De dertig beste jeugdfilms op Netflix

In de toekomst draagt iedereen grijs en worden lelijke kinderen afgevoerd naar een ‘opfriskamp’. Paul (Sem Hulsmann), met flaporen, weet te ontsnappen en komt met twee vrienden in verzet tegen het koude bewind. Regisseur Jonathan Elbers bewerkte eerder het boek van Koos Meinderts uit 1987 tot zijn eindexamenproject voor de Filmacademie. Deze dystopische jeugdfilm heeft een enthousiaste cast: Roeland Fernhout is leuk als de glimlachende president die een rigide politiek voert. Liefdevol gemaakte film over discriminatie en burgerlijke ongehoorzaamheid met goed gekozen locaties.

Na de scheiding van haar ouders wordt de tienjarige Romy (nieuwkomer Vita Heijmen, fantastisch!) een paar dagen in de week geparkeerd bij oma Stine (Beppie Melissen), die een kapsalon runt. Stine doet aanvankelijk nogal nukkig tegen Romy, maar al snel groeien de twee naar elkaar toe. Helemaal wanneer blijkt dat oma Stine steeds meer vergeet. Regisseur Mischa Kamp (Sing Song) bewijst eens te meer een fantastische regisseur van kinderen te zijn, en levert ondanks de zware thema’s – scheiding, dementie – een energieke, inspirerende en bovenal eerlijke film af. Bekroond met vier Gouden Kalveren, onder meer voor het prettig eigenzinnige scenario van Tamara Bos.

Poes Minoes uit de Emmalaan snapt niet waarom ze er plots uitziet als een een charmante jongedame (Carice van Houten). Het is raar, maar het heeft ook voordelen. Bevriende katten vertellen haar bijvoorbeeld mensengeheimen, waarmee ze de sympathieke, stuntelige journalist Tibbe (Theo Maassen) helpt, in ruil voor eten en een slaapplaats. Er zit ook een tip tussen over de onfrisse zaakjes van schurkachtige industrieel en kattenhater Ellemeet (Pierre Bokma). Erg leuke verfilming van het scenario van Tamara Bos (Kapsalon Romy), naar het boek van Annie M.G. Schmidt. Gouden Kalveren voor de film en voor Van Houten.

Heks-in-opleiding Kiki verlaat op dertienjarige leeftijd haar ouderlijk huis – zoals de traditie voorschrijft – en belandt in het havenstadje Koriko. Nieuwe vrienden maken blijkt behoorlijk lastig te zijn, maar samen met haar praatgrage kat vindt ze al wel snel onderdak in een schattig bakkerijtje. Vliegend op haar bezemsteel begint ze een bezorgservice en beleeft ze de nodige avonturen. Humoristisch sprookje van de fameuze Japanse animatiestudio Ghibli, vol hartverwarmende scènes, vrolijke liedjes en prachtige observaties over eenzaamheid, geloven in jezelf en opgroeien. Regisseur Hayao Miyazaki baseerde Koriko onder meer op de Zweedse steden Stockholm en Visby.

Het vijfjarige jongetje Sosuke sluit vriendschap met een goudvis met mensengezicht uit de zee, hij noemt haar Ponyo. Ze verandert in een meisje, maar wordt dan weer naar zee gehaald door haar vader, een wrokkige tovenaar, die de mensenwereld vaarwel heeft gezegd. Maar Ponyo wil terug naar Sosuke. Alweer een betoverend mooie, met de hand gemaakte animatiefilm van de Japanse meester Miyazaki. Net als in zijn andere werk toont hij zijn enorme vakmanschap tot in de kleinste details, maar wat vooral opvalt zijn de overdonderend schattige centrale personages. Aanbevolen voor alle leeftijden.

