Ze overdreven dit keer niet. Joe Speedboot is een heerlijk, meeslepend boek, wervelend maar nooit duizelingwekkend - daar zijn de zinnen te goed en te helder voor. Het boek barst van de zinnen waarin het plezier en de gedrevenheid van de auteur voelbaar zijn.
Toen Joe Speedboot van Tommy Wieringa uitkwam in 2005, boksten recensenten tegen elkaar op om hun enthousiasme uit te drukken. ‘Denderend, zinderend, wervelend, swingend, avontuurlijk, heerlijk, wonderlijk. memorabel, gelukkigmakend, meeslepend, boeiend, betoverend, om verliefd op te worden.’
Ook het vertelperspectief is ijzersterk. Hoofdpersoon Fransje ontwaakt na een ongeluk uit een coma van 220 dagen, kan niet meer praten en alleen zijn rechterarm nog bewegen. “Dit is de stand van zaken: ik, Fransje Hermans, één functionele arm met veertig kilo lam vlees eraan. Ik heb er weleens beter voor gestaan.”
Hij woont in het fictieve maar toch herkenbare Lomark, een dorp waar je wordt wat je vader is. Een dorp waar je zelden aan ontsnapt en waar niemand groot durft te dromen of daar zelfs maar aanleg voor heeft. In dat dorp komt Joe Speedboot wonen of liever gezegd: binnendenderen, en hij zet het leven in deze biotoop totaal op zijn kop.
Fransje raakt gefascineerd door de jongen Speedboot, die niet bang is, bommen maakt en een eigen vliegtuigje bouwt. Joe Speedboot, de ‘wakkerstamper’ geeft zijn nieuwe vrienden het idee dat ze kunnen uitbreken uit het leven dat hen te wachten staat en ze worden door Speedboot jongens van geluid en beweging.
Fransje beschouwt dit alles vanuit zijn rolstoel. “Ik zorg er wel voor altijd in beweging te zijn, koersend en loerend: de eenarmige bandiet met zijn bionische ogen. Niets ontgaat hem, hij geeft zijn ogen goed de kost.” Met die ene werkende arm kan Fransje veel meer dan hij voor mogelijk hield. Hij gebruikt hem om wat hij ziet op te schrijven, het glas te heffen, arm te worstelen. Maar ook om de vrouw op te tillen die een rol speelt in de hoofden en lijven van drie van de vier vrienden. Ze toont, ietwat verrassend, seksuele interesse in hem.
Uiteindelijk wordt niemand wat hij gehoopt had. Hoofdpersonen trouwen om de verkeerde reden met de verkeerde persoon, sterven, vertrekken gedesillusioneerd, drinken te veel.
Toch laat het boek je achter met het idee dat je iets gaafs hebt meegemaakt. Voor wie, en wie doet dat niet, zich zijn eigen vormende jaren nog goed herinnert is het verhaal ondanks alle fantastische wendingen toch erg nabij.
Voetballer en international Marten de Roon vertelde eens in een interview dat Joe Speedboot een van zijn favoriete boeken is. Misschien is het een idee als hij, enigszins in navolging van Manchester United-voetballer Marcus Rashford, dit boek uitdeelt onder middelbare scholieren. Omdat dit zo’n verhaal is dat de ‘nog niet geraakten’ het geschenk van het leesplezier kan geven.
Brommer op zee Boekenclub
De boekenclub van Brommer op zee behandelt iedere maand een nieuw boek. Een Nederlandse of Vlaamse auteur begeleidt de lezers door middel van opdrachten door zijn of haar roman heen. Deze maand: Joe Speedboot van Tommy Wieringa.
► naar de boekenclub