Het is weer eens wat anders dan een boekverfilming, wanneer een boek geadapteerd wordt als museum. Het museum Masumiyet Müzesi (Nederlands: Het museum van de onschuld) in Istanbul toont in dozen en kabinetjes wat de personages in de roman gebruikten, droegen, hoorden, zagen, verzamelden en waarover zij droomden. Het laat niet alleen de roman tot leven komen, maar leert ons ook over het leven in Istanbul van tweede helft van de 20e eeuw.
Levensecht worden de personages wanneer je de voorwerpen ziet waarmee zij in verband staan: een oorbel, luciferdoosje of bioscoopkaartje, bijvoorbeeld. Het museum van de onschuld is een verhaal over Kemal, die getrouwd is met de kuise Sibel, maar vlammend verliefd is op Füsun. Ze wordt zijn minnares, maar verdwijnt al gauw uit zijn leven om daarna weer op te duiken als getrouwde vrouw. In het appartement waar hij de kortstondige affaire met haar had verzamelt hij haar spulletjes, om zo een museum op te bouwen van zijn verlangen.
En dat museum kun je sinds 2010 echt bezoeken, zodat de obsessie van Kemal voelbaar wordt. Het museum is intiem en persoonlijk. Een bijzonder concept, omdat de roman en het museum gelijktijdig zijn ontstaan. Vaker zijn er wandeltochten, rondleidingen of exposities naar aanleiding van romans. Dit museum is meer dan dat. Het is een postmodernistisch experiment.
Ter illustratie: op pagina 520 (Engelse versie) is ruimte uitgespaard voor een stempel waarmee je gratis toegang tot het museum krijgt. Verder wordt in de roman van objecten gezegd dat ze te vinden zijn in het museum. Als je er binnenkomt is er een wand waarop Kemal alle 4213 peuken heeft geprikt die zijn geliefde Füsun in acht jaar tijd heeft gerookt. Peuken met lippenstift erop. Bij elke peuk staan historische gebeurtenissen vermeld, en de manier waarop ze zijn uitgedrukt zegt iets over de gemoedstoestand waarin Füsun verkeerde.
Er is ook een wastafel te vinden, in de stijl van de jaren ‘70. Er ligt wat scheergerei op. De wastafel symboliseert het moment waarop Kemal besloot om Füsun ten huwelijk te vragen. Tragisch genoeg zei ze nee.
Zouden er niet meer boeken een eigen museum verdienen? Veel boeken zijn ergens vertegenwoordigd. Zo is het echt bestaande knuffelkonijn als relikwie uit De avonden in het Gerard Revemuseum te vinden, was er in het Meertens Instituut een rondleiding te krijgen voor fans van J. J. Voskuils Het bureau en sinds deze zomer kun je in het Letterkundig Museum naar de tentoonstelling over Het stenen bruidsbed van Harry Mulisch.
Deze verhalen leren ons over het Nederland van vroeger, net als dat Het museum van de onschuld veel zegt over historisch Turkije. Maar zo'n museum dat tegelijk en in samenspel met een roman wordt ontwikkeld, dat bestaat in Nederland nog niet.
We kunnen dus vooralsnog alleen over bestaande boeken dromen: van welk boek zou je graag de betekenisvolle voorwerpen eens met eigen ogen bekijken? Welk plukje haar zou je willen voelen en op wiens krakerige trap zou je willen lopen? Reageer hieronder met het boek waarvan je zou hopen dat er ooit een museum over wordt gemaakt.