In de hilarische openingsscène van deze kleianimatie zien we kip Ginger verwoede pogingen doen te ontsnappen uit een kippenboerderij op het platteland van het Engelse York. De boerderij blijkt een waar strafkamp, compleet met prikkeldraad en honden en regelmatig moeten de kippen op appèl om verantwoording af te leggen voor hun eiproductie. De redding lijkt nabij wanneer Rocky letterlijk uit de lucht komt vallen. Het is aan hem om de kippen te leren vliegen. Verbluffend leuke animatie uit de koker van de Aardman studio's (Wallace & Gromit). Eind dit jaar verschijnt eindelijk een vervolg, getiteld Chicken Run: Dawn of the Nugget (vanaf 15 december op Netflix).

Als titelheld Mr. Fox hoort dat Mrs. Fox zwanger is moet hij haar beloven te stoppen met stelen. Dat houdt hij zowaar even vol, maar na een paar jaar komt het wilde beest in hem weer boven. Mr. Fox kruipt uit zijn hol, gaat bovengronds in een holle boom wonen en brengt nachtelijke bezoekjes aan de voorraadschuren van de gemene boeren Boggis, Bunce en Bean. Fraaie stop motion animatiefilm van regisseur Wes Anderson, die het jeugdboek van Roald Dahl transformeerde tot een droogkomische ode aan de eigenzinnigheid. Ook, juist, geschikt voor volwassenen.

Internationaal is Hayao Miyazaki ('de Japanse Walt Disney') vooral bekend van dromerige sprookjes met ondoorgrondelijke plots, zoals Spirited Away en Howl's Moving Castle (zie verderop in deze lijst), maar dit oudere avonturenverhaal is relatief makkelijk te volgen. Het luchtkasteel uit de titel staat op het zwevende eiland Laputa, een verzinsel uit Jonathan Swifts Gullivers Reizen, waar nu naar wordt gezocht door een jongen en een meisje met een magische zweefsteen. Gezinsvriendelijk spektakel, betoverende beelden en prachtig vormgegeven science fiction-verzinsels.

De tienjarige Auggie uit Brooklyn heeft het Syndroom van Treacher Collins, een genetische afwijking met misvormingen in zijn gezicht als gevolg. Nu hij voor het eerst naar school gaat, kijken zijn ouders (Julia Roberts en Owen Wilson) met angst en beven toe. ­Regisseur Stephen Chbosky blikt in zijn bewerking van de gelijknamige jeugdroman van R.J. Palacio mooi rond in de omgeving van het jochie. De emoties worden fijn gedoseerd, hoewel sentiment niet ontbreekt. De jonge Jacob Tremblay, eerder indrukwekkend in Room, heeft een mooie hoofdrol, geholpen door het vakwerk van de Nederlandse make­up-kunstenaar Arjen Tuiten, die er een ­Oscarnominatie voor kreeg.

De jonge Elmer verhuist tijdens de Grote Depressie noodgedwongen met zijn moeder van het vredige platteland naar Levenloos Stad. Die plek doet zijn naam eer aan; het regent er, iedereen is chagrijnig en zijn moeder kan geen werk vinden. Wanneer Elmer van een pratende kat hoort dat er ergens op een eiland een draak gevangen zit die al je wensen uit laat komen, twijfelt hij dan ook geen moment om meteen per walvis naar Wild Eiland te varen. In deze aandoenlijke Netflixanimatie (en boekverfilming) van de regisseur van The Breadwinner is elke scène een kleurrijk kunstwerkje.

Verfilming van Roald Dahls beroemde verhaal over het Britse weesmeisje Sophie en de vriendschap die ze sluit met een grote vriendelijke reus. Vriendelijk, omdat hij in tegenstelling tot de andere (en veel grotere) reuzen weigert kinderen op te eten. Dromerige, filosofische en soms een beetje kabbelende jeugdfilm, maar altijd onderhoudend. En, zoals we van regisseur Spielberg gewend zijn, met veel visuele flair verteld. De jonge actrice Ruby Barnhill is goed gecast als Sophie, maar de meesterzet is acteur Mark Rylance - begin 2016 nog Oscarwinnaar voor zijn bijrol in Spielbergs spionnenthriller Bridge of Spies -  als BFG, de Big Friendly Giant uit de titel.

