Radiomaker en podcastvirtuoos Tjitske Mussche (1982) volgt Jeroen van Kan op en gaat afwisselend met Carolina Lo Galbo VPRO Boeken presenteren. Niet lang, want het programma verdwijnt.

Voor alle zekerheid, je weet dat Boeken verdwijnt?
‘Jazeker. Bij de screentest wist ik dat nog niet, nu wel.’ 

Oké, goed. Televisiepresentator, dat moet je droombaan zijn.
‘Wil je het heel eerlijk weten?’

Ja.
‘Ik had geen enkele ambitie om op televisie te komen en heb ook getwijfeld of ik wel een screentest moest doen. Ik houd erg van radio en podcasts maken en had een heel druk jaar met onder meer de podcasts Ongesigneerd en Van Gogh belicht: de brieven plus het podcastfestival Oorzaken, waarvan ik een van de organisatoren was. Wilde ik wel televisiepresentator worden? Maar goed, ik vond het ook een eer om gevraagd te worden en was best benieuwd hoe zo’n screentest ging. Pas toen ze daarna belden of ik het wilde doen, hoorde ik dat het programma over vier maanden ophoudt en ik dacht…’

Daar ben ik mooi ingetuind. 
‘Nee integendeel! Ik dacht: dat verandert de zaak, want dan heb ik vier maanden om het gewoon te proberen. Perfect. Een leerschool die precies past. Ik heb Nederlands en literatuurwetenschap gestudeerd en voor de radioprogramma’s De avonden en Nooit meer slapen en voor de VPRO Gids heb ik al veel schrijvers geïnterviewd. Tijdens mijn vakantie werd ik ook steeds enthousiaster. Wat is er leuker dan boeken lezen en spreken over het schrijven? En dan vergeet ik maar even dat er heel veel mensen meekijken.’

Tjitske Mussche en Caroline La Gabo

Je hebt geen ervaring op televisie, wel op de radio. Wat is het verschil?
‘Op de radio heb ik wel wat live-interviews gedaan, maar meestal nam ik gesprekken vooraf op of ik ging op reportage. Lange interviews monteerde ik dan tot korte items, met muziek en een voice-over. Daardoor kun je fouten en minder charmante uitspraken aardig wegmoffelen. Dat kan straks niet meer. In die vijftien minuten op tv moet het gebeuren. Ik moet nu met de billen bloot.’

Het is niet alleen dat je foutjes niet kunt wegmoffelen...
‘Ze blijven ook voor eeuwig...’

Aan je kleven? 
‘Nee, ik wilde zeggen dat ze op televisie worden uitvergroot. Carolina vertelde mij dat dit heel erg meeviel. Het ergste wat haar was overkomen was dat ze kutdorp in plaats van kustdorp had gezegd. Dat heeft Dumpert gehaald. Laten we hopen dat het bij dat soort dingen blijft.’

Met Wim Brands en Jeroen van Kan heb je prominente voorgangers. Nu ga jij op hun stoel zitten.
‘Ik ga op mijn eigen stoel zitten en ben Tjitske. Geen Wim, Jeroen of Carolina. Er zal vast veel op mij aan te merken zijn en ik zal dingen weer anders doen die kijkers ook leuk vinden, hoop ik.'

Het spannendste vind ik dat ik er geen papiertje bij mag houden. Wat nou als ik een black-out krijg?

Veel tijd om bij te leren krijg je niet.
‘Dat is jammer. Het zijn acht afleveringen met in totaal zestien schrijvers. Aan de ene kant is dat fijn, want dan kan ik mooi nadenken of ik dit echt wil. Anderzijds is het een korte tijd om jezelf te bewijzen. Men gaat mij afrekenen op die acht. Radio is informeler, daar kun je soms iets uitproberen en is het niet zo erg als het een beetje ontspoort. Dat maakt het ook intiemer. Ik hoop dat ik dit intieme gevoel op televisie kan vasthouden en dat mijn gasten de camera’s vergeten. Het spannendste vind ik dat ik er geen papiertje bij mag houden. Het idee is dat je dan beter luistert, wat waarschijnlijk ook zo is. Maar wat nou als ik een black-out krijg en niet meer weet wat ik moet vragen? Misschien plak ik wel een spiekbriefje achter de stapel boeken op tafel.’

Je hebt Nederlands gestudeerd.
‘En literatuurwetenschap. Ik heb van kinds af aan veel gelezen. Op mijn middelbare school was veel aandacht voor literatuur en creatieve vakken. Na mijn eindexamen twijfelde ik over de kunstacademie en ik wilde weg. Gewoon weg. Dus googelde ik “weg”, “kunstacademie” en “buitenland” en zo belandde ik op een Finse kunstschool. Een folkhögskola, midden in de bossen op een eilandje tussen Finland en Zweden. Daar spraken ze Zweeds.’

Klinkt verschrikkelijk.
'Ik vond het geweldig en dacht echt dat ik het paradijs had gevonden. De hele dag lessen in dans, beeldhouwen en schilderen. Fantastisch. Maar na dat tussenjaar trok de literatuur toch meer. Ik ging Nederlands en literatuurwetenschap studeren en werkte daarnaast bij Perdu, een poëziecentrum in Amsterdam. Daar organiseerde ik literaire avonden. Na een semester in Stellenbosch, Zuid-Afrika, schreef ik een scriptie over Disgrace [In ongenade, red.] van Coetzee en over Agaat van de Zuid-Afrikaanse Marlene van Niekerk. Twee scripties over de verhouding zwart-wit in het postapartheidstijdperk. Daarna deed ik een master journalistiek.’

Ik googelde “weg”, “kunstacademie” en “buitenland” en zo belandde ik op een Finse kunstschool.

Wat ben je nu aan het lezen?
‘Voor de eerste opname van Boeken lees ik de nieuwe roman van Maarten ’t Hart en de biografie van Susan Sontag door Benjamin Moser. Maar ik heb net heel lang vakantie gehad en heb toen een paar klassiekers van mijn bucketlist gelezen. Onder meer Anna Karenina van Tolstoj. Nogal een pil die best wat dunner had gekund, maar wat een sterke karakterbeschrijvingen en grappige scènes. Ik heb een brede smaak, zolang de stijl maar goed is. De plot maakt me eigenlijk niet zo veel uit, die onthoud ik vaak ook slecht.’

Ten slotte…
‘Wat trek je aan?’

Nee. Vertel ons waarom we naar een programma moeten kijken dat verdwijnt?
‘Het zijn de laatste maanden waarin je nog wekelijks de mooiste boeken gepresenteerd krijgt op televisie. Ik zou zeggen: grijp je kans en geniet er nog vier maanden van. Nu kan het nog.’