In geval van opkomende depressie bezoek ik vaak de Weird Book Room van het literaire tijdschrift The Paris Review. Je leert er dat een boek als ‘Breien met gebalde vuisten’ uit Gummbah’s serie net niet verschenen boeken familie heeft in de werkelijkheid.

Een van mijn favorieten, Oral Sadism and the Vegetarian Personality, tref je hier links aan. Eerst lees de titel, dan zie je het artwork en bij wijze van punchline komt daar de auteursnaam bij. De werkelijkheid herken je aan de onwaarschijnlijkheid, zei Gerard Reve ooit al. Je denkt van doen te hebben met satire, maar het blijkt de makers van al deze boeken ernst. Jammer alleen dat de inhoud niet te raadplegen valt. Het handboek Teach Your Wife to be a Widow is dermate fascinerend dat je het onmiddellijk zou willen lezen. Welke van de eigen sterfelijkheid overbewuste voorloper van doctor Phill heeft zich op dit thema uitgeleefd? En welke lessen heeft hij in petto voor de aanstaande weduwen?
 
Soms draagt een klein scheutje wrangheid bij tot het onbedoeld komisch effect. De foto die het boek How to Live with an Idiot siert draagt alle tragiek van het gekozen thema in zich. Je ziet het leven van deze familie in een flits voor je. Gezin met kindvader. Verschijnt op ouderavonden als verlopen clown, stelt zich verkleed als Gina Lollobrigida voor aan het eerste vriendinnetje van zijn zoon. Besproeid de douane-beambte op de luchthaven met water uit een bloem op de rever. Anwoordt een televisieverslaggever die vraagt hoe de crisis het dagelijks leven ontwricht met “Wing! Bep! Ding!” en draait een pirouette op denkbeeldige kunstschaatsen. Daarna moeten zijn kinderen weer gewoon naar school.
 
Maar het komisch effect kan ook gelegen zijn in het bestreken gebied. Zo bestaat de gids Land Snails and Slugs of Russia and Adjacent Countries, een boek dat is verschenen bij een Bulgaarse uitgeverij en zich mag verheugen in een opmerkelijke belangstelling van de verzamelaar. Een exemplaar kost een slordige honderd dollar. Hier zit het komisch effect in het nauw afgebakende terrein. Handboek Javaanse sierbloemen, De Nederlandse stoeptegel in historisch perspectief, De geleedpotigen van Oost-Timor. Er laten zich moeiteloos boeken verzinnen in het genre. Maar niet-bestaande boeken zijn bij lange na niet zo grappig als echt bestaande. Dat boeken als London Transport Bus Garages Since 1948 of Does God Ever Speak Through Cats? echt bestaan draagt toch bij aan de vreugde. Goed humeur verzekerd, niet alleen vanwege de lach, maar vooral ook omdat er iets merkwaardig troostrijks uitgaat van al deze boeken.
 
Bezoek de Weird Book Room, en als je daarna nog meer wilt zien, kijk dan hier. Ken je zelf ook voorbeelden? Laat het ons weten!