75 jaar na dato zou je toch verwachten dat er steeds minder over te vertellen valt, maar tientallen nieuw verschenen boeken over de Tweede Wereldoorlog wijzen anders uit. Een – verre van representatieve – selectie.

De oogst bestaat ook dit jaar weer uit de laatste nog levende getuigen, oorlogskinderen en hun ouders, Holocaust-overlevenden, oorlogsdagboeken, overzichtswerken – om maar enkele subgenres te noemen. Verhalen over bezetting, vervolging, verzet, overleven en bevrijding.

Oorlogskinderen

Coen Verbraak

In Oorlogskinderen (Thomas Rap) tekende interviewer/programmamaker Coen Verbraak de relazen op van veertien tachtigplussers die in de oorlog kind waren: in de onderduik, met ouders die in het verzet zaten of ‘fout’ waren, in Duitse of Japanse kampen, of als kind van een Duitse soldaat.

Het verhaal van Andreas Landshoff, zoon van uitgever Fritz, is het belangwekkendst, althans vanuit historisch oogpunt.

Wij overleefden

Sytze van der Zee

Omvangrijker en diepgravender is Wij overleefden (Prometheus) van Sytze van der Zee, dat de herinneringen aan de Duitse bezetting van niet minder dan 72 hoogbejaarde geïnterviewden bevat, per oorlogsjaar gerangschikt met het oog op historische authenticiteit.

Zo trekken de Duitse inval, de jodenvervolging, het verzet en de Hongerwinter, willekeur, terreur en ondrukking aan de lezer voorbij.

Diamantkinderen

Bettine Siertsema

Omdat de nazi’s een eigen diamantindustrie wilden opzetten, bleef een groep in die branche werkzame Amsterdamse Joden met hun gezinnen lange tijd ongemoeid, tot ze in 1944 alsnog naar Bergen-Belsen werden gedeporteerd en omgebracht.

Vijtig kinderen echter overleefden het, dankzij ‘Schwester Luba’. Bettine Siertsema vertelt hun verhaal in Diamantkinderen (Verbum Holocaust Bibliotheek).

Terug naar Birkenau

Ginette Kolinka

Samen met haar vader, broer en neef werd Ginette Kolinka in 1944 naar Auschwitz-Birkenau gedeporteerd. Ze overleefde het als enige, stond na de oorlog in Parijs op de markt en vertelde over haar oorlogservaringen aan schoolkinderen.

Als 94-jarige schreef Kolinka in kort bestek alsnog op wat ze in Auschwitz heeft gezien en doorgemaakt: Terug naar Birkenau (De Arbeiderspers).

Op verzoek van hare majesteit

Frans en Tamara Becker

‘Verzetsman van het eerste uur’, aldus partijgenoot Willem Drees over Wiardi Beckman, naamgever van het wetenschappelijk bureau van de PvdA. De Nederlandse regering in ballingschap wilde hem naar Londen halen, maar dat mislukte jammerlijk.

Frans en Tamara Becker schreven zijn biografie: Op verzoek van hare majesteit (Boom). Wiardi Beckman stierf in 1945 in Dachau.

Acht dagen in mei

Volker Ullrich

Net als destijds zijn collega-Hitlerbiograaf Joachim Fest deed in Der Untergang, beschrijft Die Zeit-journalist en historicus Volker Ullrich het einde van het Derde Rijk in Acht dagen in mei (De Arbeiderspers), ofwel de laatste week van het naziregime na Hitlers zelfmoord.

Berlijn capituleert, vernietiging alom, een hausse aan zelfmoorden, de laatste dodenmarsen, de KZ’s worden bevrijd en de jacht op hoge nazi’s begint.

Inges oorlog

Svenja O’Donnell

Tijdens een verblijf in Kaliningrad belde de Britse journaliste Svenja O’Donnell spontaan haar Duitse grootmoeder op die zestig jaar geleden uit toenmalig Königsberg had moeten vluchten.

Eindelijk deed Inge haar lang verzwegen pijnlijke relaas en reconstrueerde O’Donnell de familiegeschiedenis in Inges oorlog - Het verhaal van een gewone vrouw in Oost-Pruisen. (AtlasContact).