Recensenten en columnisten onthaalden het debuut van Sofie Lakmaker met het enthousiasme van voetbaljournalisten. Ze is die drieste buitenspeler die egoïsme wordt verweten, maar je vergeeft het haar door haar jeugdigheid en zichtbaar talent.
Het doet denken aan de gretigheid waarmee voetbaljournalisten reageren wanneer een jonge voetballer succesvol debuteert. Ze duikelen daarna meteen over elkaar heen om hem de nieuwe Cruijff, Davids of Bergkamp te noemen.
Het gevoel dat hèt weleens kan gebeuren en dat jij daar vanaf het begin bij was, heeft iets verslavends onder voetballiefhebbers. Met Sofie Lakmaker gebeurde iets soortgelijks toen zij het literaire veld op kwam draven met haar debuut De geschiedenis van mijn seksualiteit.
Mensen op gymnasia in Amsterdam-Zuid krijgen wel heel erg het idee mee dat hun stem mag worden gehoord. Iets van mijn toon is het gevolg daarvan, van comfort.
Een debuut waarin ze met humor en rake typeringen haar leven als jonge vrouw beschrijft, haar worsteling met geaardheid, liefde en seks, met de man/vrouw verhouding, haar liefde voor voetbal en de dood van haar moeder. En waarin ze nietsontziend is over exen en enkele bekende Nederlanders. Met een brutaliteit die je verwacht van voetballertjes op de pleintjes van dichtbevolkte wijken, waar leeftijd geen rol speelt alleen talent.
Lakmaker groeide niet op rond dit soort pleintjes, maar in het gegoede deel van Amsterdam. Een omgeving waar veel succesvolle jonge schrijvers van nu opgroeiden of naar school gingen. Lakmaker zegt hier zelf over in een interview met De Volkskrant: ‘Mensen op gymnasia in Amsterdam-Zuid krijgen wel heel erg het idee mee dat hun stem mag worden gehoord. Iets van mijn toon is het gevolg daarvan, van comfort.’
Recensenten en columnisten onthaalden haar debuut met het enthousiasme van voetbaljournalisten. Ze werd Jan Cremer genoemd. Salinger, Grunberg, Giphart. Ik appte een vriend dat ze het Amsterdamse zusje was van Alison Poole, de ik-persoon van Story of My Life van Jay McInerney, net als Lakmaker en Holden Caulfield een jong, wijsneuzig persoon uit een bevoorrecht milieu. Meer in de tegenwoordige tijd doet haar boek denken aan scherpzinnige series als Fleabag en Feel Good, waarin jonge vrouwen hun weg zoeken in de omgang met liefde, trauma’s en seksualiteit.
Het is na een debuut, net als bij voetballers, moeilijk te overzien wat iemands potentie precies is en je moet voorzichtig zijn in het maken van vergelijkingen. Bij Lakmaker kun je er in ieder geval niet omheen dat ze een eigen toon heeft. Ze is die drieste buitenspeler die soms egoïsme wordt verweten, zo’n speler die niet goed naar medespelers kijkt. Maar je vergeeft het haar door haar jeugdigheid en zichtbaar talent.
Je ziet leegtes maar ze zijn er niet, en je voelt afwezigheid maar die is er niet -nog niet echt althans, en daarom zwijgt iedereen er ook zo onophoudelijk over.
Ze ontroert ook, bijvoorbeeld als ze omschrijft hoe ze de leegte al voelt nog voordat haar terminaal zieke moeder overleden is: “Je ziet leegtes maar ze zijn er niet, en je voelt afwezigheid maar die is er niet -nog niet echt althans, en daarom zwijgt iedereen er ook zo onophoudelijk over.” En zeer pijnlijk is het als ze schrijft dat ze haar ouders vertelde over haar gesprekken met de VU om meer jongen te worden dan meisje: “Weet je wat mijn ouders deden? Ze deden gewoon alsof ik het niet gezegd had.”
Lakmaker zou het liefste Kluivert willen zijn. En ze doet enigszins aan hem denken. Het lijkt soms heel achteloos wat ze doet, maar ze is duidelijk meester over het woord.
De boekenclub van Brommer op zee behandelt iedere maand een nieuw boek. Een Nederlandse of Vlaamse auteur begeleidt de lezers door middel van opdrachten door zijn of haar roman heen. Deze maand: De geschiedenis van mijn seksualiteit met Sofie Lakmaker.