De Russische dichter Boris Ryzhy, die zelfmoord pleegde op zijn 27ste, wordt beschouwd als de belangrijkste dichter van na de val van het communisme. Documentairemaakster Aliona van der Horst onderzocht het waarom van zijn daad.

Boris Ryzhy (1974-2001) woonde in Jekaterinaburg tussen de Oeral en Siberië, een sombere stad met veel criminaliteit. Hij trouwde jong: Boris was zeventien, zijn vrouw net achttien. Hij werkte overdag als ingenieur, ’s avonds schreef hij zijn gedichten. In de ruige milieus die hij frequenteerde, vertelde hij vaak niet eens dat dichtte. Op zijn zevenentwintigste verhing Ryzhy zich. Hij liet een briefje achter met de tekst: ‘Ik hou van jullie allemaal en dat is geen bullshit.’ Ryzhy is volgens een onderzoek op dit moment de favoriete dichter van 75 procent van de literatuurstudenten in Rusland.

In 2008 maakte regisseur Aliona van der Horst de documentaire Boris Ryzhy (Zilveren Wolf op het IDFA 2008). We zien zijn vrouw, die zegt: ‘Misschien zou hij het nu, achteraf, wel een stommiteit hebben gevonden.’ Bijzonder zijn ook de beelden van zijn zoon, die sprekend lijkt op de jonge Ryzhy en nu vijftien is. Eerst zegt hij dat zijn vader een ‘idioot’ was omdat hij zelfmoord pleegde. Maar later in de film blijkt hij er toch iets van te begrijpen. Hij vertelt dat dichters soms het lijden van anderen zo sterk voelen, naast hun eigen lijden, dat het ondraaglijk kan worden. Op het IDFA noemde Van der Horst het werk en het verhaal van Ryzhy ‘bigger than life’, ook omdat de dichter de schaduwzijde van de perestrojka (o.a. de criminaliteit) verwoordde, als een kind van zijn generatie.
Maar, zo vroeg Van der Horst zich af toen ze de film ging maken, hoe poëzie te visualiseren? ‘Ik wilde geen beelden van vogels in de lucht en zo, zoals je al zo vaak ziet.’ Ze koos voor beelden van mensen in de bus en op straat, met starre blikken. Een paar halfdronken blazers die de Marche Funèbre van Chopin trachten te spelen. En we horen de stem van de dichter die in 2000 nog optrad op Poetry International. Zo worden we langzaam ingevoerd in het levensgevoel van Ryzhy. ‘Een gevoel,’ zegt Ryzhy’s zus in de film, ‘dat we allemaal soms hebben. Maar Boris had het veel sterker.’