Op een veel gebruikte foto van Garth Risk Hallberg draagt hij een beige v-halstrui over een rood geruit overhemd. Hij oogt jongensachtig mager en ook een beetje verlegen. Interviews wilde hij pas geven na verschijning van zijn boek, maar inmiddels is wel bekend dat hij het meer dan duizend pagina’s tellende City on Fire ’s ochtends tussen half zes en half negen heeft geschreven. Gedurende de zeven jaar dat hij eraan werkte, hield Hallberg er serieus rekening mee dat het boek nooit zou worden uitgegeven. Totdat de Amerikaanse uitgeverij Knopf eind 2013 twee miljoen dollar op tafel legde, waarmee City on Fire de duurst betaalde debuutroman aller tijden werd.
Steeds vaker verschijnen romans in vertaling die de zevenhonderd pagina’s te boven gaan. Vooralsnog spant Knausgårds Vrouw met 1207 pagina’s de kroon. De Hele Dikke Roman is aan een opmerkelijke opmars bezig.
investering
Op 30 oktober verschijnt Stad in brand, de Nederlandse vertaling van dit kolossale epos (1088 pagina’s) dat zich afspeelt in het New York van de jaren zeventig. Een boek dat door de Engelse uitgever niet met andere boeken wordt vergeleken, maar met de dvd-box van een nieuwe hbo-serie. Inmiddels draait de publiciteitsmachine op volle toeren, want de investering moet wel worden terugverdiend.
De Hele Dikke Roman is aan een opmerkelijke opmars bezig. Denk aan Eleanor Catton, die in 2013 de Man Booker Prize won met Al wat schittert (832 pagina’s). Dat verscheen in hetzelfde jaar als Het puttertje van Donna Tartt (925 pagina’s). Recent succes was er voor de Jamaicaanse schrijver Marlon James, met Een beknopte geschiedenis van zeven moorden (719 pagina’s), een van de genomineerde titels voor de Man Booker.
De kosten van het uitgeven van een Hele Dikke Roman beginnen met de aankoop van de rechten. Bij een hype als rondom het boek van Hallberg is gecreëerd, is dat algauw een aanzienlijk bedrag. Dan volgt de vertaling, waarvoor het tarief 6,4 eurocent per woord bedraagt. Dat betekent dat je met een boek van rond de duizend pagina’s over de twintigduizend euro uitkomt. Tel daar de papierkosten en het marketingbudget bij op en je hebt een behoorlijke investering.
Waarom gokken uitgevers in deze barre tijden toch op zo’n dik paard? Zijn er wel voldoende lezers voor romans van duizend pagina’s?
‘Natuurlijk is het in deze tijd van ontlezing een risico om zo’n dik boek uit te geven, maar door de kwaliteit van het verhaal kwam het niet eens bij ons op om het niet te doen,’ vertelt Stijn de Vries van uitgeverij Lebowski waar Marlon James verscheen. ‘Ik werd volkomen van de sokken geblazen door dat boek.’
leescomfort
De problemen bij het uitgeven van zo’n dik boek zijn vooral van praktische aard. De Vries: ‘De Amerikaanse uitgever van James heeft van dat hele dunne, bijna doorschijnende papier gebruikt. Dat doet ons iets te veel aan bijbels denken, dus wij hebben voor dikker papier gekozen. Toen het boek van de drukker kwam, bleken er precies acht in een doos te passen. Dat maken we hier niet vaak mee. Je vraagt wel wat van de lezer, maar het grote voordeel is dat je over zo’n dik boek nooit negatief kunt zijn, want het heeft een deel van je leven gekost om het te lezen.’
Eigenlijk kan hij maar één nadeel bedenken: ‘Op een gegeven moment worden je armen een beetje moe van het gewicht.’
Ook bij uitgeverij De Geus kennen ze dit probleem. Vrouw, het zesde deel in Knausgårds Mijn strijd-serie, telt 1207 pagina’s. Er is wel overwogen het boek in twee banden uit te geven, zegt redacteur Nele Hendrickx, maar vanwege de opbouw kon dat gewoon niet. ‘We zijn lang bezig geweest met uitzoeken hoe we het leescomfort zo groot mogelijk konden houden.’
opgaan
Normaal gesproken is het een groot risico om een boek van dit formaat uit te brengen, maar in dit geval maakt Hendrickx zich weinig zorgen. ‘Alle lezers leven toe naar dit boek. In dit deel blikt hij terug op het hele experiment. Het is een hoogtepunt.’
Jessica Nash, die voor uitgeverij AtlasContact Stad in brand aankocht, heeft geen seconde getwijfeld of ze het wel moest doen. ‘Je leest een boek, je bent op slag verliefd en je wilt het uitgeven. Op dat moment ben je niet bezig met de pijn en het leed die daarmee gepaard gaan. Voor ons is het grootste probleem dat we zo snel mogelijk na de Engelse editie met onze vertaling in de winkel willen liggen. Dus maken Niek Miedema en Harm Damsma, de allerbeste vertalers die er in Nederland te vinden zijn, krankzinnige uren om dit af te krijgen.’
Nash is niet bang dat de 1088 pagina’s die Stad in brand telt lezers zullen afschrikken. ‘Dik is weer in. In dikke romans kun je net zo intensief wonen en opgaan als in een televisieserie. Eigenlijk is het nog mooier, want je kunt je fantasie de vrije loop laten. Dit boek is de dvd-box van je favoriete serie waarvan je niet wist dat het je favoriete serie zou worden.’