, maar het noorden heeft er ook steeds meer last van. Daarom gaan Babs Assink en Lammert de Bruin in de zesdelige podcastserie Penoza op het platteland op roadtrip door de drie noordelijke provincies.
De goed op elkaar ingespeelde presentatoren (van De Butlermoord, Het Geheim van Colonel Parker en De Showbizzmoord) doen allerlei dorpjes aan en spreken onder anderen met boeren, journalisten en burgemeesters. Veel mensen kennen verhalen over drugscriminelen in hun buurt of geven aan dat ze bezorgd zijn over de toenemende criminaliteit.
In de vijfde aflevering gaan de podcastmakers naar de noordelijke havens, een plek waarvandaan veel drugs(ingrediënten) verscheept worden. De beveiliging laat te wensen over. Assink en De Bruin rijden het terrein op en worden nergens gecontroleerd: ‘Je kunt de auto zo naast de container zetten. Uithalen, inladen en wegwezen.’
De focus van de serie ligt vooral op de productie van drugs en niet op de gebruikers. Het had interessant kunnen zijn die meer aan elkaar te linken, vooral omdat in de eerste aflevering Klaas Agricola, burgemeester van het dorpje Dantumadiel, aan het woord komt over onder meer het toegenomen drugsgebruik. Hij vertelt over een man die pontificaal een bord in zijn tuin had met de tekst: ‘GHB te koop’. En over ouders die hun kinderen van voetbalclubs afhalen omdat er cocaïne wordt gebruikt, waarop andere ouders zeggen: ‘Je bent niet meer van deze tijd. Wij gebruiken het ook.’ Sterke verhalen die best een factcheck verdienen, vooral als ze van een burgemeester komen.
Sommige van de geïnterviewden hadden zelf te maken met drugscriminelen op hun land, maar Assink en De Bruin komen niet in een opererend drugslab terecht. Voor spanning en sensatie moet je deze podcast niet luisteren. Wel om erachter te komen hoe drugscriminaliteit op het platteland eruitziet en wat het noorden nog te wachten staat. Want dat er alleen maar meer boeren benaderd zullen worden om drugslabs op hun terrein op te zetten, lijkt evident.