Bezoekers van de Franse editie van Literaturfest werden getrakteerd op een avond met de spraakmakende gasten Heleen van Royen, Spinvis, Herman Koch en Bas Heijne. Spraakmakend? Wat is dat nog tegenwoordig? Nou, een boek over necrofilie, bijvoorbeeld.

Saskia zegt:
 
Boek van de avond: De kaart en het gebied – M. Houellebecq
Beste boekpromotor: Spinvis
Dieptepunt: de pilaar voor mijn zicht 
Meevaller: Heleen van Royen 
 
Het format van Literaturfest is altijd hetzelfde: Toine ligt op het podium in bad te lezen. De gespreksleiders presenteren zich als mannen zonder enige kennis van zaken, wat helemaal niet waar is, en elke gast betreedt onder oorverdovende muziek het podium (de fleecetrui van Herman Koch stak er flets bij af). Ze bespreken hun lievelingsboek. Met Bas Heijne wordt er dan nog even een podcast opgenomen, wat ze ook gewoon thuis hadden kunnen doen, maar applaus van het publiek tussendoor praat lekkerder. Ten slotte kan de bezoeker zijn hoofd weer legen met behulp van wat wijn, whiskey of amaretto.
 
Met de openingszin ‘Wie is er wel eens in Frankrijk geweest? Ah! Een goed geïnformeerd publiek’ brengt praatjesmaker Ernst-Jan Pfauth de schwung al gauw in de avond. Toch gaan de toehoorders pas echt op het puntje van hun stoel zitten als de sexy ‘koningin van de selfie’ Heleen van Royen haar entree maakt. Met schorre stem bespreekt zij De kaart en het gebied van Houellebecq, een achternaam die ik nog altijd moeilijk over mijn lippen kan krijgen omdat ik me dan een snob voel. 
 
Heleen heeft bewondering voor de Franse schrijver, die zijsprongetjes maakt die zij in haar boeken nooit aan zou durven. Neem nu de zin: ‘Zwitsers beton was onvergelijkbaar veel beter van kwaliteit dan Pools, Indonesisch of Malagassisch beton’ – Malagassisch? Ze had Houellebecq naar aanleiding van dit boek gevraagd of het wel goed met hem ging. Heleen herkent namelijk de in dit boek beschreven moeilijkheden om je te hechten in relaties wanneer je ouders allebei een eind aan hun leven hebben gemaakt, maar gelukkig heeft ze nu toch besloten om in de liefde te geloven (breaking news?). Het bleek niet zo goed met Houellebecq te gaan overigens, zijn hond was dood.
 
Presentator Toine was afgelopen week ziek, en de keus van zanger Spinvis (‘Noem me maar Erik. Oh nee, toch Spinvis’) maakte de conditie van zijn maag niet stabieler. De necrofiel van Gabrielle Wittkop is horror en pornografie in één, en als je het leest word je gedwongen je gruwelijke dingen voor te stellen. Godzijdank vergeet je het beeld van een man die seks heeft met een babylijkje meteen weer als Spinvis begint te zingen.
 
Van het gesprek met Bas Heijne over diens boekkeus Dora Bruder heb ik vooral onthouden dat de schrijver Patrick Modiano twee meter lang is. Voor de rest praatten de heren presentatoren een beetje door elkaar heen. Herman Koch bleek eruit te zien als een doodgewone man, en zei over F van Daniël Kehlmann dat de stijl mooi was, maar dat het wel een boek was waarvan je een beetje ging mompelen. Ze mompelden nog even door.
 
Het waren waardige gasten, maar het afsluitende onderdeel waarbij je een baguette of een croissant moest nadoen, er confetti uit de lucht kwam en iedereen een gratis boek kreeg was natuurlijk het leukst. En daarna kon je geheel in teken van dat boek – De autonauten door Cortázar en Dunlop – je hoofd door een gat van een kartonnen auto steken en een foto maken, of wat drinken. Prima avond dus.
 
