Vogels

In 1938 verruilt violiste Len Howard Londen voor een klein huisje op het platteland. Ze is begin veertig en verlangt naar een leven temidden van de vogels die haar al vanaf haar jeugd zo dierbaar zijn.

Eva Meijer ontdekte bij toeval de vergeten vogelboeken van Howard en richtte met haar biografische roman Het vogelhuis (Cossee) een monument op voor deze vrouw die excentriek was in de beste Britse traditie. Vogels vlogen haar huisje in en uit en poepten doorlopend het meubilair onder, maar kwamen ook op schoot zitten. Een koolmeesje leerde zelfs tellen. Meijer, die zich als filosoof specialiseerde in dierentaal, schetst in sfeervolle beelden het leven van deze vrouw zonder ooit een karikatuur van haar te maken.

Het waargebeurde verhaal dat de Brit Tom Michell in De pinguïnlessen (Thomas Rap) vertelt, is bijna te schattig. Midden jaren zeventig stuit hij, als twintiger met een leraarsbaantje op een Argentijnse kostschool, tijdens een strandvakantie in buurland Uruguay op honderden pinguïns die het slachtoffer werden van een olielek. Allemaal dood, op één na. Michell besluit het beestje schoon te maken en, als het botweg weigert de zee weer in te gaan, mee te nemen.

Als Juan Salvado wordt de vogel het troeteldier van de campus: mascotte van de rugbyploeg, praatpaal voor leerlingen en personeel. En dan brengt hij ook nog het verborgen zwemtalent van een verlegen zorgenkind aan het licht… Zoetig? Jazeker. Maar mede dankzij Michells luchtige, ironische pen evengoed een onweerstaanbaar charmant feelgoodboekje.

Op de grens tussen Engeland en Wales ligt een stuk land waar konijnen, dassen en vossen leven en waar boshyacintjes, sleutelbloemen en veldlathyrus bloeien. Dit is het land van schrijver-boer-historicus John Lewis-Stempel, wiens voorouders zich negenhonderd jaar geleden in deze streek vestigden. Lewis-Stempel is vergroeid met zijn meadow; niets wat er leeft, hoe klein en onooglijk ook, ontsnapt aan zijn liefdevolle aandacht.

In Weideland (AtlasContact) volgt hij van januari tot en met december het leven op, in en onder zijn land. Soms prozaïsch, als hij zijn schapen helpt lammeren of hij de zeis ter hand moet nemen omdat de vingermaaibalk het begeeft, vaker poëtisch, als hij geliefde landschapsdichters als Robert Frost citeert terwijl hij door het gras banjert.

‘In every walk with nature one receives far more than he seeks,’ noteerde natuurschrijver John Muir al. Het is het passende motto van De onsterfelijke nachtegalen (Kleine Uil), de natuurbrieven die Aaldrik Pot en Barbara de Beaufort elkaar gedurende het afgelopen jaar schreven. Hij woont op het zand in Drenthe, zij op de Groningse klei.

Allebei zijn ze zoveel mogelijk buiten, waar ze zich verbazen over smurfblauwe heikikkermannetjes, de geur van duinzand en de ondraaglijke zachtheid van hazendons. Mooie observaties over kleine genoegens maar ook over de jaarlijks terugkerende angst voor die onvermijdelijke donkere dagen. ‘Winter, de tijd dat naar buiten gaan altijd een besluit is, in plaats van een gedachteloze stap door een openstaande deur.

Je zou het aan de lenteachtige titel niet zeggen, maar het lezen van Overal vogelzang (De Geus), de tweede roman van Evie Wyld (1980), vergt een behoorlijk sterke maag. Op pagina één vindt Jake Whyte op haar boerderij op een eiland voor de Britse kust een opengereten schaap dat ligt te dampen ‘als een stoofpotje’.

En de in fragmentarische flashbackhoofdstukken onthulde scènes uit de jeugd in de Australische outback die haar naar deze desolate plek aan het andere eind van de wereld deden vluchten, zijn niet minder gruwelijk. Straatprostitutie, een getroebleerde kidnapper, een huiveringwekkend ontspoorde kalverliefde… Nee, vrolijk word je niet van Wylds wereld. Maar ze bouwt de spanning rond haar zwijgzame vertelster wel razend knap op. Een sfeervol, grimmig, David Vann-achtig boek.