'Henning Mankell’s Kurt Wallander is een aanwinst’, schreef NRC Handelsblad destijds over de eerste vertaling van de Zweedse detectivereeks van Henning Mankell. En zo is dat. Nu, acht jaar later, zijn er inmiddels negen Wallanderdelen verschenen; van de eersteling, 'Moordenaar zonder gezicht', zijn hier meer dan 100.000 exemplaren verkocht.
Behalve detectives en romans, veertig tot nu toe, schrijft Mankell (1948), die getrouwd is met een dochter van Ingmar Bergman, tv- en filmregisseur Eva, ook toneelstukken en tvseries. Dat zijn er ook nog eens zo’n dertig tot nu toe. Een veelschrijver dus, al zei Mankell een paar jaar geleden desgevraagd tegen de VPRO-Gids dat het het hem toch niet makkelijk afgaat, het schrijven. Maar, voegde hij daar aan toe, ‘ik ben geen auteur die eindeloos zit te sleutelen aan een boek. In gedachten kan ik heel lang bezig zijn met iets, maar als ik eenmaal weet wat ik wil vertellen, schrijf ik het zo op.’
Hoofdpersoon van de detectivereeks is inspecteur Kurt Wallander (klemtoon op de tweede a), een eigengereide politieman behept met een flinke dosis Scandinavische melancholie. Wallander is een antiheld die zich als gescheiden man met grote dorst slechts met moeite staande houdt. Die dorst weet hij gaandeweg te overwinnen, en op dat punt begint 'Voor de vorst', de eerste in de dertiendelige Wallander-serie die Canvas nu gaat uitzenden. 'Voor de vorst' is de enige verfilming van een bestaand boek, voor de
andere twaalf heeft Henning Mankell nieuwe plots geschreven, die door een team van Zweedse scenarioschrijvers zijn uitgewerkt.
Echt iets om je op te verheugen, deze reeks, tenminste als ze allemaal zo spannend en met zoveel zorg gemaakt zijn als deel één. Typisch Mankell, en in de tv-serie speelt dat nog sterker, is het contrast tussen het kalme en ogenschijnlijk zo vredige Zweedse platteland met de heftige gebeurtenissen die de schrijver, die bekend staat om zijn maatschappelijke betrokkenheid, er doet plaatsvinden. Ook in dunbevolkt Zweden ontkomen ze niet aan moderne geselen zoals racisme, neo-nazisme, Apartheid of
totalitair communisme. 'Voor de vorst' gaat over terrorisme uit religieuze overtuiging – zij het uit andere hoek dan u wellicht nu denkt. ‘Ik begin altijd met een maatschappelijk gegeven,’ aldus Mankell, ‘en daarna brei ik daar een misdaadverhaal rond,’ Zweden als toneel van wereldproblemen – het klinkt sommigen wellicht ongeloofwaardig in de oren,
en de setting op het platteland vergroot dat nog. Dat het toch werkt, komt omdat Henning Mankells verhalen buitengewoon goed doortimmerd zijn, en je als vanzelf meevoeren. In Voor de vorst, dat hier in mei in boekvorm verscheen, is een belangrijke rol weggelegd voor Wallander Junior, Kurts dochter Linda. Ze is pas afgestudeerd aan de politieacademie en komt bij hetzelfde corps werken als pa. Prompt gaat ze aan de haal met een zaak, tot ergernis van Wallander, die liever niet heeft dat zijn dochter helemaal alleen een doodstil bos ingaat, waar vermoedelijk zojuist een moord heeft plaatsgevonden. En waar de dader misschien nog rondwaart. En dan geht’s los: het geweld escaleert en het plot rijkt zelfs tot ver in de Verenigde Staten. Linda Wallander raakt angstig nauw betrokken bij de gebeurtenissen.
De vader-dochter relatie speelt als zijlijn op de achtergrond. Zij verwijt hem zijn afwezigheid in haar jeugd, hij is te onhandig om te weten hoe hij zijn genegenheid voor haar moet uitdrukken. Ontroerend is dat wel, maar gelukkig nooit sentimenteel. En ook dat neemt je weer in, voor Henning Mankell.
Eerst had je de boeken, nu komt de tv-serie. Gelukkig voor de fans van Henning Mankell is die minstens zo goed.