Wat te denken van een historische roman over een beruchte tuchtschool, een modern epos over armoede en racisme in Mississippi, zwarte Victoriaanse gothic of een wervelende avonturenroman over vrijheid en verlossing? Keus te over.
De afgelopen dagen tipten we al een paar langere artikelen over boeken waarin racisme en slavernij een rol spelen. Maar er is natuurlijk nog veel meer over dit thema te lezen.
De jongens van Nickel
Colson Whitehead
Na de spectaculaire, door allegorisch fantasyvuurwerk verlichte achtbaanrit door het slavernijverleden De ondergrondse spoorweg (2017) lijkt de zevende roman van Colson Whitehead (1969) misschien teleurstellend ingetogen. De jongens van Nickel (AtlasContact) vertelt over de zestienjarige Elwood Curtis, een idealistische scholier die onderweg naar zijn eerste colleges aan de zwarte technische hogeschool in Florida een lift krijgt in een gestolen auto, en zo op de tuchtschool Nickel Academy belandt.
Een broeinest van corruptie en sadisme, waar (vooral) gekleurde leerlingen worden misbruikt en vermoord, en waaruit Elwood en zijn cynische lotgenoot Turner moeten zien te ontsnappen. Een overzichtelijk maar o zo indringend verhaal. IJzingwekkende wetenschap: Whitehead baseerde zijn horrorinstituut op historische feiten rond de Arthur G. Dozier School for Boys.
Het lied van de geesten
Jesmyn Ward
Het lied van de geesten (AtlasContact), de tweede roman waarvoor Jesmyn Ward (1977) een National Book Award ontving, is een roadnovel en een spookverhaal tegelijk. De autorit is die van de drugsverslaafde Louise, die met haar puberzoon JoJo en driejarige dochter Kayla vanuit Bois Sauvage, Mississippi naar de Parchman Farm-gevangenis rijdt, waaruit haar echtgenoot binnenkort vrijkomt. De spoken die hun soms hilarisch banale odyssee verstoren?
De geestenverschijningen van Louise’ broer Given en Richie, een jongetje dat decennia eerder in diezelfde strafinrichting stierf. Maar ook de Faulkneriaanse schimmen van armoede, racisme en slavernij, die nooit echt geschiedenis worden. Klinkt pretentieus en gekunsteld? Wards lyrische proza en de vertelstemmen van Louise en JoJo maken het tot een meeslepend, muzikaal epos.
De bekentenissen van Frannie Langton
Sara Collins
Sara Collins was als tiener al dol op Victoriaanse gothic à la Wuthering Heights. Alleen: daar kwam nooit een Jamaïcaanse vrouw zoals zijzelf in voor. Collins zet dat nu zelf spectaculair recht met De bekentenissen van Frannie Langton (Hollands Diep), waarin de titelheldin in 1825 naar Londen komt met haar eigenaar John Langton, een boer met een sinistere rassentheoriehobby.
Langton schenkt haar aan zijn ‘wetenschappelijke’ collega George Benham en diens betoverende, opiumschuivende vrouw Meg, en aan jaar later staat Frances terecht als monsterlijke Zwarte Moordenares van beiden. Had ze een noodlottige black-out? Dat is de thrillervraag waarom haar zogenoemde biecht draait. Een levens-/slavernijverhaal vol huiveringwekkende experimenten, verboden liefde en verraad, dat leest als een pageturner Sarah Waters waardig.
Tussen de wereld en mij
Ta-Nehisi Coates
Wie nu nog niet weet wie Ta-Nehisi Coates is, heeft even niet opgelet. Deze Amerikaanse journalist schreef een geruchtmakend essay in de vorm van een open brief aan zijn vijftienjarige zoon, waarin hij uitlegt hoe het is om op te groeien als zwarte jongen in Amerika. Tussen de wereld en mij (Amsterdam University Press) is een bittere aanklacht, geïnspireerd door het politiegeweld waarmee zwarte Amerikanen dagelijks te maken hebben.
Coates maakt invoelbaar hoe diep de angst geworteld is onder ‘zijn volk’. Hij schuwt grote woorden niet waardoor zijn betoog bij vlagen vermoeiend leest, maar het belang is onmiskenbaar: een zwarte intellectueel die geen hoop en optimisme uitspreekt, maar die de sombere realiteit onder je neus wrijft tot het pijn doet.
Washington Black
Esi Edugyan
Ja, dit is een historische roman over slavernij, maar dan wel een die met geen enkele andere slavernijroman te vergelijken is. De Canadese Edugyan laat haar hoofdpersoon, de elfjarige Washington Black, die op een suikerplantage in Barbados is geboren, al vrij snel ontsnappen aan zijn wrede meester om te ontdekken wat leven in vrijheid betekent.
In het kielzog van een excentrieke ontdekkingsreiziger en uitvinder reist Washington de wereld rond, tot Nova Scotia aan toe. Terwijl hij zijn talenten en de liefde verkent, wordt hij achtervolgd door een premiejager die ontsnapte slaven opspoort. Edugyan schreef volgens The New York Times een van de beste romans van 2018 en werd bovendien genomineerd voor de Man Booker Prize.
De waterdanser
Ta-Nehisi Coates
Het zou niet moeten werken, een grotendeels gruwelijk realistische slavernijroman, waarin het capeloze hoofdpersonage een superkracht bezit. Maar in de debuutroman van Ta-Nehisi Coates, gelauwerd essayist over (de wortels van) Afro-Amerikaanse pijn én auteur van de Marvel Comics-reeks Black Panther, doet het dat wel degelijk.
Hiram Walker heet de held van De waterdanser (Meulenhoff), een in Virginia geboren bastaardzoon van de plantage-eigenaar, die niet alleen een fotografisch geheugen bezit (behálve aangaande de laatste keer dat hij zijn moeder zag), maar ook ‘de Geleiding’, een (water)teleportatievermogen gevoed door traumatische herinneringen en woede. Een fraai symbolisch wapen in deze intelligente, muzikaal geschreven avonturenroman, waarin fantasyelementen verstrengeld raken met historische feiten rond de Ondergrondse Spoorweg. Toni Morrison meets Aquaman. Magische prestatie.