Marcus Aurelius was keizer van het Romeinse Rijk en filosoof. Hij schreef wat Mathijs Deen van geschiedenisprogramma OVT “het eerste West-Europese zelfhulpboek” noemt en sprak erover met classicus Anton van Hooff, die een boek schreef over de keizer.

Als het al een zelfhulpboek is, dan is het er eentje met een zeer beperkte doelgroep: de keizer zelf. Zijn aantekeningen waren ook niet bedoeld om uitgegeven te worden, maar zouden nog een lang naleven hebben. Tot op de dag van vandaag worden zijn Persoonlijke notities gelezen. En terecht, het is een boek vol aforisme-achtige notities over van alles en nog wat. Klein voorbeeld: ‘Let op wat ten grondslag ligt aan een handeling, een overtuiging of een bedoeling’. Laat dat inzicht u tot lering strekken.

Bijzonder aan de notities van Marcus Aurelius is dat we een mens leren kennen, dat hij op zeer persoonlijke toon schrijft over zijn leven. In dat opzicht is hij beter te vergelijken met Augustinus dan met de keizers die voor en na hem leefden (de echt grote Romeinse keizers regeerden overigens voor Marcus Aurelius, na hem zou het niet veel meer worden). Al die andere keizers kunnen we niet in hun hoofd kijken, zoals we middels de Persoonlijke notities bij Marcus Aurelius wel kunnen.

Luister hier naar het gesprek dat Mathijs Deen voerde met Anthon van Hooff. Zijn boek verscheen bij Ambo. De Persoonlijk notities van Marcus Aurelius zijn ook bij Ambo verschenen, voor het laatst in 2006.