Veertig jaar heb je gedoceerd aan een gerenommeerde universiteit, maar als je sterft weten je collega’s niets beters te verzinnen dan een middeleeuws manuscript aan de bibliotheek te schenken.
De Amerikaanse schrijver John Williams (1922-1994) heeft een kort maar imposant oeuvre achtergelaten. Hij publiceerde twee gedichtenbundels en drie romans. Nu is 'Stoner' in het Nederlands verschenen. Een roman over het weinig opzienbarende leven van een weinig opzienbarende man.
In het opschrift staat je naam, maar die naam is voor de incidentele student die het manuscript openslaat niet meer dan een klank zonder geschiedenis. Hoogleraren herinnert het slechts aan eigen sterfelijkheid.
Is je leven dan de moeite waard geweest? Schrijver John Williams (1922-1994) laat in zijn roman Stoner zien van wel. Het hoofdpersonage William Stoner sloft van de ene naar de ander teleurstelling en toch weet hij zijn waardigheid te behouden. Het verhaal begint bij Stoner als puber en eindigt bij zijn dood als een onopvallende hoogleraar. Volgens vertaler Edzard Krol gaat het hier om een meesterwerk. ‘In alle boeken die ik vertaal, stuit ik op zinnen die ik het liefst zou willen schrappen. Bij John Williams vond ik er niet één.’
Als de naam John Williams geen belletjes doet rinkelen, wees niet getreurd. Ook in eigen land is zijn leven (a la William Stoner) redelijk onopgemerkt voorbijgegaan. Pas twaalf jaar na zijn dood, in 2006, sloeg de faam toe. Een heruitgave van Stoner door The New York Review Books Classics doopte Willams plots om tot een onomstreden auteur in de angelsaksische literatuurcanon.
Met enige vertraging heeft het behaalde succes nu ook ons land bereikt. Afgelopen week verscheen de Nederlandse vertaling van Stoner. Verwacht een bescheiden levensverhaal van een bescheiden mens, met bescheiden tegenslagen en bescheiden overwinningen, en dat in een bescheiden taal opgetekend. Stil en toch meeslepend.
Williams omschreef zijn werk als 'an escape into reality', dus voor iedereen die wel eens denkt: wat is mijn leven toch ondoorgrondelijk saai (en volgens mij denken we dat allemaal wel eens) zou dit boek best eens uitkomst kunnen bieden.
In De Avonden sprak Maarten Westerveen met vertaler Edzard Krol over het werk en leven van John Williams.