Literaturfest is voor ieder wat wils: voor wie de boeken heeft gelezen zijn de gesprekken een feest der herkenning. Wil je de boeken nog lezen, bereid je dan maar voor op flink wat spoilers (‘op het eind gaat iedereen dood’). En interesseert het je allemaal niet zo, dan blijft nog altijd het aapjes kijken over. En de naakte Toine in het bad. 
 
Joris zegt:
 
Boek van de avond: De necrofiel van Gabrielle Wittkop
Beste boekpromotor: Spinvis
Dieptepunt: 420 gratis boeken uitdelen op 430 mensen, en ja, ik zat bij de laatste tien
Meevaller: Heleen van Royen

Om te vieren dat de notoire rokkenjager en Franse president François Hollande afgelopen week een bezoek bracht aan ons land, was deze Literaturfest een speciale ‘Franse editie’. Met Franse chansons bij binnenkomst, grote hoeveelheden wijn en alleen maar boeken van Franse schrijvers: Michel Houellebecq, Patrick Modiano, Gabrielle Wittkop en Daniël Kehlmann. Aan die laatste is overigens niks Frans – hij komt ook niet uit de Elzas zoals een van de presentatoren wist te melden, of München moeten in de Elzas liggen – maar ach, zijn boeken zijn behoorlijk populair in de Franse vertaling.

Bij aankomst in De Rode Hoed stond ik al meteen tussen de cultureel onderlegde, goed gekapte en strak geklede jongeren. Sommige mensen twijfelen aan het bestaan van de hipster, omdat niemand er voor uitkomt een hipster te zijn, maar het publiek van dit literaire evenement toont aan dat de hipster nog lang niet op zijn retour is. Het was mijn eerste keer Literaturfest en ik kwam binnen met de zin: ‘Als het goed is moet ik ergens op de gastenlijst staan.’ Dezelfde regel waarmee Spinvis halverwege de avond in zijn muzikale intermezzo een van mijn favoriete nummers van zijn laatste cd begon, 'Club Insomnia'.  

Het fijne aan Literaturfest is dat de literaire discussies bijna nooit vervallen tot hol pretentieus geneuzel, terwijl dat gevaar wel altijd op de loer ligt. Herman Koch was zich hier ook uitstekend van bewust en riep meerdere malen dat hij iets te veel op zijn oude leraar Nederlands begon te lijken. Vooral toen de inhoud van het boek F van Daniël Kehlmann werd verduidelijkt aan de hand van een infographic. Koch: ‘Hebben we het volgende uur Duits?’.

Slechts in de bespreking van het boek Dora Bruder van Patrick Modiano, over een in de oorlog verdwenen meisje, vlogen de mannen soms een beetje uit de bocht. Ernst-Jan Pfauth vond het een nobel doel om een meisje als Dora Bruder uit de vergetelheid te trekken, maar was zelf ondertussen hard bezig een boek uit de vergetelheid te trekken zonder dat echt duidelijk werd waarom. Dora Bruder is ‘een heel feitelijk boekje’, ‘een boek over ontsnapping’ en ‘een mooi monument voor een meisje van wie je nooit de essentie van haar leven zal kunnen begrijpen’. Maar vooral een boek dat eigenlijk nergens meer te krijgen is, behalve op de zolderkamer van een onbekende buurvrouw.

Hoe dan ook, hoogtepunten waren er genoeg deze avond. Bijvoorbeeld toen Spinvis het publiek medeplichtig maakte aan een fantasie over een seksuele badderscene met het ontbindende lichaam van de zesjarige Henri. Of toen Bas Heijne het plot van Dave Eggers’ The Circle een beetje een B-film noemde. O, en de petje-op/petje-af quiz, waarbij het publiek ofwel een baguette ofwel een croissant moest uitbeelden. De volgende keer, met onder andere Micha Wertheim te gast, ben ik er ongetwijfeld weer bij.