Volgens de Japanse folklore zijn wasbeerhonden (tanuki) ondeugende wezens die in staat zijn om van gedaante te wisselen. Zo kunnen ze in levenloze objecten veranderen, of zich voordoen als mensen. In deze wonderlijke, hilarische en vooral ook boze animatiefilm van Studio Ghibli-oprichter Isao Takahata (The Tale of the Princess Kaguya) vechten de dieren voor de bescherming van hun leefgebied, dat bedreigd wordt door grootschalige bouwprojecten. Zo plegen ze onder meer aanslagen op bouwvakkers — met behulp van hun magische scrotums — en proberen ze omwonenden angst aan te jagen door zich voor te doen als geesten.

Mooie familiefilm over de jonge voetbalfanaat Dylan (prachtig ingehouden gespeeld door de debuterende Maik Cillekens), die door een ongeval in een rolstoel beland. Wat volgt is een gevoelig spel tussen de tiener en zijn ouders, die hem enerzijds niet met de harde waarheid willen confronteren, anderzijds soms op een tactloze manier hun angsten en frustraties uiten. Dylan weigert zich echter neer te leggen bij zijn lot en blijft dromen van een carrière als profvoetballer. Wie hem daarin denkbeeldig steunt, is de held van veel Nederlandse kinderen: de charismatische straatvoetballer Soufiane Touzani. Strijder werd op Europese kinderfilmfestivals enthousiast ontvangen en is opgenomen in de VPRO Cinekid Top 100.

Sinds Shaun het schaap van een vrachtwagen viel in de met een Oscar bekroonde Wallace & Gromit-film A Close Shave (1995), kreeg hij eerst zijn eigen tv-serie (sinds 2007) en in 2015 volgde 'de film'. Daarin vertrekt Shaun naar de stad, waar hij - opgejaagd door een tirannieke dierenvanger - zijn boer terug moet zien te vinden, die zijn geheugen kwijt is. Een avonturenfilm pur sang, met tot in de puntjes uitgewerkte klei-animaties, waarin een hoop te grinniken valt. Vooral de knap gekleide gezichtsuitdrukkingen zijn kostelijk.

De inmiddels klassieke animatiefilm My Neighbor Totoro betekende de internationale doorbraak voor Studio Ghibli-oprichter Hayao Miyazaki, een van de beste en bekendste Japanse anime-regisseurs, die later een Oscar zou winnen voor Spirited Away (2001). In tegenstelling tot modernere anime is deze nog geheel met de hand getekend, beeldje voor beeldje, veelal door de meester zelf. Het verhaal gaat over twee meisjes die naar het platteland verhuizen om dichter bij hun moeder in het ziekenhuis te kunnen zijn en de geesten, Totoro's genaamd, in het nabijgelegen bos ontdekken. In de hele film komt geen slechterik voor.

Briljante animatiefilm van producenten Phil Lord en Christopher Miller, het gouden duo dat eerder verantwoordelijk was voor The Lego Movie (2014) en Spider-Man: Into the Spider-Verse (2018). Dit hilarische avontuur over een dysfunctioneel gezin dat de robotapocalypse moet zien te overleven heeft vooral veel gemeen met die laatste film: de animatiestijl is vernieuwend en radicaal, de humor absurdistisch en de helden van het verhaal zijn buitenbeentjes die ondanks al hun beperkingen boven komen drijven. Het slot is misschien wat sentimenteel, maar de weg ernaartoe is onvergetelijk.

Ruim vijftig jaar na verschijning van het eerste boek, van schrijver Michael Bond over het oer-Britse en aandoenlijke beertje Paddington, kreeg het verhaal in 2014 zijn eerste verfilming en volgde in 2017 het vervolg. De vriendelijke maar onhandige beer (met stem van Ben Whishaw) reist in het eerste deel van 'donker Peru' naar Londen en wordt daar opgenomen door de familie Brown. Intussen wordt hij achternagezeten door een snode dierenopzetter (Nicole Kidman). Het vervolg heeft dezelfde ingrediënten als deel 1, maar is nog iets beter, al is het maar vanwege de heerlijke bijrollen van Hugh Grant en Brendan Gleeson. Regisseur en coscenarist Paul King treft precies de juiste toon, met veel warmte, vrolijk absurdisme en visueel vernuft. En voor de fans is er goed nieuws: er zijn plannen voor een derde deel.

