17.07.2013

Wat zegt de manier waarop we ons als toerist gedragen over ons? Ruud Welten onderzoekt het in zijn boek Het ware leven is elders. Hij was te gast bij Maarten Westerveen.

De toerist is een vreemd wezen. Zelf zijn we nooit een toerist. Wij gaan altijd naar plekken die door geen enkele andere toerist ontdekt zijn. En gaan we wel naar een plek waar ons al veel andere toeristen zijn voorgegaan, dan vinden we op die plek altijd dat ene restaurant waar oma nog in de keuken staat en waar uitsluitend de plaatselijke bevolking aanschuift. We willen ons nadrukkelijk onderscheiden van de overige toeristen. Hoe massaler het massatoerisme, hoe meer behoefte aan onderscheid. We zijn voortdurend op zoek naar het authentieke, het echte. Dat dat authentieke vaak gearrangeerd authentiek is, dat maakt ons niet zo veel uit. We zijn erg goed in het onszelf voor de gek houden. In dat kleine Griekse dorpje in de binnenlanden van een eiland dat gemeden wordt door chartervluchten, daar dragen de mensen nog klederdracht. Hun dialect stamt nog uit de tijd van Homerus. Natuurlijk dragen ze die kleren alleen als er een bus langskomt, en natuurlijk wordt die eeuwenoude taal alleen nog gesproken door twee bejaarde vrouwtjes in een bloemetjesjurk van de Griekse Hema, maar wij menen iets echts gezien te hebben.
 
Zo kunnen we natuurlijk nog wel even doorgaan. Vraag is: wat zeggen al die karakteristieken van de moderne toerist over ons? Valt er iets uit af te leiden voor wat betreft de condition humaine? Wie het toerisme vanuit historisch perspectief beziet, ziet in ieder geval hoezeer dat toerisme is veranderd in de loop der jaren. Het begon ooit met de Grand Tour, welgestelde Engelsen die voordat hun maatschappelijke loopbaan begon eerst nog een rondreis door Europa mochten maken. Reizen als tijdverdrijf. Nu is dat reizen als tijdverdrijf voor iedereen binnen handbereik. Onze actieradius is steeds groter geworden. In de jaren vijftig ging het hele gezin nog naar een camping op de Veluwe, daarna volgden de eerste strandsvakanties naar Italie en Spanje, toen de kusten van Griekenland en Turkije, en toen de stranden van Thailand. En steeds weer in de massa op zoek naar dat ene plekje...
 

Filosoof Ruud Welten heeft aan dit onderwerp een boek gewijd. Hij probeert te achterhalen wat ons toeristisch gedrag zegt over ons en de rijd waarin we leven. Zelf verwoordt hij het alsvolgt: 'De moderne toerist is een geglobaliseerde consument, voor wie de wereld klaar wordt gemaakt om door hem bereisd te worden. Zijn verwachtingen: warmte, schoonheid, gastvrijheid, glimlachende mensen, veiligheid en betaalbaarheid; zaken en eigenschappen die bepaald niet vanzelfsprekend zijn in de wereld. Maar als de toerist zichzelf als onschuldige, niet veeleisende reiziger wil kunnen beschouwen, dan betekent dat, dat de wereld zich moet herordenen naar deze consumentenverwachtingen.'

Ruud Welten (1962) is filosoof en doceert aan de Universiteit van Tilburg. Daarnaast is hij lector ethiek aan de Hospitality Business School van de hogeschool Saxion te Deventer. Op weblog Filoblog staat een artikel van zijn hand, eveneens over het thema van zijn jongste boek.

 

Brands met boeken is te besluiteren op vrijdag op Radio 1, van 19:00 tot 20:00 uur.