Hoewel de Israëlische Top 10-gast Eyal Sivan internationaal werd uitgemaakt voor antisemiet en diverse doodsbedreigingen ontving naar aanleiding van zijn films, bleef hij controversiële onderwerpen aansnijden.

Bereid u voor op heftige discussies dit jaar op het IDFA. Prominente gast is de Israëlische filmmaker Eyal Sivan, die naast zijn eigen werk een selectie van tien favoriete documentaires zal presenteren. Sivan, tevens essayist en docent sociale wetenschappen aan een Londense universiteit, is in Israël een omstreden figuur, omdat hij zich in zijn werk oordelend uitlaat over de geschiedenis van de staat Israël en het zionisme.

Terugkerend thema in zijn documentaires is het collectieve geheugen, en de manier waarop dat door politiek en media wordt gemanipuleerd. Ironisch genoeg kreeg hij zelf ook verwijten van manipulatie naar aanleiding van een kritische film over het Eichmann-proces (The Specialist, 1999), waarin hij historische beelden bedrieglijk zou hebben gemonteerd.

Eyal Sivan

De zaak speelde hoog op: Sivan werd internationaal uitgemaakt voor antisemiet en ontving diverse doodsbedreigingen. Hoewel hij vervolgens een aantal films buiten Israël maakte ( onder meer I Love You All over het DDR-regime), bleef hij controversiële onderwerpen aansnijden.

In 2002 reisde hij samen met de Palestijnse collega-filmer Michel Khleifi langs de grenzen waarmee Palestina in 1947 door de VN was opgedeeld in twee staten. De emotionele gesprekken die ze onderweg voerden met Joden en Palestijnen staan aan de basis van de film Route 181, Fragments of a Journey in Palestine-Israel, die in 2003 op het IDFA te zien was.

Sivans nieuwe productie Jaffa, The Orange Clockwork is opnieuw een uitgesproken pamflet tegen het zionisme. Centraal staat de Jaffa-sinaasappel, die door opgevoerde historici, schrijvers en andere experts wordt gepresenteerd als symbool van Israëlisch kolonialisme. In de docu is veel historisch beeldmateriaal verwerkt, wat al bij voorbaat voor ophef zorgde, omdat de regisseur tot ongenoegen van zijn critici met overheidssubsidie de staatsarchieven in mocht.


Jaffa, The Orange's Clockwork

Zoals kon worden verwacht, sluiten de films die Eyal Sivan voor zijn top tien uitkoos thematisch nauw aan op zijn eigen werk. Hitler, connais pas gaat over Franse jongeren die twintig jaar na dato de Tweede Wereldoorlog afdoen als een stoffig onderwerp voor hun ouders. In The Memory of Justice worden de vage grenzen van schuld en rechtvaardigheid in oorlogstijd tegen het licht gehouden, en de experimentele film Ici et ailleurs van Jean-Luc Godard begint als propagandafilm in opdracht van de PLO, waar vervolgens een inhoudelijke draai aan wordt gegeven. Verder blijkt Sivan gecharmeerd van Nederlandse documentairehelden als Joris Ivens en Johan van der Keuken.

De complete top tien van Eyal Sivan:

Blind kind, Johan van der Keuken (1964)
Ici et ailleurs, Jean-Luc Godard (1976)
Hitler, connais pas, Bertrand Blier (1963)
Ma’loul, Michel Khleifi (1985)
The Memory of Justice, by Marcel Ophüls (1976)
Moeder Dao, de schildpadgelijkende, Vincent Monnikendam (1995)
Testimonies, Ido Sela ( 1993)
Punishment Park, Peter Watkins (1971)
Philips Radio, Joris Ivens (1931)
S21, La machine de mort khmère rouge, Rithy Panh (2003)