2050. De aarde is veranderd is een onleefbare woestijn. Gevechtspiloot Nova reist terug in de tijd om een allesvernietigende klimaatramp te voorkomen. Enige probleem: ze wordt zelf weer een twaalfjarig meisje, waardoor niemand gelooft dat zij de wereld komt redden. Behalve Nas, die Nova gaat helpen op haar geheime missie. Captain Nova is een spannende buddymovie waarin veel zorg, en geld, is besteed aan sciencefictionelementen als ruimteschepen, laserguns en robots. Daardoor ga je makkelijk mee in het verhaal, dat soms grote stappen neemt. Regisseur Maurice Trouwborst durft af te wijken van de standaard vertelstructuur en kiest voor een einde dat vraagtekens laat. Moeten we de zorg voor de aarde aan tijdreizigers overlaten? Of is het tijd om nu in actie te komen? 

De Noorse regisseur Peder Norlund won de publieksprijs op het Cinekid filmfestival van 2003 voor zijn spannende kinderfilm Ulvesommer ('Wolfzomer'). De twaalfjarige Kim probeert tijdens de vakantie van moeder de berg te beklimmen waarop haar vader ooit het leven liet. Ze valt en vindt gewond beschutting in een spelonk, die al bezet blijkt te zijn door een moederwolf. De interactie tussen dier en kind is geweldig echt. Norlund deed er dan ook alles aan om geschikte kandidaten te vinden. Hoofdrolspeler Braathen: 'Het was helemaal te gek om met een wolf te acteren. Ik was niet bang omdat ik thuis een Ierse wolfshond heb.'

Het leven van de onbevreesde zeemonsterjager Jacob Holland staat op z’n kop als hij de jonge Maisie, zijn grootste fan, als verstekeling op zijn schip vindt. Babysitten en achter monsters aan zitten, werkt namelijk niet echt samen. Toch is het Maisie die Jacob in dit epische zeeavontuur laat twijfelen aan het leven dat hij altijd gekend heeft. Voor volwassenen is Het zeebeest met twee uur een lange zit en niet echt vernieuwend, maar kinderen zullen tijdens deze animatiefilm van Netflix en regisseur Chris Williams (Big Hero 6, Vaiana) op het puntje van hun stoel zitten.

De piepkleine Arrietty en haar ouders wonen onder de vloer in een huis waar echte mensen leven. Ze voeden zich met een 'geleend' suikerklontje hier, een theeblaadje daar. Alles verandert wanneer Arrietty in de bovengrondse wereld wordt gezien door een jongen. Fraai gemaakte animatiefilm uit de vermaarde Ghibli studio; oprichter en meesteranimator Hayao Miyazaki (Spirited Away) liet de regie dit keer over aan debutant Yonebayashi, die verdienstelijk werk afleverde en de soundtrack liet maken door de Franse Cécile Corbel. De film was een grote hit in eigen land.

Veel familie-animatiefilms spelen zich af in een maatschappij die demoniseert wat anders is en afwijst wat onbegrijpelijk is. Fantasyfilm Nimona, gebaseerd op de gelijknamige webcomic over een held die vriendschap sluit met het monster dat hij gezworen heeft te vernietigen, is een frisse toevoeging aan dit genre. Dat komt deels door het strakke scenario, de speelse animatie en het toegewijde stemacteerwerk (vooral van Chloë Grace Moretz als gedaanteverwisselaar Nimona), maar het indrukwekkendst is de expliciete omarming van wat in dit soort films vaak connotatie blijft: de queer thematiek. Monsters en schurken zijn bekende metaforen voor queerheid; Nimona is geen mens en kan daarom niet trans genoemd worden, maar haar bestaan is duidelijk een allegorie voor de trans-ervaring.

