Kantoorescapisme

Lanen is zelf de verteller van Gothrecht, waarin hij met zijn typerende lijzige stemgeluid de situaties schetst in zinnen als: ‘Ziet u, sinds een tijdje is er een nieuwe collega op de werkvloer. Liya. Begin twintig en vol levensessentie op een natuurlijke manier. Ze heeft goedverzorgd zwart lang haar met levendige punten dat waarschijnlijk lekker ruikt.’ In de podcast zijn bekende acteurs te horen, zoals Georgina Verbaan, Annet Malherbe en natuurlijk Pierre Bokma. Lanen is behalve de verteller en schrijver ook de regisseur. ‘Ik had nog nooit zoiets gedaan, en toen het erop aankwam dacht ik af en toe wel: heb ik niet te veel hooi op mijn vork genomen? Maar omdat ik het script ook geschreven had, wist ik vaak al wat ik van de acteurs verwachtte, en gelukkig reageerden ze goed op mijn aanwijzingen. Alles begon gaandeweg steeds meer te klinken zoals ik het me had voorgesteld.’

Vanzelfsprekend is muziek ook een belangrijk onderdeel van Gothrecht. In 2016 maakte Lanen samen met depriwaveartiest Stippenlift het album Chaos in het universum. ‘We waren bezig met een vervolg, en dat begon steeds meer op een conceptalbum te lijken. Daaruit rees het idee voor een speelfilm, maar het kost heel veel moeite en geld om dat te realiseren. Toen bedacht ik dat ik ook een podcast kon maken, daar kun je net zo veel gekke actie in kwijt, zonder dat er echt helikopters hoeven te ontploffen.’

de tekst gaat verder onder de afbeelding

Die actie vindt plaats in een kantoorsetting, misschien niet de meest tot de verbeelding sprekende omgeving, maar daar denkt Lanen heel anders over. Ook blijkt hij meer kennis van het kantoorleven te hebben dan je van een beroemde rapper zou verwachten. ‘Na mijn eindexamen heb ik drie maanden bij de Sociale Verzekeringsbank in Utrecht gewerkt. Dat is zo saai, op het mensonterende af. Daardoor is het juist heel vruchtbare grond voor escapisme en een dankbare plek voor fictie. Bovendien werken veel mensen op een kantoor, dus zal er veel herkenning zijn.’

De heldin van het verhaal – de zwartgeklede Brinta met haar tattoos en Dr. Martensschoenen, die vroeg op kantoor arriveert om zo min mogelijk op te vallen – wordt gespeeld door Georgina Verbaan. Het personage kwam net als de titel Gothrecht uit een liedje dat Lanen en Stippenlift al gemaakt hadden. ‘Brinta is een typische outsider. Een kantoor is ook een plek waar mensen terechtkomen die even niet weten wat ze met hun leven aan moeten. Ze vinden dan een baantje via een uitzendbureau en blijven veel te lang hangen, terwijl ze steeds grijzer worden. En dan bedoel ik niet hun haar, maar hun aura,’ lacht Lanen.

Het kantoorgebouw waar Brinta werkt heet het Pierre Bokma Complex en ligt in de fictieve stad Gothrecht. Lanen weet wel precies aan wat voor kantoor hij moet denken. ‘Langs de A2 tussen Amsterdam en Utrecht ligt de Savannah Tower, een kantoor met een stuk of tien verdiepingen. Vanuit de auto ziet dat eruit als een klein vierkantje. Die zelfoverschatting heb ik altijd zo grappig gevonden. Het Pierre Bokma Complex heeft ook maar zes verdiepingen, maar wel een lift met muzak. Verder is het een gewoon kantoor uit de jaren tachtig, waar iedereen het gevoel heeft belangrijk te zijn.’ Lanen ziet het kantoor als een minimaatschappij. ‘Het is een samenleving, met outsiders, machtsstructuren en hiërarchie. En bij romantiek op de werkvloer kan iedereen zich ook wel iets voorstellen.’

De VPRO heeft een rijke traditie van absurde kantoorhumor. Kunnen we het Pierre Bokma Complex in het verlengde zien van Toren C en Debiteuren/Crediteuren? ‘Het is er niet direct op gebaseerd,’ zegt Lanen, ‘maar ik ben natuurlijk wel opgegroeid met programma’s als Jiskefet. Dat zit in mijn creatieve DNA. Ik had ook de wens om iets heel Nederlands te maken, maar dan op een magisch-realistische of escapistische manier.’

Uiteindelijk is Gothrecht niet alleen een podcast, maar ook echt een conceptalbum geworden. In elke aflevering zitten twee liedjes, die uiteindelijk samen een album zullen vormen, met daarop titels als ‘Was ik maar een zombiemeester’ en ‘Management materiaal’. Alle gekkigheid ten spijt heeft de podcast ook een diepere laag, vertelt Lanen. ‘Gothrecht is eigenlijk een heel klassiek episch verhaal: het gaat over een einzelgänger die aansluiting zoekt en uiteindelijk zichzelf ontstijgt. Er zit een boodschap in: het is oké om je soms een beetje buitengesloten te voelen en niet precies te weten hoe je je kunt aansluiten bij andere mensen, of bij de samenleving. Iedereen wordt weleens gek van een saaie baan waarbij elke dag hetzelfde lijkt. Dit verhaal begint ook zo, maar het wordt uiteindelijk een spannend avontuur, ook met liefde erin. Een opsteker voor iedereen die weleens geen zin heeft om op maandag naar het werk te gaan.’