Interview met Amy Bloom over Witte huizen

Als er überhaupt al over haar werd nagedacht,’ zegt ze over Lorena Hickok (1893-1968), de historische figuur en vertelster van haar vierde roman, Witte huizen, ‘dan werd ze lang gezien als het zielige lesbische sleepbootje dat achter het cruiseschip De Roosevelts aan tufte. Die arme “Hick”, hopeloos verkikkerd op de onbereikbare Eleanor Roosevelt.’ 

Nou, glimlacht Amy Bloom (1953), wie de ruim drieduizend brieven las die de twee elkaar schreven, te raadplegen in de Roosevelt Library, weet: ‘Het is lachwekkend om dit “gewoon een vriendschap” of een onbeantwoorde liefde te noemen. Die brieven zijn gepassioneerd en laten weinig aan de verbeelding over. Natúúrlijk hadden deze vrouwen een liefdesrelatie.’

In de vier jaar dat ze geliefden waren, woonde Hickok zelfs deels in het Witte Huis, waar de verhouding geen geheim was voor meneer Roosevelt en zijn presidentiële staf. Des te opmerkelijker dus dat het verhaal, waarop Bloom stuitte tijdens de research voor haar vorige roman, Wij geluksvogels (2014), pas in 1992 in de Amerikaanse geschiedschrijving terechtkwam, toen Blanche Wiesen Cook erover schreef in het eerste deel van een biografisch drieluik over de first lady. ‘En aanvankelijk werd ze daarom verketterd. Hoe dúrf je dat te beweren over het icoon Eleanor

Roosevelt, was de teneur. Met daarbij nog de insinuatie dat Cook, omdat ze zelf lesbisch is, achter elke boom een lesbienne zag. De geaccepteerde versie was dat Franklin ooit, toen ze in 1918 ontdekte dat híj een affaire had met haar goede vriendin en privésecretaresse Lucy Mercer, Eleanors hart brak, waarna ze haar verdere seksloze leven wijdde aan de goede zaak. ‘All sacrifice, martyrdom and progressive causes.’ Een beeld dat Bloom altijd nogal ongeloofwaardig vond. ‘Na het lezen van die brieven was er de verbijstering: hoe hebben ze dit in vredesnaam stil weten te houden? Hoe moet het voor Lorena hebben gevoeld om letterlijk uit de negatieven van familiefoto’s te zijn weggesneden? Te zijn uitgewist?’

Haar ‘affiniteit met ongehoorde stemmen’ is één reden dat ze in Witte huizen, waarin tijdens een gedeeld weekend in 1945 wordt teruggekeken op hun levens en romance, juist Hickok aan het woord laat. ‘En als romanschrijfster bood zij me bovendien veel meer ruimte. Vanuit de schaarse biografische feiten kon ik mijn eigen personage scheppen.’

Een vrouw met een stoere, geestige stem wier levensloop ruim voordat ze haar grote liefde ontmoette al hoogst opmerkelijk was. ‘Haar straatarme jeugd in South Dakota, met een vader die haar verkrachtte en een moeder die vroeg overleed… Daarna met haar tante Ella naar Chicago, waar ze in recordtempo de middelbare school doorliep, om in Milwaukee haar eerst krantenbaantje te krijgen als societyredactrice, en vervolgens uit te groeien tot een beroemd verslaggeefster. Iemand die schreef over misdaad, sport en politiek. De allereerste vrouw van wie een artikel op de voorpagina van The New York Times stond.’

Een prachtcarrière die ze opgaf om bij Eleanor te  kunnen zijn, knikt Bloom. ‘Dat deed me denken aan zo’n moment in een horrorfilm waarop het domme blondje zegt: “Wat is dat voor raar geluid in de kelder? Ik ga maar eens kijken…” Je wilt roepen: “Nee, nee, doe het niet!” Maar soms brengen mensen nu eenmaal offers voor elkaar. En wat het verteerbaar maakte: later in haar leven werd ze een succesvol non-fictieschrijfster.’

Interessant is Hicks genuanceerde blik op het presidentiële paar. ‘Dat de Roosevelts een enorme en positieve invloed op de vs hebben gehad, staat buiten kijf. Ik zou er heel wat voor geven om anno 2018 mensen in het Witte Huis te zien die zich elke dag afvragen: hoe kan ik mijn land dienen en vooruithelpen? Maar vaak wordt vergeten hoe ongelooflijk bevoorrecht ze waren. We hebben het over leden van een oude, steenrijke familie, die nooit zelf een raam hebben gezeemd of een maaltijd hebben klaargemaakt…’

En wat haar relatie met Franklin betreft: ‘Hij was de rivaal die alle troefkaarten in handen had. Iemand die glashard kon liegen, mensen graag provoceerde en genadeloos zijn doelen nastreefde. Maar evengoed denk ik dat ze hem bewonderde om zijn idealistische toewijding en genoot van zijn charme. Zoals hij haar ook mocht en respecteerde.’ 

Samengevat in één citaat: ‘Hij was de grootste president van mijn leven en elke dag een klootzak.’

Maar het indrukwekkendst is toch de intieme manier waarop Bloom die ‘middle-age love affair’ tot leven wekt. ‘Ik ben een groot voorstander van tweeëntwintigjarigen die onbekommerd stapelverliefd worden, maar ik ben ook geïnteresseerd in de lange termijn. In hoe het is om die roes van verliefdheid te voelen, terwijl je je bewust bent van je eigen sterfelijkheid.’

Met als misschien wel extra romantisch element dat de geliefden geen klassieke schoonheden zijn. ‘Ik beschouw ze niet graag als onaantrekkelijk, maar ze zijn niet erg geschikt om mannenblikken te trekken. En je krijgt ook niet het idee dat ze moeite doen om uitgesproken vrouwelijk te ogen. Wat ze voor elkaar betekenen en hoe mooi ze elkaar vinden, is niet gebaseerd op uiterlijkheden.’

Dat het liefdesvuur doofde, daar heeft Bloom mee geworsteld. ‘Ze eindigen niet samen op een veranda, in twee schommelstoelen en dezelfde gebreide vesten, zoals ik ze graag had gegund. Maar ze hielden wel altijd contact en hebben volgens mij nooit spijt van hun relatie gehad. Het was een grote, transformerende liefde, voor hen allebei. And maybe that’s as good as it gets.’