Na de klassieke Disneyfilm uit 1940 verschenen er nog veel meer verfilmingen van Carlo Collodi’s klassieke kinderboek De avonturen van Pinokkio, maar deze wonderlijke stop-motionfilm van Mexicaan Guillermo del Toro is de enige die minstens zo goed is. Del Toro mengt de grimmigheid van het boek met het sentiment van Disney en voegt daar allerlei persoonlijke stokpaardjes aan toe. Het verhaal over de levende marionet is verplaatst naar de jaren dertig, als Italië in de greep is van het fascisme. In die setting krijgt Pinocchio’s opstandigheid een heel andere lading. Meesterlijk ontworpen en uitgevoerd. Bekroond met de Oscar voor beste animatiefilm.

Sprookje over een schuchter, achttienjarig meisje dat door een heks in een oud vrouwtje wordt veranderd. Onverschrokken trekt zij de natuur in om haar oude gedaante terug te krijgen en de wereld van de ondergang te redden. Howl's Moving Castle is een vrije verfilming van het gelijknamige boek van de Britse fantasyschrijver Diana Wynne Jones. Animatiegrootheid Hayao Miyazaki maakte er een meeslepende film van. Een beetje Faust en een beetje Alice in Wonderland, vol fraaie details en wonderbaarlijke transformaties. Topvertier voor jong en oud.

Fantastische animatiefilm van Hayao Miyazaki, de tekenmeester en regisseur van het mythische animatie-epos Princess Mononoke (1997). Spirited Away opent met een familie-uitje dat strandt in een verlaten pretpark waar de ouders van de tienjarige Chihiro prompt veranderen in enorme varkens. Het park blijkt een rustplek voor allerhande goden en geesten die hun tijd tussen de mensen achter de rug hebben. Chihiro leert de absurde regels van haar nieuwe, op wankel kapitalistische leest geschoeide wereld - samen met vriendje Haku - en transformeert van een doorsnee verwend meisje in een zelfverzekerde heldin. Best bezochte animatiefilm in thuisland Japan. Winnaar van een Gouden Beer en een Oscar.

Sherlock Holmes heeft een pittig tienerzusje, dat ook zeer bedreven is in het oplossen van ingewikkelde misdaden. Dat is het even simpele als doeltreffende concept van The Enola Holmes Mysteries, een reeks young adult-romans van de Amerikaanse schrijfster Nancy Springer. In deze Netflix-verfilming van het eerste deel gaat de heldin op zoek naar haar vermiste moeder én moet ze een jonge markies beschermen tegen een moordenaar. Het verhaal is soms wat rommelig en politiek correct, maar charmante hoofdrolspeelster Millie Bobby Brown (Eleven in Stranger Things) kan het uitstekend dragen. Leuke, vlotte familiefilm, beetje eng nog voor de jongsten. Ook het vermakelijke tweede deel staat op Netflix.

Verfrissend: een film voor een breed publiek, gesitueerd in Afrika, met alleen maar donkere acteurs. Dit regiedebuut van de Nigeriaans-Britse acteur Chiwetel Ejiofor (12 Years a Slave) is gebaseerd op de gelijknamige, autobiografische roman van William Kamkwamba. Het verhaal, over een puber uit Malawi die een plan bedenkt om zijn dorp te redden van de hongerdood, wordt geduldig en zonder opsmuk verteld, met alle ruimte voor de sympathieke, overtuigend gespeelde personages. Het slot wordt al min of meer verklapt in de titel, maar is evengoed hartverwarmend.

Terwijl hij probeert een paar kinderen uit zijn dorp te redden van een dol geworden, monsterlijk zwijn raakt de jonge Ashitaka besmet met een geheimzinnige ziekte. Op zoek naar genezing belandt hij midden in de strijd tussen een geheimzinnige prinses en een geïndustrialiseerde gemeenschap. Een oorlog waarin boswezens het opnemen tegen vuurwapens. Dit prachtige, ambachtelijk gemaakte eco-sprookje is misschien wel Miyazaki's beste film, beter nog dan het Oscarwinnende Spirited Away (2001), vanwege de fijne, niet drammerige boodschap, het meeslepende verhaal en niet in de laatste plaats vanwege alle levensechte, boeiende personages.